Ας δούμε έναν όρο, που θα χρειαστούμε παρακάτω: Τι είναι τα αντανακλαστικά;
Ο ορισμός λαμβάνεται αυτούσιος από την Εγκυκλοπαίδεια «Πάπυρος – Larousse – Britannica»: «Με τον όρο αντανακλαστικό εννοούμε την αυτόματη (άμεση) και ακούσια απάντηση ενός οργάνου (μυός ή αδένα) σε κάποιο ερέθισμα, το οποίο παραλαμβανόμενο από έναν υποδοχέα, προκαλεί, με τη μεσολάβηση νευρώνων, την αντίδραση ενός εκτελεστικού στοιχείου ή τέλεση (τελική κινητική πλάκα στους μυς, εκκριτικό κύτταρο στους αδένες).»
Υπάρχουν αντανακλαστικά, με τα οποία γεννιόμαστε και τα «εξαρτημένα αντανακλαστικά». Με τον όρο «εξαρτημένο αντανακλαστικό» αναφερόμαστε σε αυτοματοποιημένες αντιδράσεις, που διαμορφώνονται σταδιακά από συνήθεια και δεν γεννιόμαστε με αυτές.
Ο μηχανισμός παραγωγής της Ωκυτοκίνης κατά το θηλασμό: το «αντανακλαστικό της Ωκυτοκίνης».
Η Ωκυτοκίνη παράγεται χάρη στο «αντανακλαστικό της Ωκυτοκίνης» και η δράση της είναι εξαιρετικά σημαντική για το μηχανισμό του θηλασμού.
Το αρχικό ερέθισμα, που αποτελεί και τον «εκλυτικό παράγοντα» για το αντανακλαστικό παραγωγής της Ωκυτοκίνης, δηλαδή το ερέθισμα που «ενεργοποιεί» το συγκεκριμένο αντανακλαστικό είναι οι θηλαστικές κινήσεις του στόματος του μωρού πάνω στη θηλή. Οι τέτοιες κινήσεις ενεργοποιούν νεύρα, που βρίσκονται στο σημείο αυτό, τα οποία διαβιβάζουν στον Υποθάλαμο το σήμα: «αύξησε την παραγωγή Ωκυτοκίνης», όπερ και συμβαίνει. Η αύξηση της παραγωγής της Ωκυτοκίνης, έχει ως αποτέλεσμα την εκροή γάλακτος από τη θηλή.
Το αντανακλαστικό αυτό φαίνεται, πως υφίσταται τρόπον τινά από τη γέννηση: θηλαστικές κινήσεις επί της θηλής, οδηγούν σε έκκριση Ωκυτοκίνης.
Όμως το αντανακλαστικό της Ωκυτοκίνης κατά το θηλασμό αποκτά σταδιακά και χαρακτηριστικά εξαρτημένου αντανακλαστικού. Ο υποθάλαμος της μητέρας «μαθαίνει» να παράγει Ωκυτοκίνη αντιδρώντας και σε άλλα ερεθίσματα, τα οποία περιλαμβάνουν αισθήσεις και συναισθήματα της μαμάς. Τέτοια ερεθίσματα, που αυξάνουν την παραγωγή Ωκυτοκίνης μπορεί να είναι:
• η αίσθηση, πως πλησιάζει η ώρα του επόμενου γεύματος για το μωρό
• το χάδι στο μωρό
• η μυρωδιά του μωρού
• το άκουσμα του κλάματος του μωρού
• κάποια τρυφερή σκέψη για το μωρό
Κατανοώντας το αντανακλαστικό της Ωκυτοκίνης και τη σημασία του για το θηλασμό, συνειδητοποιούμε και γιατί είναι σημαντικό η μητέρα και το νεογνό να βρίσκονται κατά το δυνατόν στον ίδιο χώρο και να έχουν μεταξύ τους και δερματική επαφή.
Ας δούμε πώς μία θηλάζουσα «αντιλαμβάνεται» το αντανακλαστικό της Ωκυτοκίνης…
Ο κατάλογος με τα σημεία, που μαρτυρούν, πως το αντανακλαστικό της Ωκυτοκίνης είναι ενεργό περιλαμβάνει:
• αιμωδίες (μυρμηγκιάσματα) στην περιοχή του μαστού πριν ή κατά τη διάρκεια του θηλασμού
• ροή γάλακτος από τη θηλή στη σκέψη του μωρού ή στο άκουσμα του κλάματός του
• ροή γάλακτος από τη θηλή του ετερόπλευρου μαστού κατά τη διάρκεια του θηλασμού (θηλάζει δεξιά – ρέει γάλα και από αριστερά και το αντίστροφο)
• ροή γάλακτος ως πίδακας από τη θηλή ακόμα και αφού σταματήσουν οι θηλαστικές κινήσεις του μωρού
• αργές θηλαστικές κινήσεις του στόματος του μωρού συνδυασμένες με εξίσου αργές κινήσεις κατάποσης (σαν να καταπίνει «μεγάλες» γουλιές), κάτι, που δείχνει, πως η ροή του γάλακτος είναι – χάρη στη δράση της Ωκυτοκίνης – έντονη
• πόνος στην περιοχή της μήτρας κατά τη διάρκεια του θηλασμού (η Ωκυτοκίνη επιδρά και επί του μυϊκού τοιχώματος της μήτρας, προκαλώντας τη σύσπασή του. Έτσι με το θηλασμό επιτυγχάνεται και μείωση της αιμορραγίας εκ της μήτρας ειδικά τις πρώτες ημέρες μετά τον τοκετό)
• έντονο αίσθημα δίψας κατά το θηλασμό (φαίνεται, πως οι θηλαστικές κινήσεις του μωρού «ενεργοποιούν» μέσω νεύρων τον Υποθάλαμο, από τον οποίον έχουμε ταυτόχρονη ενεργοποίηση του αισθήματος τη δίψας αφενός και της έκκρισης της Ωκυτοκίνης αφετέρου)
Αν αισθανθείτε κάποιο από αυτά τα σημεία κατά τη διάρκεια του θηλασμού, τότε σημαίνει, ότι το αντανακλαστικό της Ωκυτοκίνης λειτουργεί. Στην περίπτωση όμως, που δεν αισθανθείτε κάποιο από τα σημεία αυτά, αυτό δεν σημαίνει, πως το αντανακλαστικό αυτό είναι ανενεργό. Κάποιες γυναίκες απλά δεν αντιλαμβάνονται τα σημεία αυτά, διότι η παρουσία τους δεν είναι τόσο έντονη.
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Πληροφορίες για το άρθρο αυτό αντλήθηκαν από ΕΔΩ!
