Ο πόνος κατά τον τοκετό…
Όσο πλησιάζει η πιθανή ημερομηνία του τοκετού, μία από τις βασικές ανησυχίες της μέλλουσας μαμάς είναι ο πόνος, που θα αντιμετωπίσει. Με το φόβο του πόνου του τοκετού έχουν εμποτιστεί γενιές και γενιές γυναικών. Άλλωστε χαρακτηριστική είναι η ευχή, που δίνουν ειδικά οι πιο ώριμες γυναίκες στις εγκύους: «με έναν πόνο!».
Στις μέρες μας όμως δίνεται πλέον ιδιαίτερη σημασία στην άνεση της γυναίκας κατά τη διάρκεια του τοκετού. Σημαντικό εργαλείο, για την εξασφάλιση της άνεσης αυτής είναι και η επισκληρίδιος αναισθησία, η οποία είναι πια ευρέως διαδεδομένη.
Λίγα λόγια για την ανατομία…
Πριν όμως εξηγήσουμε πώς ακριβώς γίνεται η επισκληρίδιος αναισθησία, είναι απαραίτητο να δώσουμε μια αδρή περιγραφή της ανατομίας της σπονδυλικής στήλης.
Όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα, η σπονδυλική στήλη είναι στην πράξη ένας σωλήνας. Ο σωλήνας αυτός σχηματίζεται από τους οστικούς δακτυλίους των σπονδύλων, οι οποίοι είναι τοποθετημένοι ο ένας πάνω στον άλλον. Μεταξύ γειτονικών σπονδύλων παρεμβάλλεται ένα «μαξιλαράκι», που ονομάζεται μεσοσπονδύλιος δίσκος.
Δύο είναι η βασικές λειτουργίες της δομής αυτής:
• Η στήριξη του σώματος
• Η παροχή προστασίας των ευαίσθητων νεύρων, τα οποία διατρέχουν το νωτιαίο μυελό
Στην εικόνα αυτή βλέπουμε μία τομή κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης, όπου διακρίνεται ο νωτιαίος μυελός με χρώμα κίτρινο.
Από την εικόνα αυτή καθίσταται κατανοητό το πώς ο νωτιαίος μυελός με τα ευαίσθητα νεύρα, που τον διατρέχουν, είναι περιβεβλημένος από διαδοχικές μεμβράνες. Μεταξύ των μεμβρανών αυτών υπάρχει υγρό, το οποίο ονομάζεται εγκεφαλονωτιαίο υγρό.
Πού γίνεται η επισκληρίδιος αναισθησία για τον τοκετό;
Από την εικόνα αυτή προκύπτει εξάλλου, πως η βελόνα της αναισθησίας δεν πλησιάζει το νωτιαίο μυελό με τα ευαίσθητα νεύρα του. Έτσι διασκεδάζεται η λογική ανησυχία της μέλλουσας μαμάς, που συμπυκνώνεται στη φράση: «υπάρχει πιθανότητα με την επισκληρίδιο αναισθησία να τραυματιστεί ο νωτιαίος μυελός;».
Η φαρμακευτική αγωγή της επισκληρίδιου αναισθησίας χορηγείται μέσω ενός πολύ λεπτού σωλήνα, τον οποίον ονομάζουμε καθετήρα. Ο καθετήρας τοποθετείται από εξειδικευμένο αναισθησιολόγο μεταξύ δύο σπονδύλων στο ύψος της μέσης σας.
Σε ποια φάση του τοκετού γίνεται η επισκληρίδιος αναισθησία;
Συνήθως επιλέγουμε η χορήγησή της να πραγματοποιηθεί, αφού ο τράχηλος φθάσει να έχει διαστολή 4 με 5 εκατοστά.
Επιλέγουμε να γίνει τότε, διότι η επισκληρίδιος αναισθησία ενδέχεται να προκαλέσει μείωση της έντασης των συσπάσεων της μήτρας, αλλά και μείωση της συχνότητας των συσπάσεων αυτών. Έτσι ενδέχεται να προκληθεί μικρή αύξηση της διάρκειας του τοκετού.
Όμως συνήθως, όταν η διαστολή έχει φράσει τα 4 περίπου εκατοστά αφενός οι συσπάσεις είναι αρκούντως έντονες, οπότε η διάρκεια του τοκετού δεν παρατείνεται ουσιαστικά, αφετέρου ο πόνος, που η γυναίκα αισθάνεται στο στάδιο αυτό δεν είναι ακόμα ιδιαίτερα ενοχλητική.
Αν μάλιστα η επισκληρίδιος αναισθησία χορηγηθεί στο στάδιο αυτό του τοκετού, ενδέχεται – έως ένα βαθμό – να τον επιταχύνει, διότι «χαλαρώνουν» οι μύες του τραχήλου και η διαστολή του γίνεται ταχύτερη.
Εντούτοις, αν εκφράσετε δυσκολία να ανεχθείτε τον όποιο πόνο αισθάνεστε κατά τον τοκετό, η επισκληρίδιος είναι δυνατόν να χορηγηθεί πριν ακόμα η διαστολή του τραχήλου φτάσει στα 4 εκατοστά.
Όταν γίνει η επισκληρίδιος δεν θα αισθάνομαι τίποτα;
Η επισκληρίδιος αναισθησία είναι ένα είδος αναισθησίας, το οποίο συγκαταλέγεται στις λεγόμενες περιοχικές αναισθησίες. Με την περιοχική αναισθησία επιτυγχάνεται η αναισθησία σε συγκεκριμένες μόνο περιοχές του σώματος.
Με την επισκληρίδιο επιτυγχάνεται αναστολή της αίσθησης του πόνου, αυτό που με ιατρικούς όρους ονομάζουμε αναλγησία. Δεν χάνεται όμως παντελώς η αίσθηση στη περιοχή του σώματος, που μας ενδιαφέρει. Έτσι θα αισθάνεστε τις συσπάσεις της μήτρας – τις λεγόμενες ωδίνες – αλλά δεν θα αισθάνεστε πόνο.
Η χορήγηση αυτού του είδους της αναισθησίας προκαλεί αιμωδία (μούδιασμα) της περιοχής του σώματος, την οποία στοχεύουμε. Στην περίπτωση του τοκετού η περιοχή αυτή περιλαμβάνει το κατώτερο μισό του σώματος.
Όμως μετά τη χορήγηση της αναισθησίας θα μπορείτε να κουνήσετε τα πόδια σας.
Όταν έρθει η ώρα να γίνει η επισκληρίδιος, ποια είναι η διαδικασία, που θα ακολουθηθεί;
• Αυτής καθαυτής της τοποθέτησης του καθετήρα προηγείται η χορήγηση 1 με 2 λίτρων υγρών ενδοφλεβίως.
• Αφού χορηγηθούν τα απαραίτητα υγρά, θα σας ζητηθεί να ξαπλώστε στο πλάι ή να καθίσετε στο κρεβάτι.
• Ακολουθεί καλή αντισηψία της περιοχής της οσφύς με το κατάλληλο αντισηπτικό υγρό
• Ο αναισθησιολόγος ψηλαφά τη σπονδυλική σας στήλη, προκειμένου να εντοπίσει το κατάλληλο σημείο τοποθέτησης της βελόνης μέσω της οποίας θα τοποθετηθεί και ο καθετήρας.
• Αφού εντοπισθεί το κατάλληλο σημείο, γίνεται επ’ αυτού τοπική αναισθησία. Έτσι δεν θα νιώσετε πόνο κατά την τοποθέτηση της βελόνης.
• Κατόπιν τούτου ο αναισθησιολόγος τοποθετεί τη βελόνη, η οποία είναι κοίλη (κούφια).
• Μέσω της βελόνης αυτής εισάγει το λεπτό πλαστικό καθετήρα στην κατάλληλη θέση.
• Ο πλαστικός καθετήρας (βλ. Φωτογραφία) έχει αρκετά μεγάλο μήκος και η άκρη του στερεώνεται στον ώμο σας.
Η διαδικασία αυτή διαρκεί περίπου 15 λεπτά και μέσω αυτού του καθετήρα χορηγείται η πρώτη δόση της επισκληρίδιου αναισθησίας, η οποία θέλει συνήθως περίπου 15 με 20 λεπτά, για να δράσει.
Πόσο χρόνο διαρκεί η δράση της επισκληρίδιου αναισθησίας;
Η δράση κάθε δόσης επισκληρίδιου αναισθησίας διαρκεί περίπου 2 ώρες. Μόλις αρχίσετε να νιώθετε ξανά πόνο χορηγούνται διαδοχικές δόσεις. Έτσι εξασφαλίζεται η άνεσή σας κατά τη διάρκεια του τοκετού.
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της επισκληρίδιου αναισθησίας;
• Η αναλγησία, που εξασφαλίζεται με τη μέθοδο αυτή βελτιώνει την άνεσή σας.
• Η συνεργασία σας με το μαιευτήρα καθίσταται ευχερέστερη.
• Η χορήγηση των φαρμάκων δια του καθετήρα εξασφαλίζει την απαραίτητη αναισθησία της περιοχής, στη οποία θα γίνει η επισιοτομή, αν αυτό κριθεί αναγκαίο, προκειμένου να διευκολυνθεί η έξοδος του νεογνού.
• Σε περίπτωση, που κριθεί αναγκαίο να γίνει καισαρική τομή, δεν χρειάζεται να χορηγηθεί άλλη αναισθησία, απλά χορηγείται κατάλληλη δόση επισκληρίδιου αναισθησίας.
Έχει μειονεκτήματα η επισκληρίδιος αναισθησία;
• Το βασικότερο είναι η μικρή επιμήκυνση της διάρκειας της διαδικασίας του τοκετού, που αυτή επιφέρει.
• Μετά την επισκληρίδιο μερικές λεχωίδες αναφέρουν παροδική κεφαλαλγία. Η συχνότητα αυτής της επιπλοκής κυμαίνεται στο 1% και αντιμετωπίζεται εύκολα με τη χορήγηση απλών αναλγητικών.
• Έχει διατυπωθεί η άποψη, πως η επισκληρίδιος αναισθησία συνδέεται με δυσκολία του νεογνού στο θηλασμό κατά τις πρώτες ημέρες. Εντούτοις, τα στοιχεία υπέρ αυτής της άποψης είναι ελλιπή και αμφισβητούνται έντονα από την επιστημονική κοινότητα.
• Με ιδιαίτερες προφυλάξεις γίνεται τέλος η χορήγηση επισκληρίδιου αναισθησίας κατά τη διάρκεια του τοκετού σε γυναίκες, οι οποίες λαμβάνουν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αντιπηκτική αγωγή.
Συμπέρασμα…
Η επισκληρίδιος αναισθησία στον τοκετό είναι ένας χρήσιμος αρωγός στην αύξηση της άνεσής σας κατά τη διάρκεια του τοκετού. Χάρη σε αυτή βιώνεται με μεγαλύτερη ηρεμία τη διαδικασία του τοκετού, ενώ διευκολύνεται και η συνεργασία σας με το μαιευτήρα.
Διαβάστε ακόμα:
– Όλα όσα πρέπει να γνωρίζει ο αναισθησιολόγος πριν την επισκληρίδιο
– Καισαρική τομή με επισκληρίδιο: Τι πρέπει να γνωρίζετε
– Επισκληρίδιος ή Γενική αναισθησία στην Καισαρική Τομή;
Δείτε ΕΔΩ πότε είναι η πιθανή ημερομηνία τοκετού σας!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο mothersblog.gr
Εικόνα: By Southwest (Own work) [GFDL (http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html) or CC BY-SA 4.0-3.0-2.5-2.0-1.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0-3.0-2.5-2.0-1.0)], via Wikimedia Commons
Φωτογραφία: By User:Ravedave (Own work) [GFDL (http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html), CC-BY-SA-3.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/) or CC BY 2.5 (http://creativecommons.org/licenses/by/2.5)], via Wikimedia Commons
