Τι είναι ο πλακούντας με λίγα λόγια;
Ο πλακούντας είναι το μεγαλύτερο εμβρυϊκό όργανο. Πρόκειται για ένα «προσωρινό» όργανο, υπό την έννοια ότι η λειτουργία του παύει με το πέρας του δευτέρου σταδίου του τοκετού, οπότε και το νεογνό έχει εξέλθει της μήτρας και μπορεί να ξεκινήσει να αναπνέει από μόνο του.
Όσο το μωρό αναπτύσσεται προστατευμένο μέσα στη μήτρα, είναι «συνδεδεμένο» με τον πλακούντα μέσω του ομφαλίου λώρου, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα.
Στην εικόνα αυτή εξάλλου με κίτρινο χρώμα διακρίνεται ένα στρώμα εξειδικευμένου ιστού, που μεσολαβεί μεταξύ του πλακούντα και του μυϊκού τοιχώματος της μήτρας, ο ιστός αυτός ονομάζεται φθαρτός.
Το μωρό εξαρτάται από τον πλακούντα τόσο για το μεταβολισμό του, όσο και για την προστασία του.
Πότε ο πλακούντας ονομάζεται συμφυτικός;
Ο πλακούντας ονομάζεται συμφυτικός, όταν κάποιες εκ των λειτουργικών μονάδων του – ονομάζονται λάχνες – έχουν διαπεράσει το φθαρτό υμένα και προσκολλώνται απευθείας επί του μυομητρίου.
Πόσα είδη συμφυτικού πλακούντα υπάρχουν;
Το βάθος διείσδυσης των συμφυτικών πλακούντων στο μυομήτριο δεν είναι το ίδιο. Έτσι με βάση το βαθμό διείσδυσης οι πλακούντες αυτοί ταξινομούνται στις εξής κατηγορίες (βλ. εικόνα):
• Αληθής συμφυτικός πλακούντας (placenta accreta): οι λάχνες προσκολλώνται επί του επιπολής (δηλαδή επιφανειακού) μυομητρίου
• Στιφρός πλακούντας (placenta increta): οι λάχνες διεισδύουν βαθιά στο μυομήτριο
• Διεισδυτικός πλακούντας (placenta precreta): οι λάχνες διαπερνούν όλο το τοίχωμα του μυομητρίου και φθάνουν στον ορογόνο (έτσι ονομάζεται η μεμβράνη, που καλύπτει εξωτερικά τη μήτρα)
Όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα η πρόσθια επιφάνεια της μήτρας έρχεται σε επαφή με την ουροδόχο κύστη. Σε κάποιες ακραίες περιπτώσεις συμφυτικού πλακούντα οι ιστοί αυτού διαπερνούν τελείως το τοίχωμα της ενδομητρικής κοιλότητας και φθάνουν να διηθήσουν και αυτό ακόμα το τοίχωμα της ουροδόχου κύστης.
Η έκταση εμπλοκής του πλακούντα διαφέρει από συμφυτικό σε συμφυτικό. Με τον «έκταση εμπλοκής» αναφερόμαστε στο ποσοστό της επιφανείας του πλακούντα, που έχει διαπεράσει στον έναν ή στον άλλο βαθμό το φθαρτό υμένα. Με βάση την έκταση εμπλοκής οι συμφυτικοί πλακούντες ταξινομούνται στις εξής κατηγορίες:
• Εστιακή διείσδυση: η ανωμαλία στην πρόσφυση αφορά μόνο μία κοτυληδόνα (έτσι ονομάζονται σχηματισμοί, που εντοπίζονται στην επιφάνεια του πλακούντα, που είναι στραμμένη προς το τοίχωμα της ενδομητρικής κοιλότητας)
• Μερική διείσδυση: η ανωμαλία στην πρόσφυση αφορά περισσότερες κοτυληδόνες
• Ολική διείσδυση: η ανωμαλία στην πρόσφυση αφορά ολόκληρο τον πλακούντα
Πόσο συχνός είναι ο συμφυτικός πλακούντας;
Μελέτες, που συνετάχθησαν κατά τις δεκαετίες του 1970 και του 1980 κατέγραφαν συχνότητα εμφάνισης συμφυτικού πλακούντα μεταξύ 1 στις 2.510 και 1 στις 4.017 κυήσεις.
Εντούτοις το ποσοστό αυτό ανέβηκε στις 1 ανά 533 κυήσεις. Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε μελέτη του 2005, στα πλαίσια της οποίας συνελέγησαν στοιχεία από 64.359 κυήσεις μεταξύ των ετών 1982 και 2002. Η αύξηση αυτή αποδόθηκε από τους μελετητές στη σταδιακή αύξηση του ποσοστού καισαρικών τομών, οι οποίες από 12,5% επί των κυήσεων το 1982 ανήλθαν στο 23,5% το 2002. Η υποβολή της γυναίκας σε καισαρική τομή σε προηγούμενη κύηση, αυξάνει την πιθανότητα δημιουργίας συμφυτικού πλακούντα σε επόμενη.
Η αυξητική αυτή τάση της συχνότητας εμφάνισης συμφυτικού πλακούντα φαίνεται, πως συνεχίστηκε και πέραν του 2002, όπως καταγράφεται σε μελέτη του 2016. Για την αμερικανική αυτή μελέτη αυτή ελήφθησαν υπόψη στοιχεία από κυήσεις μεταξύ των ετών 1998 και 2011 και η συχνότητα αυτή ανήλθε στη 1 ανά 272 κυήσεις.
Διαβάστε ακόμα:
– Ποιες γυναίκες είναι πιθανότερο να παρουσιάσουν συμφυτικό πλακούντα στην εγκυμοσύνη;
– Αιμορραγίες στο δεύτερο και στο τρίτο τρίμηνο της κύησης
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Wu S, Kocherginsky M, Hibbard JU. Abnormal placentation: twenty-year analysis. Am J Obstet Gynecol. 2005 May;192(5):1458-61. doi: 10.1016/j.ajog.2004.12.074. PMID: 15902137.
Mogos MF, Salemi JL, Ashley M, Whiteman VE, Salihu HM. Recent trends in placenta accreta in the United States and its impact on maternal-fetal morbidity and healthcare-associated costs, 1998-2011. J Matern Fetal Neonatal Med. 2016;29(7):1077-82. doi: 10.3109/14767058.2015.1034103. Epub 2015 Apr 21. PMID: 25897639.
