Η Καισαρική Τομή είναι η χειρουργική επέμβαση, που έχει προκαλέσει τις περισσότερες έντονες συζητήσεις καθότι οι μαιευτήρες έχουν κατηγορηθεί κατ’ επανάληψη για «κατάχρησή» της. Συχνά διατυπώνονται αιτιάσεις κατά των μαιευτήρων, πως καταφεύγουν σε αυτήν τη μέθοδο τοκετού για λόγους «ευκολίας».
Είναι στατιστικώς επιβεβαιωμένο πως το ποσοστό των γυναικών, που αναφέρουν χαμηλό βαθμό ικανοποίησης από την εμπειρία του τοκετού, είναι υψηλότερο μεταξύ αυτών, που υποβλήθηκαν σε Καισαρική Τομή, σε σχέση με το αντίστοιχο ποσοστό μεταξύ των γυναικών, οι οποίες είχαν κολπικό τοκετό. Φαίνεται όμως πως σημαντικός παράγων στην χαμηλή εκτίμηση, την οποία τρέφουν πολλές γυναίκες για την επέμβαση αυτή, είναι και η ελλιπής ενημέρωση.
Σε διάφορες μελέτες πολλές γυναίκες, οι οποίες υποβλήθηκαν σε Καισαρική Τομή, ανέφεραν πως ο η ψυχολογική πίεση, που αισθάνθηκαν, δεν σχετιζόταν τόσο με αυτήν καθεαυτήν την επέμβαση, όσο με την μη ικανοποιητική επικοινωνία με το ιατρικό προσωπικό πριν από την επέμβαση. Η επαφή με τη γυναίκα είναι εξαιρετικά σημαντική, ειδικά κατά τη διάρκεια του τοκετού, ο οποίος είναι μια διαδικασία με ιδιαίτερη ψυχική και συναισθηματική φόρτιση.
Το παρόν πόνημα φυσικά δεν φιλοδοξεί να υποκαταστήσει την επικοινωνία μεταξύ μαιευτήρα και επιτόκου, η οποία είναι ανεκτίμητης αξίας, αλλά να δώσει κάποιες χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με την Καισαρική Τομή και να κατευνάσει ίσως με τον τρόπο αυτόν κάποιες ανησυχίες.
Ετυμολογικά ο όρος «καισαρική» φαίνεται πως προέρχεται από το λατινικό ρήμα “caedere”, το οποίο σημαίνει «τέμνω». Θεωρείται η αρχαιότερη μαιευτική επέμβαση και σχετικές αναφορές βρίσκουμε τόσο στους Αιγυπτίους, όσο και στην ελληνική μυθολογία. Κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους η lex Regia (βασιλικός νόμος), απαγόρευε την ταφή νεκρής εγκύου προτού να βγει το παιδί, αφού ανοίξουν την κοιλιά της.
Η πρώτη Καισαρική Τομή σε ζωντανή γυναίκα έγινε από τον ευνουχιστή χοίρων J. Nufer γύρω στα 1500. Έκτοτε η Καισαρική Τομή εφαρμοζόταν μόνον επί νεκρής επιτόκου, καθότι η θνησιμότητα ήταν εξαιρετικά υψηλή. Η πρώτη σύγχρονη Καισαρική Τομή έγινε από τον Ferdinand Adolf Kehrer το 1881. Έκτοτε η συνεχής βελτίωση της χειρουργικής τεχνικής και οι αλματώδεις εξελίξεις στον τομέα της αντισηψίας και της αναισθησίας, αλλά και η ευρεία χρήση αντιβιοτικών, κατέστησαν την Καισαρική Τομή μια ασφαλή επέμβαση, η οποία βοηθάει στον περιορισμό διάφορων δυσάρεστων καταστάσεων, που μπορεί να ανακύψουν κατά τη διάρκεια του τοκετού.
Ποιες είναι όμως οι ενδείξεις, για την επέμβαση αυτή;
Η πιο συνήθης ένδειξη είναι αυτή της δυσαναλογίας. Με τον όρο αυτό αναφερόμαστε στις περιπτώσεις, στις οποίες ο τοκετός δεν εξελίσσεται. Μερικές φορές ο τοκετός ξεκινάει, αλλά για κάποιους λόγους, δεν εμφανίζει ικανοποιητική πρόοδο. Συνήθως δεν είναι δυνατόν να εντοπιστεί συγκεκριμένος λόγος για την ανακοπή αυτή της προόδου του τοκετού. Συχνά η μη πρόοδος του τοκετού αποδίδεται στο ότι το κεφάλι του μωρού δεν χωράει να περάσει από το γεννητικό σωλήνα, από το σωλήνα δηλαδή μέσω του οποίου το μωρό διέρχεται κατά τον τοκετό.
Η δίοδος από τον γεννητικό σωλήνα μπορεί να παρεμποδίζεται εξάλλου και από ευμεγέθη ινομυώματα, τα οποία εντοπίζονται πλησίον του έσω τραχηλικού στομίου, αλλά και από την ανώμαλη εμφύτευση του πλακούντα. Υπάρχουν περιπτώσεις, που ο πλακούντας μπορεί να έχει εμφυτευθεί πολύ κοντά στο έσω τραχηλικό στόμιο, οπότε και ονομάζεται προδρομικός πλακούς και εμποδίζεται η έξοδος του μωρού. Σε μερικές δε περιπτώσεις ο πλακούντας μπορεί να καλύπτει τελείως το έσω τραχηλικό στόμιο και ονομάζεται επιπωματικός πλακούντας.
Κατά τη διάρκεια του τοκετού παρακολουθείται συνεχώς με ένα μηχάνημα, που ονομάζεται καρδιοτοκογράφος, η καρδιακή λειτουργία του μωρού. Αν ο καρδιακός ρυθμός του μωρού μεταβληθεί κατά τρόπον, που υποδηλώνει δυσπραγία και εγερθεί η υποψία πως το μωρό δεν λαμβάνει αρκετό οξυγόνο, τότε επεμβαίνουμε με Καισαρική Τομή, προκειμένου να εξασφαλίσουμε την υγεία του.
Ένδειξη καισαρικής αποτελεί και η θέση, που το μωρό έχει μέσα στη μήτρα. Συζητήσεις έχει προκαλέσει η λεγόμενη ισχιακή προβολή του μωρού. Λέμε πως το μωρό είναι σε ισχιακή προβολή, όταν κατεβαίνει με τα πόδια ή τους γλουτούς. Είναι γεγονός, πως η θέση αυτή δεν αποτελεί απόλυτη ένδειξη για Καισαρική Τομή, αφού πολλά μωράκια, τα οποία βρίσκονται σε αυτήν τη θέση, μπορούν να γεννηθούν κολπικά με ασφάλεια. Εντούτοις, νεότερα στοιχεία, τα οποία προέκυψαν από μελέτη, που περιλάμβανε περισσότερες από 50.000 εγκυμοσύνες με ισχιακή προβολή και δημοσιεύθηκε τον Μάιο του 2015 σε μεγάλο επιστημονικό περιοδικό, κατέδειξαν πως η Καισαρική Τομή είναι ασφαλέστερη του κολπικού τοκετού στις περιπτώσεις αυτές. Όταν η προβολή του μωρού μέσα στη μήτρα είναι εγκάρσια, δηλαδή όταν το μωρό κατεβαίνει με τον ώμο, τότε η καισαρική τομή είναι απαραίτητη.
Επίσης, συχνά προτιμάται η καισαρική τομή για τις δίδυμες κυήσεις, αν και φαίνεται, πως, αν πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις, και σε αυτές τις περιπτώσεις ο κολπικός τοκετός θα μπορούσε να είναι ασφαλής. Σε περίπτωση κυοφορίας πλέον των δύο μωρών, η Καισαρική Τομή είναι μάλλον ο ενδεδειγμένος τρόπος τοκετού, διότι ο κολπικός τοκετός συνδέεται με αυξημένες πιθανότητες επιπλοκών.
Αυξημένες πιθανότητες να υποβληθούν σε Καισαρική Τομή αντιμετωπίζουν οι γυναίκες, οι οποίες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης πάσχουν από διαβήτη ή υπέρταση, ή εμφανίζουν συμπτώματα προεκλαμψίας. Με δεδομένο πως η συχνότητα των δύο αυτών παθήσεων αυξάνει με την ηλικία της γυναίκας, αλλά και με το βάρος της, είναι επόμενο και οι γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, αλλά και οι παχύσαρκες να εμφανίζουν μεγαλύτερα ποσοστά Καισαρικών Τομών.
Μάλιστα η ολοένα αυξανόμενη χρήση της Καισαρικής Τομής, η οποία έχει διαχρονικά επιβεβαιωθεί με μελέτες φαίνεται πως οφείλεται εν μέρει τουλάχιστον ακριβώς στον μεγαλύτερο μέσο όρο ηλικίας τεκνοποίησης των γυναικών, καθώς και στα αυξημένα ποσοστά παχυσαρκίας.
Ένας άλλος πιο αμφιλεγόμενος λόγος αύξησης των Καισαρικών Τομών είναι η πρακτική της καταφυγής στην Καισαρική Τομή μετά από έστω και έναν τοκετό δια της επέμβασης αυτής. Φαίνεται όμως πως ο κολπικός τοκετός μετά από Καισαρική Τομή είναι μια ασφαλής διαδικασία, η οποία, αν υφίστανται και οι κατάλληλες προϋποθέσεις, έχει και σημαντικά υψηλά ποσοστά επιτυχίας.
Ένα σημαντικό ερώτημα, το οποίο απασχολεί τον κόσμο των μαιευτήρων, σχετίζεται με τις γυναίκες αυτές, που επιθυμούν να υποβληθούν σε Καισαρική Τομή χωρίς να συντρέχουν ιατρικοί λόγοι. Η πρακτική είναι να δίνεται σε αυτές τις γυναίκες η δυνατότητα να επιλέξουν την Καισαρική Τομή, αφού όμως ενημερωθούν ενδελεχώς για τα μειονεκτήματα της επέμβασης αυτής.
Αν και η Καισαρική Τομή έχει γίνει πλέον μια ασφαλής διαδικασία, υπάρχουν κάποια μειονεκτήματα. Καταρχήν είναι συχνά μεγαλύτερη η απώλεια αίματος. Επίσης κάθε επόμενη Καισαρική Τομή γίνεται τεχνικά πιο δύσκολη, φυσικά οι τεχνικές αυτές δυσκολίες δεν είναι αξεπέραστες. Τέλος, υπάρχουν και κάποιες μελέτες, οι οποίες συνδέουν την Καισαρική Τομή με το ενδεχόμενο παροδικής αναπνευστικής δυσχέρειας του νεογνού, η οποία όμως είναι σχετικά εύκολα αντιμετωπίσιμη.
Ποιο είναι όμως τελικά το ιδανικό ποσοστό Καισαρικών Τομών επί του συνόλου των τοκετών;
Τα ποσοστά Καισαρικών Τομών παρουσιάζουν μεγάλες διαφορές ανάμεσα στις διάφορες χώρες. Στο Ηνωμένο Βασίλειο το επίσημο ποσοστό Καισαρικών Τομών το 2008 ανέρχετο στο 24%, στον Καναδά στο 26%, ενώ στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής στο 33%. Διακύμανση του ποσοστού αυτού υπάρχει και σε διαφορετικές περιοχές της ίδιας χώρας. Έτσι το ποσοστό αυτό στις Η.Π.Α. ανάλογα με την πολιτεία κυμαίνεται από 23% μέχρι και 40%, ενώ στη γειτονική μας Ιταλία στη μεν περιοχή της Καμπανίας το 2008 το ποσοστό ήταν 60%, ενώ στην περιοχή της Ρώμης περίπου 44%. Στη χώρα μας το ποσοστό των Καισαρικών Τομών φαίνεται πως κυμαίνεται κοντά στο 40%.
Μέχρι το 2010 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας τοποθετούσε το ιδανικό ποσοστό Καισαρικών Τομών στο 15%. Τον Ιούνιο του 2010 όμως ο οργανισμός αυτός έπαψε να γνωμοδοτεί υπέρ ενός «ιδανικού» ποσοστού Καισαρικών Τομών και σχολίασε πως «Δεν υπάρχουν εμπειρικά στοιχεία, τα οποία να συνηγορούν υπέρ το καθορισμού ενός ιδανικού ποσοστού Καισαρικών Τομών. Αυτό, που είναι σημαντικότερο όλων, είναι οι γυναίκες, που χρειάζονται Καισαρική Τομή να υποβάλλονται σε αυτή.».
Η Καισαρική Τομή είναι λοιπόν μία σημαντική δικλείδα ασφαλείας, χάρη στην οποία μπορούν να προληφθούν δυσάρεστες καταστάσεις για την επίτοκο και το μωρό. Εντούτοις, είναι απαραίτητο η καταφυγή σε αυτήν να γίνεται με μέτρο και όταν συντρέχουν οι απαραίτητες προϋποθέσεις. Κεφαλαιώδους σημασίας είναι τέλος η επίτοκος και ο σύντροφός της να ενημερώνονται ενδελεχώς για τους λόγους καταφυγής στην επέμβαση αυτή, ώστε να διασκεδάζονται οι ανθρώπινες ανησυχίες τους.
Δείτε και τα σχετικά videos, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τον ιστότοπο mothersblog.gr, στην ομάδα ειδικών του οποίου ανήκουμε!
Διαβάστε ακόμα:
– Ανάρρωση μετά από καισαρική τομή
– Επηρεάζει η καισαρική τομή την ψυχολογία της γυναίκας; (video)
– Η καισαρική τομή επηρεάζει την ανθρώπινη εξέλιξη;
– Χαλάρωση κόλπου: Μήπως, αν κάνω καισαρική τομή, δεν χαλαρώσει ο κόλπος μου;
– Καισαρική τομή με επισκληρίδιο: Τι πρέπει να γνωρίζετε
– Επισκληρίδιος ή Γενική αναισθησία στην Καισαρική Τομή;
– Η καισαρική τομή είναι πιο συνηθισμένη σε γυναίκες άνω των 40 ετών;
– Κολπικός τοκετός μετά από καισαρική τομή (Vaginal Delivery after Cesarean/ VBAC)
– Πόσες καισαρικές μπορεί να κάνει μία γυναίκα;
– Ποιοι είναι οι κοινωνικοί λόγοι, οι οποίοι έχουν συμβάλλει στην αύξηση των καισαρικών τομών;
– Πώς η ψυχολογία της γυναίκας επηρεάζεται από την καισαρική τομή;
– Γιατί είναι σημαντική η ψυχική υποστήριξη της γυναίκας, που υποβάλλεται σε καισαρική τομή;
– Η σεξουαλική επαφή μετά από καισαρική τομή
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
