Τι είναι η αρτηριακή πίεση;
Η καρδιά είναι κατ’ ουσίαν μία αντλία, η οποία προωθεί το αίμα μέσα σε ένα κλειστό κύκλωμα σωλήνων διαφόρων διαμέτρων. Οι σωλήνες αυτοί είναι οι αρτηρίες, μέσω των οποίων το αίμα «απομακρύνεται» από την καρδιά και κινείται προς τους πνεύμονες και τα άλλα όργανα του σώματος και οι φλέβες, δια των οποίων το αίμα «επιστρέφει» στην καρδιά από τους πνεύμονες και τα άλλα όργανα.
Η ροή του αίματος επιτυγχάνεται δια των διαδοχικών συσπάσεων της καρδιάς. Επομένως, όπως φαίνεται και στην παρακάτω εικόνα, σε κάθε σύσπαση της καρδιάς ποσότητα αίματος «απομακρύνεται» από αυτήν. Κατά συνέπεια η ροή του αίματος εντός των αγγείων δεν είναι σταθερή αλλά παρουσιάζει διακυμάνσεις.
Η ροή αυτή γίνεται μέγιστη στη σύσπαση της καρδιάς και μειώνεται, όταν η καρδιά «διαστέλλεται» (δηλαδή «χαλαρώνει»), ώστε να γεμίσει ξανά με αίμα.
Ως αρτηριακή πίεση, θα μπορούσαμε να ορίσουμε την πίεση (τη «δύναμη»), που το αίμα ασκεί ανά πάσα στιγμή στο τοίχωμα των αγγείων. Η πίεση αυτή είναι μέγιστη στη συστολή της καρδιάς (όταν δηλαδή αυτή συσπάται), οπότε και το αίμα απομακρύνεται από την καδιά με μεγάλη ταχύτητα και μειώνεται στη διαστολή της καρδιάς (όταν δηλαδή αυτή χαλαρώνει), οπότε και η ταχύτητα της ροής του αίματος μειώνεται, ενώ η καρδιά «γεμίζει με νέο αίμα».
Η αρτηριακή πίεση μετράται στη βραχιόνιο αρτηρία, η οποία διατρέχει το βραχίονα (το τμήμα του άνω άκρου, που εκτείνεται από την άρθρωση του ώμου έως αυτήν του αγκώνα) με τη βοήθεια ενός εργαλείου, που ονομάζεται σφυγμομανόμετρο ή πιεσόμετρο (βλ εικόνα). Η μονάδα μέτρηση της αρτηριακής πίεσης είναι τα χιλιοστόμετρα στήλης Υδραργύρου, η οποία συμβολίζεται ως mmHg.
Στη μέτρηση αυτήν καταγράφονται δύο αριθμοί:
• η συστολική (ή «μεγάλη») πίεση, η οποία αντιστοιχεί στην πίεση, που το αίμα ασκεί στο τοίχωμα του αγγείου κατά τη σύσπαση τις καρδιάς
• η διαστολική (ή «μικρή») πίεση, η οποία αντιστοιχεί στην πίεση, που το αίμα ασκεί στο τοίχωμα του αγγείου, όταν η καρδιά διαστέλλεται και «γεμίζει με νέο αίμα»
Επομένως, όταν σας μετράνε την πίεση, θα ακούσετε να αναφέρουν δύο αριθμούς. Ας πούμε, πως η συστολική πίεσή σας είναι 125mmHg και η διαστολική σας είναι 83mmHg, τότε θα ακούσετε τον ιατρό να αναφέρει: «η πίεσή σας είναι 125 με 83». Συχνά, για λόγους συντομίας διαιρούμε κάθε αριθμό με το 10 και «στρογγυλεύουμε», οπότε στο παραπάνω παράδειγμα θα μπορούσαμε να πούμε, πως η πίεσή σας είναι 12 με 8.
Τι εννοούμε όταν μιλάμε για υπέρταση;
Λέμε, πως κάποιος παρουσιάζει υπέρταση, όταν η αρτηριακή του πίεση έχει τις ακόλουθες τιμές:
• Συστολική Αρτηριακή (ή «Μεγάλη») Πίεση μεγαλύτερη ή ίση των 140 mmHg (αυτό που συχνά αποκαλούμε «πίεση 14») ή Διαστολική Αρτηριακή (ή «Μικρή») Πίεση μεγαλύτερη ή ίση των 90 mmHg (αυτό, που συχνά αποκαλούμε «πίεση 9») σε δύο μετρήσεις, η οποίες να απέχουν μεταξύ τους περισσότερο από 4 ώρες.
• Συστολική Αρτηριακή Πίεση μεγαλύτερη ή ίση των 160 mmHg (αυτό, που συχνά αποκαλούμε «πίεση 16») ή Διαστολική Αρτηριακή Πίεση μεγαλύτερη ή ίση του 110 mmHg (αυτό, που συχνά αποκαλούμε «πίεση 11») σε μία και μόνη μέτρηση.
Πόσο συχνή είναι η υπέρταση στην Ελλάδα;
Όπως περιγράφεται και σε έρευνα του 2021, τα επιδημιολογικά στοιχεία γύρω από την συχνότητα της υπέρτασης στην Ελλάδα είναι μάλλον ελλιπή. Στη συγκεκριμένη μελέτη συμμετείχαν 6006 άτομα με μέση ηλικία τα 49,2 έτη. Ο επιπολασμός (η «συχνότητα») της υπέρτασης έφθανε το 39,6% με αυτή να επηρεάζει περισσότερο του άνδρες σε ποσοστό 42,7%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τις γυναίκες έφθανε το 36,5%. Οι συντάκτες της συγκεκριμένης έρευνας επισήμαναν, ότι στο ένα τρίτο των περιπτώσεων το άτομο δεν γνωρίζει, πως είναι υπερτασικό, ενώ μόνο στο 30% των περιπτώσεων ο έλεγχος της αρτηριακής πίεσης είναι ικανοποιητικός.
Ποια είναι τα συμπτώματα της υπέρτασης;
Η νόσος αυτή είναι κατά κανόνα ασυμπτωματική και η διάγνωσή της βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά στην ανά τακτά χρονικά διαστήματα μέτρηση της αρτηριακής πίεσης.
Τι σχέση έχει η εκδήλωση αρτηριακής υπέρτασης με την υγεία του κόλπου;
Η εκδήλωση αρτηριακής υπέρτασης είναι παγκοίνως γνωστό, πως συνδέεται με αύξηση των πιθανοτήτων για παθολογίες όπως:
• έμφραγμα μυοκαρδίου
• καρδιακή ανεπάρκεια
• νεφροπάθεια
Εντούτοις, όπως καταγράφεται και σε μελέτη του 2000, αλλά και σε μελέτη του 2023, φαίνεται πως αυτή καθαυτή η υπέρταση είναι ανεξάρτητος παράγων, που συνδέεται με αύξηση της πιθανότητας εκδήλωσης σεξουαλικής δυσλειτουργίας και κολπικής ξηρότητας, ενώ η χορήγηση της ανάλογης φαρμακευτικής αγωγής ενδέχεται να επιδεινώνει το πρόβλημα.
Επιπροσθέτως, αντιυπερτασικά ονομάζονται τα φάρμακα, που χορηγούνται σε άτομα με υπέρταση, με σκοπό τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης σε φυσιολογικά επίπεδα. Τέτοιου είδους φάρμακα έχουν συνδεθεί εδώ και αρκετά χρόνια με την εκδήλωση κολπικής ξηρότητας, όπως καταγράφεται και σε μελέτη του 1993.
Ποια είναι τα συμπτώματα της κολπικής ξηρότητας;
Όπως περιγράφεται και στο σχετικό ενημερωτικό δελτίο της Βρετανικής Εταιρείας Εμμηνόπαυσης (British Menopause Society) κατάλογος με τα συμπτώματα της κολπικής ξηρότητας περιλαμβάνει:
• επώδυνη σεξουαλική επαφή (αυτό ονομάζεται δυσπαρευνία), η οποία συχνά συνδέεται και με μειωμένη ερωτική διάθεση
• άλγος στην περιοχή του κόλπου και του αιδοίου εκτός σεξουαλικής επαφής, αφού η γυναίκα συχνά αναφέρει δυσφορία όσο στέκεται όρθια, όταν κάθεται, ασκείται, ουρεί ή ακόμα και κατά την εργασία της
• συμπτωματολογία όμοια με αυτής της κολπίτιδας μικροβιακής ή μυκητιασικής αιτιολογίας (π.χ. κνησμός ή αίσθημα καύσου), χωρίς να ανιχνεύεται η παρουσία παθογόνων μικροοργανισμών
• όπως αναφέρεται και σε μελέτη του 2019, η κολπική ξηρότητα αυξάνει τις πιθανότητες εκδήλωσης φλεγμονών του κόλπου (κολπίτιδες) από παθογόνους μικροοργανισμούς
• διαταραχές στη διάθεση (στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθούμε και σε μελέτη του 2020, στην οποία περιγράφεται συσχέτιση της κολπικής ξηρότητας με την εκδήλωση κατάθλιψης)
Γιατί η υπέρταση αυξάνει τις πιθανότητες εκδήλωσης κολπικής ξηρότητας;
Για τα ενδεχόμενα υποφώσκοντα αίτια, εξαιτίας των οποίων υφίσταται συσχέτιση μεταξύ υπέρτασης και κολπικής ξηρότητας, μπορούμε να ανατρέξουμε σε μελέτη του 2022. Όπως εκεί αναφέρεται, η χρόνια υπέρταση σχετίζεται με την εκδήλωση δομικών, αλλά και λειτουργικών αλλαγών του τοιχώματος των αγγείων, οι οποίες ως αποτέλεσμα έχουν τη μείωση της ροής του αίματος προς τον κόλπο. Η τοπικά μειωμένη παροχή αίματος με τη σειρά της, φαίνεται – σύμφωνα με τους συντάκτες της συγκεκριμένης έρευνας – πως είναι και το αίτιο της ελάττωσης της παραγωγής κολπικών υγρών και κατ’ επέκτασιν της εκδήλωσης κολπικής ξηρότητας.
Εξάλλου σε μελέτη του 2018 διατυπώθηκε και η άποψη, πως οι δομικές και λειτουργικές αλλαγές του τοιχώματος των αγγείων των υπερτασικών ατόμων, συνδέεται και με διαταραχή της λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος, δηλαδή του συστήματος άμυνας του οργανισμού έναντι λοιμώξεων από μικρόβια ή ιούς, αλλά και έναντι του καρκίνου. Το ανοσοποιητικό σύστημα των ατόμων αυτών ενδέχεται να «επιτίθεται» στα αγγεία τους και να τα βλάπτει. Όταν τα αγγεία, που έχουν βλαφθεί είναι αυτά του κόλπου, τότε εκδηλώνεται ξηρότητα.
Διαβάστε ακόμα:
– Υπέρταση και σεξουαλική δυσλειτουργία στη γυναίκα
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Stergiou GS, Menti A, Kalpourtzi N, Gavana M, Vantarakis A, Chlouverakis G, Hajichristodoulou C, Trypsianis G, Voulgari PV, Alamanos Y, Karakosta A, Touloumi G. Prevalence, awareness, treatment and control of hypertension in Greece: EMENO national epidemiological study. J Hypertens. 2021 May 1;39(5):1034-1039. doi: 10.1097/HJH.0000000000002714. PMID: 33239548.
Duncan LE, Lewis C, Jenkins P, Pearson TA. Does hypertension and its pharmacotherapy affect the quality of sexual function in women? Am J Hypertens. 2000 Jun;13(6 Pt 1):640-7. doi: 10.1016/s0895-7061(99)00288-5. PMID: 10912747.
Lou IX, Chen J, Ali K, Chen Q. Relationship Between Hypertension, Antihypertensive Drugs and Sexual Dysfunction in Men and Women: A Literature Review. Vasc Health Risk Manag. 2023 Nov 3;19:691-705. doi: 10.2147/VHRM.S439334. PMID: 37941540; PMCID: PMC10629452.
Duncan L, Bateman DN. Sexual function in women. Do antihypertensive drugs have an impact? Drug Saf. 1993 Mar;8(3):225-34. doi: 10.2165/00002018-199308030-00004. PMID: 8452663.
Vaginal dryness [Internet]. Women’s health concern. [όπως ανευρέθη στις 19/1/2024]. Available from: https://www.womens-health-concern.org/help-and-advice/factsheets/vaginal-dryness/
Goncharenko V, Bubnov R, Polivka J Jr, Zubor P, Biringer K, Bielik T, Kuhn W, Golubnitschaja O. Vaginal dryness: individualised patient profiles, risks and mitigating measures. EPMA J. 2019 Mar 2;10(1):73-79. doi: 10.1007/s13167-019-00164-3. PMID: 30984316; PMCID: PMC6459457.
Moyneur E, Dea K, Derogatis LR, Vekeman F, Dury AY, Labrie F. Prevalence of depression and anxiety in women newly diagnosed with vulvovaginal atrophy and dyspareunia. Menopause. 2020 Feb;27(2):134-142. doi: 10.1097/GME.0000000000001450. PMID: 31688416.
Zhong Q, Anderson Y. Management of Hypertension with Female Sexual Dysfunction. Medicina (Kaunas). 2022 May 5;58(5):637. doi: 10.3390/medicina58050637. PMID: 35630054; PMCID: PMC9143081.
Small HY, Migliarino S, Czesnikiewicz-Guzik M, Guzik TJ. Hypertension: Focus on autoimmunity and oxidative stress. Free Radic Biol Med. 2018 Sep;125:104-115. doi: 10.1016/j.freeradbiomed.2018.05.085. Epub 2018 May 30. PMID: 29857140.
