Τι είναι ο πλακούντας εν συντομία;
Ο πλακούντας είναι το μεγαλύτερο εμβρυϊκό όργανο. Πρόκειται για ένα «προσωρινό» όργανο, υπό την έννοια ότι η λειτουργία του παύει με το πέρας του δευτέρου σταδίου του τοκετού, οπότε και το νεογνό έχει εξέλθει της μήτρας και μπορεί να ξεκινήσει να αναπνέει από μόνο του.
Όσο το μωρό αναπτύσσεται προστατευμένο μέσα στη μήτρα, είναι «συνδεδεμένο» με τον πλακούντα μέσω του ομφαλίου λώρου, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα.
Στην εικόνα αυτή εξάλλου με κίτρινο χρώμα διακρίνεται ένα στρώμα εξειδικευμένου ιστού, που μεσολαβεί μεταξύ του πλακούντα και του μυϊκού τοιχώματος της μήτρας, ο ιστός αυτός ονομάζεται φθαρτός.
Το μωρό εξαρτάται από τον πλακούντα τόσο για το μεταβολισμό του, όσο και για την προστασία του.
Πότε ο πλακούντας ονομάζεται συμφυτικός;
Ο πλακούντας ονομάζεται συμφυτικός, όταν κάποιες εκ των λειτουργικών μονάδων του – ονομάζονται λάχνες – έχουν διαπεράσει το φθαρτό υμένα και προσκολλώνται απευθείας επί του μυομητρίου.
Πώς δημιουργείται ο συμφυτικός πλακούντας;
Οι λόγοι δημιουργίας συμφυτικού πλακούντα δεν έχουν απολύτως διασαφηνισθεί προς το παρόν.
Υποθέτουμε, πως η διείσδυση των πλακουντιακών ιστών στο μυομήτριο σχετίζεται με την αδυναμία ορθού σχηματισμού του φθαρτού υμένα, ο οποίος είναι «επιφορτισμένος», μεταξύ άλλων, με την παρεμπόδιση μίας τέτοιου είδους υπερβολικής διείσδυσης.
Ποιοι παράγοντες αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης συμφυτικού πλακούντα;
Η ελλειμματική ανάπτυξη του φθαρτού φαίνεται, πως είναι συχνότερη, όταν επί της μήτρας υφίσταται «ουλή» εξαιτίας παλαιότερης χειρουργικής επέμβασης. Επεμβάσεις, που ενδεχομένως να οδηγήσουν στη δημιουργία ουλής στο μυομήτριο και κατ’ επέκταση σε αύξηση των πιθανοτήτων δημιουργίας συμφυτικού πλακούντα είναι:
• Η καισαρική τομή. Μάλιστα, η πιθανότητα εμφάνισης συμφυτικού πλακούντα αυξάνεται ανάλογα με τον αριθμό των καισαρικών τομών. Αυτό ήταν και το συμπέρασμα μελέτης του 2011, στην οποία καταγράφηκε αύξηση των πιθανοτήτων εμφάνισης συμφυτικού πλακούντα από το 1%, που αφορούσε γυναίκες με μία καισαρική τομή στο 2,8% για γυναίκες με περισσότερες των 3 προηγουμένων καισαρικών.
• Η Ινομυωματεκτομή (έτσι ονομάζεται η αφαίρεση ινομυωμάτων), ειδικά, αν τα ινομυώματα, που αφαιρέθηκαν εντοπίζονταν εντός της ενδομητρικής κοιλότητας ή καταλάμβαναν όλο το πάχος του τοιχώματός της.
• Η απόξεση του ενδομητρίου, ειδικά αν μετά από την επέμβαση αυτή εντός της ενδομητρικής κοιλότητας δημιουργήθηκαν συμφύσεις χαρακτηριστικές του Συνδρόμου Asherman.
Οι πιθανότητες εμφάνισης συμφυτικού πλακούντα αυξάνονται εξάλλου αναλόγως και με την ηλικία της εγκύου, αλλά και με τον αριθμό των προηγουμένων τοκετών.
Επιπωματικός και συμφυτικός πλακούντας: ένας επικίνδυνος συνδυασμός….
Ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να γίνει στη «συνύπαρξη» συμφυτικού και επιπωματικού πλακούντα. Επιπωματικός ονομάζεται ο πλακούντας, που καλύπτει εν μέρει ή εξ’ ολοκλήρου το έσω τραχηλικό στόμιο.
Όπως αναφέρεται σε εμπεριστατωμένη άποψη επιτροπής ειδικών, που δημοσιεύθηκε από το Αμερικανικό Κολλέγιο Μαιευτήρων και Γυναικολόγων το 2018, αν υφίσταται επιπωματικός πλακούντας, τότε οι πιθανότητες εμφάνισης και συμφυτικού πλακούντα ανέρχονται στο 3%, ακόμα και αν η γυναίκα δεν έχει υποβληθεί σε καισαρική τομή στο παρελθόν.
Αν όμως υφίσταται επιπωματικός πλακούντας και η γυναίκα έχει υποβληθεί σε καισαρική τομή, τότε οι πιθανότητες και συμφυτικού πλακούντα αυξάνονται δραματικά. Σε μία μελέτη του 2006 , η οποία περιελάμβανε εκτενές δείγμα 30.132 γυναικών, υπολογίστηκε, πως οι πιθανότητες εμφάνισης συμφυτικού πλακούντα, αν υπάρχει και συμφυτικός πλακούντας, είναι 3%, 11%, 40%, 61% και 67% στην περίπτωση, που η γυναίκα έχει υποβληθεί προηγουμένως σε 1, 2, 3, 4 και 5 ή περισσότερες καισαρικές τομές.
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Marshall NE, Fu R, Guise JM. Impact of multiple cesarean deliveries on maternal morbidity: a systematic review. Am J Obstet Gynecol. 2011 Sep;205(3):262.e1-8. doi: 10.1016/j.ajog.2011.06.035. Epub 2011 Jun 15. PMID: 22071057.
American College of Obstetricians and Gynecologists; Society for Maternal-Fetal Medicine. Obstetric Care Consensus No. 7: Placenta Accreta Spectrum. Obstet Gynecol. 2018 Dec;132(6):e259-e275. doi: 10.1097/AOG.0000000000002983. PMID: 30461695.
Silver RM, Landon MB, Rouse DJ, Leveno KJ, Spong CY, Thom EA, Moawad AH, Caritis SN, Harper M, Wapner RJ, Sorokin Y, Miodovnik M, Carpenter M, Peaceman AM, O’Sullivan MJ, Sibai B, Langer O, Thorp JM, Ramin SM, Mercer BM; National Institute of Child Health and Human Development Maternal-Fetal Medicine Units Network. Maternal morbidity associated with multiple repeat cesarean deliveries. Obstet Gynecol. 2006 Jun;107(6):1226-32. doi: 10.1097/01.AOG.0000219750.79480.84. PMID: 16738145.
