Λίγα λόγια εισαγωγικά…
Το μωρό μεγαλώνει προστατευμένο εντός της ενδομητρικής κοιλότητας, έως ότου ο οργανισμός του ετοιμαστεί να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της ζωής στον «έξω κόσμο».
Το μωρό μέσα στη μήτρα είναι ένας ραγδαία αναπτυσσόμενος οργανισμός. Για τις μεταβολικές του ανάγκες εξαρτάται πλήρως από τη μητέρα. Η έδρα της «σύνδεσης» του οργανισμού του μωρού με αυτόν της μητέρας είναι ο πλακούντας, ενώ σύνδεσμος του μωρού με τον πλακούντα είναι ένας λεπτός εύκαμπτος σωλήνας, ο οποίος διατρέχεται από αγγεία (δηλαδή φέρει μέσα του αγγεία) και ονομάζεται ομφάλιος λώρος.
Ο ομφάλιος λώρος εκφύεται (= «ξεκινά») από το κέντρο – συνήθως – της επιφανείας του πλακούντα και καταφύεται (= «καταλήγει») στο μέσο της κοιλιάς του εμβρύου (βλ. εικόνα)
Τι σημαίνει πρόπτωση του ομφαλίου λώρου;
Αν ο ομφάλιος λώρος παρεμβάλλεται μεταξύ του μέρους του σώματος του μωρού, το οποίο είναι πιο κοντά στο έσω τραχηλικό στόμιο και του έσω τραχηλικού στομίου, τότε αυξημένες είναι οι πιθανότητες πρόπτωσής του (δηλαδή ο ομφάλιος «πέφτει πριν» το μωρό μέσα στον κόλπο) κατά τη διάρκεια του τοκετού και μετά τη ρήξη του θυλακίου (τη ρήξη δηλαδή των υμένων, που περιβάλλουν το μωρό μέσα στη μήτρα και την έξοδο του αμνιακού υγρού από τον κόλπο – αυτό που ονομάζουμε «σπάσαν τα νερά»).
Στην παρακάτω εικόνα διακρίνεται ο ομφάλιος λώρος, ο οποίος παρεμβάλλεται μεταξύ της κεφαλής του μωρού και του έσω τραχηλικού στομίου.
Στην παρακάτω εικόνα βλέπουμε την πρόπτωση του ομφαλίου λώρου μετά τη ρήξη του θυλακίου. Ο ομφάλιος λώρος έχει εισέλθει μέσω του τραχήλου στον κόλπο μπροστά από την κεφαλή του μωρού.
Τι προβλήματα συνδέονται με την πρόπτωση του ομφαλίου λώρου;
Παρουσία άρρηκτων μεμβρανών είναι ενδεχόμενο ο ομφάλιος λώρος, αν παρεμβάλλεται μεταξύ της κεφαλής του μωρού και του έσω τραχηλικού στομίου, να «παρεκτοπισθεί» (τρόπον τινά να «παραμεριστεί») από κεφάλι του μωρού κατά την έναρξη του τοκετού και να μην προκύψει κάποιο πρόβλημα.
Συχνά όμως, η παρεκτόπιση αυτή του ομφαλίου από την κεφαλή του μωρού δεν επιτυγχάνεται, με αποτέλεσμα ο ομφάλιος να συμπιέζεται κατά τον τοκετό μεταξύ κεφαλής του μωρού και έσω τραχηλικού στομίου. Κατά τον τρόπον αυτόν διαταράσσεται η ροή του αίματος εντός των ομφαλικών αγγείων και η αιμάτωση του μωρού. Το φαινόμενο αυτό αντικατοπτρίζεται από την καταγραφή σημαντικής επιβράδυνσης του καρδιακού ρυθμού του μωρού (βραδυκαρδία) στο καρδιοτοκογράφημα, αφού κατά τον τοκετό η καρδιοτοκογραφική παρακολούθηση του μωρού είναι συνεχής.
Αν η βραδυκαρδία αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική και ο καρδιακός ρυθμός δεν «ανατάσσεται» (δεν επανέρχεται στις φυσιολογικές του τιμές) ικανοποιητικά, τότε είναι εξαιρετικά πιθανό να καταφύγουμε στην καισαρική τομή.
Αν τώρα εμφανιστεί πρόπτωση του ομφαλίου λώρου εντός του κόλπου μετά τη ρήξη του θυλακίου, ο ιατρός μπορεί να την εξακριβώσει κατά την κολπική εξέταση της επιτόκου. Εν τοιαύτη περιπτώσει, η παρεκτόπιση του ομφαλίου από την κεφαλή του μωρού είναι πλέον πρακτικά αδύνατη, η συμπίεσή του και η συνακόλουθη βραδυκαρδία είναι ουσιαστικά δεδομένες και η καταφυγή στην καισαρική τομή μάλλον μονόδρομος.
Πόσο συχνή είναι η πρόπτωση του ομφαλίου λώρου;
Πρόπτωση του ομφαλίου λώρου παρουσιάζεται σε ποσοστό περίπου 0,6% των κυήσεων.
Ποιοι παράγοντες αυξάνουν τις πιθανότητες πρόπτωσης του ομφαλίου λώρου;
Οι παράγοντες, που αυξάνουν τις πιθανότητες πρόπτωσης του ομφαλίου λώρου είναι:
• η προβάλλουσα μοίρα του μωρού δεν είναι η κεφαλή του. Προβάλλουσα μοίρα ονομάζεται το τμήμα του μωρού, που βρίσκεται πιο κοντά στο έσω τραχηλικό στόμιο. Συνήθως, η μοίρα αυτή είναι η κεφαλή του. Ενίοτε όμως, προβάλλουσα μοίρα είναι τα κάτω άκρα (ισχιακή προβολή), η ράχη ή το στήθος του μωρού. Στις ισχιακές προβολές οι πιθανότητες πρόπτωσης ομφαλίου λώρου ανέρχονται στο 5 – 10% των κυήσεων.
• η προωρότητα
• το μεγάλο μήκος του ομφαλίου λώρου
• το υδράμνιο (αυξημένη ποσότητα αμνιακού υγρού)
• πολυτοκία (δεν είναι το πρώτο μωρό της γυναίκας)
Μπορούμε να δούμε, αν ο ομφάλιος λώρος παρεμβάλλεται μεταξύ κεφαλής και έσω τραχηλικού στομίου με υπερηχογράφημα;
Σε κάποιες περιπτώσεις με τη μέθοδο Doppler μπορούμε να δούμε, αν ο ομφάλιος λώρος παρεμβάλλεται μεταξύ κεφαλής και έσω τραχηλικού στομίου.
Διαβάστε ακόμα:
– Προβλήματα του ομφαλίου λώρου
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
