Τι σημαίνει, πως το μωρό φαίνεται μικρό στον υπερηχογραφικό έλεγχο;
Όταν το εκτιμώμενο εμβρυϊκό βάρος εκτιμηθεί ως ιδιαίτερα χαμηλό στον υπερηχογραφικό έλεγχο, τότε υπάρχουν τρία ενδεχόμενα και πρέπει ο ιατρός να εκτιμήσει, ποιο από αυτά όντως ισχύει στη συγκεκριμένη περίπτωση:
• Το μωρό είναι υγιές, απλά μικρό
• Το μωρό εμφανίζει IUGR
• Το μωρό είναι «ιδιοσυγκρασιακά» μικρό
Εμείς θέλουμε να δούμε δια της μεθόδου του αποκλεισμού, αν το μωρό είναι υγιές, απλά μικρό. Στην περίπτωση, που εκτιμηθεί, πως υφίσταται σοβαρή πιθανότητα για IUGR, θα ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα.
Πώς αποκλείουμε το ενδεχόμενο το μωρό να είναι «ιδιοσυγκρασιακά» μικρό;
Τα ιδιοσυγκρασιακά μικρά μωρά είναι αυτά, που οφείλουν το μικρό τους μέγεθος σε ανατομικές ανωμαλίες, χρωμοσωμικές ανωμαλίες, γενετικά σύνδρομα ή λοιμώξεις της μητέρας, που έχουν μεταδοθεί στο ενδομητρικό περιβάλλον, όπου αναπτύσσεται το μωρό.
Το ενδεχόμενο σοβαρών ανατομικών ανωμαλιών, που θα μπορούσαν αν επηρεάσουν αρνητικά την ανάπτυξη του εμβρύου εξετάζεται με τον υπερηχογραφικό έλεγχο και ιδιαίτερα με το υπερηχογράφημα β – επιπέδου.
Ενδείξεις ύπαρξης χρωμοσωμικών ανωμαλιών (π.χ. Τρισωμία 18, Τρισωμία 13 ή Τρισωμία 21) εξετάζεται για πρώτη φορά με την μέτρηση της αυχενικής διαφάνειας στο μεταίχμιο πρώτου και δευτέρου τριμήνου.
Τα διάφορα γενετικά σύνδρομα συχνά έχουν χαρακτηριστικά σημεία, που σε κάποιες περιπτώσεις (όχι πάντα) φαίνονται στον υπερηχογραφικό έλεγχο, ενώ σημαντικά στοιχεία για την πιθανότητα εμφάνισης τέτοιων συνδρόμων στο μωρό προκύπτουν και από το οικογενειακό ιστορικό, όπως αυτό αναφέρεται στον ιατρό από τους γονείς.
Σε περίπτωση, που τεθεί η υποψία ύπαρξης χρωμοσωμικών ανωμαλιών ή γενετικών συνδρόμων, ενδέχεται να ζητηθεί περαιτέρω έλεγχος, ο οποίος θα περιλαμβάνει την εξέταση γενετικού υλικού του εμβρύου. Η λήψη του γενετικού αυτού επιτυγχάνεται δια της λήψης τροφοβλάστης, της αμνιοπαρακέντησης, ή της εξέτασης γενετικού υλικού του εμβρύου, που εντοπίζεται ελεύθερο στο αίμα της εγκύου.
Το ενδεχόμενο λοιμώξεων εξετάζεται μέσω αιματολογικών εξετάσεων της μητέρας, οι οποίες λαμβάνουν χώρα στο πρώτο τρίμηνο. Υπάρχει και το ενδεχόμενο να συστηθεί αμνιοπαρακέντηση, προκειμένου να συλλεγεί αμνιακό υγρό, το οποίο θα εξετασθείς το εργαστήριο για την εξακρίβωση τυχόν εντοπισμού σε αυτό λοιμογόνων παραγόντων.
Γενικά, η πορεία της υγείας του «ιδιοσυγκρασιακά» μικρού μωρού και οι ενδεχόμενες θεραπευτικές επιλογές εξαρτώνται από το αίτιο, που το καθιστά μικρό.
Μπορούμε να δούμε νωρίς στην κύηση, αν το μωρό θα αντιμετωπίσει το ενδεχόμενο IUGR;
Είναι σημαντικό στη μαιευτική – όπως και στην ιατρική γενικότερα άλλωστε – να μπορεί κανείς να υπολογίσει με σχετική ακρίβεια την πιθανότητα εμφάνισης προβλημάτων, πριν αυτά τελικά εμφανιστούν, ώστε να ληφθούν τα ενδεδειγμένα μέτρα.
Σε ό,τι αφορά την IUGR είμαστε πλέον σε θέση να υπολογίσουμε τις πιθανότητες εμφάνισής της ήδη από την αυχενική διαφάνεια. Ο υπερηχογραφικός αυτός έλεγχος κύριο μέλημα έχει τον υπολογισμό των πιθανοτήτων ύπαρξης στο έμβρυο χρωμοσωμικών ανωμαλιών (κυρίως Σύνδρομο Down). Όμως πλέον μπορεί κανείς να πει, πως ο συνδυασμός του υπερηχογραφήματος αυτού με τις σχετικές αιματολογικές εξετάσεις, μπορεί να μας δώσει και κάποια «παράπλευρα» ωφελήματα.
Ένα εκ των ωφελημάτων αυτών είναι και ο υπολογισμός των πιθανοτήτων εμφάνισης IUGR πριν τις 37 εβδομάδες της κύησης. Ο υπολογισμός των πιθανοτήτων αυτών εδράζεται:
• Στη μέτρηση των επιπέδων της πρωτεΐνης PAPP – A
• Στον έλεγχο της ροής του αίματος στις μητριαίες αρτηρίες (μεταφέρουν αίμα από τη μαμά στη μήτρα) με τη μέθοδο Doppler (πρόκειται για υπερηχογραφική μέθοδο, που μετρά τη ροή του αίματος στα αγγεία).
• Σε δημογραφικά χαρακτηριστικά της εγκύου
• Στο ιστορικό της εγκύου (ιατρικό και μαιευτικό)
Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε, πως στην αυχενική διαφάνεια δεν θέτουμε διάγνωση IUGR, δεν αποφαινόμαστε δηλαδή αν υφίσταται η παθολογία αυτή ή όχι, αλλά καταλήγουμε στις πιθανότητες εμφάνισής της. Έτσι αφενός καταστρώνουμε ένα πρόγραμμα στενότερης παρακολούθησης (συνήθως συστήνεται το υπερηχογράφημα Doppler να λάβει χώρα νωρίτερα – στις 28 εβδομάδες κύησης), αφετέρου έχει διατυπωθεί η υπόθεση, πως οι πιθανότητες αυτές ενδέχεται να μειωθούν κατά τι με τη χορήγηση χαμηλής ποσότητας ασπιρίνης, αν και η αποτελεσματικότητα της μεθόδου αυτής δεν τυγχάνει καθολικής αποδοχής στην επιστημονική κοινότητα.
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
