Ο τοκετός είναι μια διαδικασία φορτισμένη από συναισθήματα και, ειδικά αν πρόκειται για τον πρώτο μωρό, συχνά και από ανησυχίες και προβληματισμούς. Σήμερα δε, που πολλές γυναίκες μοιράζονται αυτήν τη συνταρακτική εμπειρία με τους συντρόφους τους, είναι αναγκαίο κατά τη διάρκεια του τοκετού να γίνει σωστή διαχείριση και των δικών του συναισθημάτων και να διασκεδαστούν και οι δικές του ανησυχίες.
Μία κεντρική ανησυχία, που σχετίζεται με τον τοκετό και επιβαρύνει την ψυχολογία της επιτόκου, είναι ο πόνος και η αντιμετώπισή του. Η εκτενής χρήση της επισκληρίδιου αναισθησίας έχει εν πολλοίς κατευνάσει την ανησυχία αυτή.
Εντούτοις, η επιτυχής αντιμετώπιση του πόνου με την επισκληρίδιο αναισθησία δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να οδηγήσει στην παραμέληση και της ψυχικής στήριξης κατά τη διάρκεια του τοκετού. Η ψυχική στήριξη είναι σημαντική προκειμένου η συνολική εμπειρία του τοκετού, όπως η επίτοκος θα τη βιώσει, να αποκτήσει θετικό πρόσημο.
Έχει παρατηρηθεί πως η συνεχής ψυχική στήριξη της γυναίκας κατά τη διάρκεια του τοκετού αφενός βελτιώνει αυτήν καθεαυτήν την εμπειρία του τοκετού, αφετέρου μειώνει τις πιθανότητες καταφυγής στον επεμβατικό τοκετό. Με τον όρο επεμβατικό τοκετό αναφερόμαστε τόσο στην καισαρική τομή, όσο και στην λεγόμενη σικυουλκία, στη χρήση δηλαδή της «βεντούζας», προκειμένου να βοηθηθεί η έξοδος του νεογνού.
Η σημασία της ψυχικής στήριξης της γυναίκας κατά τη διάρκεια του τοκετού έχει αναγνωριστεί από τους μαιευτήρες εδώ και πολλά χρόνια και διάφοροι μελετητές έχουν διατυπώσει θεωρίες, σχετικές με τον τρόπο παροχής της ψυχικής στήριξης της επιτόκου. Οι θεωρίες αυτές ονομάζονται ψυχοπροφυλακτικές μέθοδοι. Η εφαρμογή στοιχείων των ψυχοπροφυλακτικών αυτών μεθόδων κατά τη διάρκεια του τοκετού, μπορεί να βελτιώσει την γενικότερη εμπειρία του τοκετού τόσο για την επίτοκο, όσο και για το σύντροφό της, ο οποίος συχνά πλέον παρίσταται.
Το μακρινό 1933 ο Βρετανός Μαιευτήρας Grantly Dick-Read περιέγραψε τη μέθοδο του «φυσικού τοκετού» (natural birth). Ο ιατρός αυτός πίστευε πως ο πόνος του τοκετού είναι προϊόν του φόβου της επιτόκου. Σύμφωνα με τη μέθοδό αυτή η διδαχή των φυσιολογικών διαδικασιών του τοκετού και της ανατομίας του γεννητικού συστήματος, βοηθάει στη δημιουργία μιας ατμόσφαιρας εμπιστοσύνης μέσα στην αίθουσα τοκετών. Η εμπιστοσύνη, που η επίτοκος αισθάνεται απέναντι στον ιατρό, αλλά και στο σώμα της, το οποίο γνωρίζει, σε συνδυασμό με τεχνικές χαλάρωσης, θεωρητικά μπορεί να βοηθήσουν στην βελτίωση της εμπειρίας του τοκετού και να επιτρέψουν στη γυναίκα να αισθανθεί λιγότερο πόνο.
Πιο «εκλεπτυσμένη» και πιο διαδεδομένη είναι η μέθοδος, η οποία διατυπώθηκε από τον Γάλλο Fernand Lamaze το 1951. Ο Lamaze διατύπωσε τη θεωρία του μετά από μία επίσκεψη στη Ρωσία, όπου και ήρθε σε επαφή με το έργο του μεγάλου Ρώσου επιστήμονα και διανοητή Ivan Pavlov. Η περιγραφή του έργου του Pavlov είναι (δυστυχώς) εκτός του σκοπού του κειμένου αυτό. Η μέθοδος Lamaze αρχικά ονομάστηκε, ίσως με κάποια δόση υπεραισιοδοξίας, «ανώδυνος τοκετός», ενώ αργότερα μετονομάστηκε σε «τοκετό χωρίς φόβο». Σύμφωνα με τον Lamaze αν μπορέσουμε να βοηθήσουμε την επίτοκο να επικεντρώσει την προσοχή της σε συγκεκριμένα είδη αναπνοής ή ακόμα και σε σημεία του τοίχου, τότε η αίσθηση του πόνου του τοκετού θα μειωθεί σημαντικά.
Ο μαιευτήρας Robert Bradley εξέλιξε το 1947 την ομώνυμη μέθοδο τοκετού, η οποία διαδόθηκε μέσω του της έκδοσης του βιβλίου του «Husband – Coached Childbirth» το 1967. Η μέθοδος αυτή υπογραμμίζει την αξία της συνεργασίας της επιτόκου με το σύντροφό της κατά τη διάρκεια του τοκετού. Στα πλαίσια της μεθόδου αυτής τα ζευγάρια διδάσκονται τη μηχανική τοκετού και μαθαίνουν τι είναι η διαφραγματική αναπνοή. Η μέθοδος Bradley δεν επικεντρώνεται στην αναλγησία, στη μείωση δηλαδή του πόνου, αλλά στο πώς θα βελτιωθεί η αντοχή της επιτόκου στις ωδίνες του τοκετού.
Οι μέθοδοι αυτοί δίνουν έμφαση στην αξία της πληροφόρησης της εγκύου και του συντρόφου της σχετικά με τη διαδικασία του τοκετού, ώστε να μειωθεί ο φόβος και να βελτιωθεί η γενικότερη εμπειρία του τοκετού, όπως αυτή γίνεται αντιληπτή από την επίτοκο.
Η ψυχολογική υποστήριξη κατά τον τοκετό είναι σημαντική και βασίζεται στη σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ της επιτόκου και του συντρόφου της με τον θεράποντα ιατρό. Η σχέση αυτή χτίζεται σταδιακά καθ’ όλη τη διάρκεια της παρακολούθησης της εγκυμοσύνης.
Η ενημέρωση του ζεύγους από το Μαιευτήρα είναι σημαντική σε όλα τα στάδια της κύησης. Έτσι όσο πλησιάζει ο τοκετός η ενημέρωση αυτή συνήθως επικεντρώνεται στα θέματα αυτής καθεαυτής της διαδικασίας του τοκετού και απαντώνται κατά τον καλύτερο δυνατόν τρόπο οι απορίες.
Με τον τρόπο αυτόν αντιμετωπίζεται η βασικότερη ανησυχία των ζευγαριών που περιμένουν παιδί: ο φόβος για την άγνωστη αυτή συγκλονιστική διαδικασία. Με δεδομένο δε πως κάθε εγκυμοσύνη είναι διαφορετική, στην ενημέρωση, η οποία ρίχνει φως στις πτυχές του της διαδικασίας του τοκετού, πρέπει να δίνεται η δέουσα σημασία, ακόμα και αν πρόκειται για οικογένειες, μέσα στις οποίες ήδη έχουν γεννηθεί ένα ή περισσότερα παιδιά.
Εν όψει του τοκετού είναι λοιπόν βασικό να εμπεδωθεί ένα αίσθημα ασφάλειας καταρχήν στην έγκυο, αλλά και στο σύντροφό της. Το αίσθημα αυτό καλλιεργείται ήδη από το διάστημα, το οποίο προηγείται του τοκετού. Σημαντική είναι όμως και η στοργική συμπαράσταση στην έγκυο κατά τη διάρκεια του τοκετού από το μαιευτήρα και από τη μαία.
Δείτε το video, που ετοιμάσαμε σχετικά με το πώς η καισαρική τομή επηρεάζει την ψυχολογία της γυναίκας!
Διαβάστε ακόμη:
– Τοκοφοβία: ο υπέρμετρος φόβος για τον τοκετό
Δείτε ΕΔΩ πότε είναι η Πιθανή Ημερομηνία Τοκετού σας!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
