Ο διαβήτης κύησης είναι πιο συχνός, απ’ όσο μπορεί να νομίζετε…
Ως διαβήτη κύησης ορίζουμε το διαβήτη, που εμφανίζεται για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, σε γυναίκες χωρίς προηγούμενο ιστορικό. Ο διαβήτης κύησης φαίνεται από στατιστικές, πως επιπλέκει ποσοστό κοντά στο 9% επί του συνόλου των κυήσεων.
Ποια προβλήματα ενδέχεται να εμφανίσει η μητέρα εξαιτίας του διαβήτη κύησης;
Όταν μία έγκυος εμφανίσει διαβήτη κύησης, τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα είναι υψηλά και περισσότερο σάκχαρο φθάνει στο μωρό της μέσω του πλακούντα. Συνεπώς, η παροχή ενέργειας στο μωρό υπερβαίνει τις πραγματικές ανάγκες του, οπότε η επιπλέον ενέργεια μετατρέπεται σε σωματικό λίπος. Έτσι το μωρό εμφανίζει τη λεγόμενη μακροσωμία, που χαρακτηρίζεται από το υψηλό σωματικό βάρος, το οποίο υπερβαίνει τα 4.000 γραμμάρια. Η μακροσωμία αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης επιπλοκών κατά το φυσιολογικό τοκετό όπως:
• τραυματισμό του περινέου
• αιμορραγία μετά τον τοκετό
Για το λόγο αυτό, αν μία γυναίκα εμφάνισε διαβήτη κύησης, είναι πιθανότερο στον τοκετό της να χρειαστεί σικιουλκία (χρήση «βεντούζας») κατά το δεύτερο στάδιο του τοκετού, ενώ υψηλότερες είναι και οι πιθανότητες να υποβληθεί σε καισαρική τομή.
Η εμφάνιση διαβήτη κύησης εξάλλου συνδέεται και με αύξηση των πιθανοτήτων εμφάνισης υπέρτασης κύησης ή προεκλαμψίας.
Αν μια γυναίκα εμφανίσει διαβήτη κύησης, αυτός θα παραμείνει και μετά τον τοκετό;
Ο διαβήτης κύησης στις περισσότερες περιπτώσεις εξαφανίζεται μετά τον τοκετό. Εντούτοις, γυναίκες, που εμφάνισαν την παθολογία αυτή έχουν υψηλότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν κάποια στιγμή στη ζωή τους διαβήτη.
Κάποιες εκ των γυναικών, που εμφάνισαν διαβήτη κύησης ενδέχεται να είχαν από πριν μια αδιάγνωστη «ήπια μορφή» διαβήτη. Οι γυναίκες αυτές δεν αποκλείεται να παραμείνουν διαβητικές και μετά τον τοκετό και για όλη τους τη ζωή.
Για το λόγο αυτό, η συστηματική παρακολούθηση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα της γυναίκας συνιστάται να συνεχιστεί για όσο διάστημα κριθεί σκόπιμο από το θεράποντα ιατρό και μετά τον τοκετό.
Πώς ο διαβήτης κύησης επιβαρύνει το μωρό;
Οι συνέπειες του διαβήτη κύησης για το μωρό μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες: άμεσες και ύστερες
Οι άμεσες συνέπειες εμφανίζονται κατά τη διάρκεια και αμέσως μετά τον τοκετό και συνδέονται με αύξηση των πιθανοτήτων εισαγωγής του νεογνού στη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών και περιλαμβάνουν:
• τραυματισμό του μωρού εξαιτίας δυστοκίας ώμων (είναι πιο συχνή αν υφίσταται διαβήτης κύησης, λόγω της συχνά συνυπάρχουσας μακροσωμίας)
• νεογνικό ίκτερο
• δυσκολίες στην αναπνοή
• υπογλυκαιμικά επεισόδια
• ενδομήτριο θάνατο
Οι ύστερες συνέπειες για το μωρό εμφανίζονται αργότερα στη ζωή του και περιλαμβάνουν αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης:
• παχυσαρκίας
• διαβήτη
Επομένως, είναι σημαντικό ο παιδίατρος, που θα αναλάβει την παρακολούθηση της υγείας του μωρού, να γνωρίζει, πως η μητέρα εμφάνισε διαβήτη κύησης, ώστε να συστήσει και τις ανάλογες εξετάσεις.
Πώς αντιμετωπίζεται ο διαβήτης κύησης;
Οι αλλαγές στην παρακολούθηση της κύησης, αν διαγνωστεί διαβήτης κύησης σχηματικά χωρίζονται σε δύο σκέλη:
• αλλαγές στην παρακολούθηση της εγκύου
• αλλαγές στην παρακολούθηση του εμβρύου
Ποιες είναι οι αλλαγές στην παρακολούθηση της εγκύου;
Η βασικότερη αλλαγή στην παρακολούθηση της εγκύου, είναι η στενότερη παρακολούθηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα.
Η παρακολούθηση αυτή γίνεται με τη χρήση μιας οικιακής συσκευής μέτρησης σακχάρου. Πρόκειται για ένα μικρό μηχάνημα σε μέγεθος κινητού, το οποίο μετράει τη συγκέντρωση σακχάρου σε μία σταγόνα αίμα.
Οι μετρήσεις αυτές γίνονται σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντα ιατρού και συνήθως καταγράφονται σε ένα «ημερολόγιο». Από τις μετρήσεις αυτές καθορίζεται και το ενδεδειγμένο για την περίπτωσή σας θεραπευτικό σχήμα.
Ποιες είναι οι αλλαγές στην παρακολούθηση του εμβρύου;
Συχνά συστήνεται τακτικότερη παρακολούθηση και του εμβρύου.
Η παρακολούθηση αυτή περιλαμβάνει υπερηχογραφικό έλεγχο, στον οποίο μετράται η ανάπτυξη του εμβρύου, η ποσότητα αμνιακού υγρού, αλλά και η ροή στα αγγεία, που τροφοδοτούν το μωρό με τη μέθοδο Doppler.
Ο υπερηχογραφικός έλεγχος συμπληρώνεται με το καρδιοτοκογράφημα, με το οποίο μπορούμε να διαπιστώσουμε, αν υπάρχουν ενδεχόμενα προβλήματα στην αιμάτωση του μωρού, που θα του προκαλούσαν δυσχέρεια.
Πώς αντιμετωπίζεται ο διαβήτης κύησης;
Στόχος είναι η αποτροπή της υπερβολικής ανόδου των επιπέδων σακχάρου στο αίμα της εγκύου.
Η «πρώτη γραμμή» αντιμετώπισης του διαβήτη κύησης είναι η σωστή διατροφή. Συστήνεται να τρώτε μικρές ποσότητες από «υγιεινές» τροφές συχνά μέσα στην ημέρα. Έτσι συστήνονται τρία κύρια γεύματα (πρωινό – μεσημεριανό – βραδινό), μεταξύ των οποίων μεσολαβούν δύο ή τρία μικρογεύματα (snacks).
Βέβαια, η αύξηση της συχνότητας των γευμάτων σε καμία περίπτωση δεν συνεπάγεται και αύξησης της προσλαμβανόμενης τροφής. Άλλωστε, αν έχετε διαγνωστεί με διαβήτη κύησης είναι εξαιρετικά σημαντικό να μην πάρετε πολλά κιλά στην εγκυμοσύνη! Απλά η απαραίτητη ποσότητα τροφής διαιρείται σε περισσότερες «μερίδες» μέσα στην ημέρα.
Φαίνεται, πως – αν δεν υφίστανται αντενδείξεις – και η ήπια αερόβια άσκηση ενδέχεται να βοηθήσει τη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα σας στα επιθυμητά επίπεδα, όπως άλλωστε φαίνεται και από μία εκτενή μελέτη του 2016.
Το Αμερικανικό Κολλέγιο Μαιευτήρων και Γυναικολόγων (American College of Obstetricians and Gynecologists – ACOG) συστήνει 30 λεπτά ημερησίως αεροβικής άσκησης ήπιας έντασης τουλάχιστον 5 φορές την εβδομάδα (ή τουλάχιστον 150 λεπτά την εβδομάδα). Μάλιστα φαίνεται, πως χρήσιμο για τη ρύθμιση του σακχάρου είναι και να συνηθίσετε να περπατάτε 10 με 15 λεπτά μετά από κάθε γεύμα.
Αν με τη διατροφή και τη γυμναστική δεν επιτευχθεί η επιθυμητή ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα σας, θα σας γίνει σύσταση για χορήγηση ινσουλίνης. Η χορήγηση της ορμόνης αυτής γίνεται σε καθημερινή βάση (σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντα ιατρού) με υποδόρια ένεση.
Η ινσουλίνη δεν περνά τον πλακούντα και η χορήγησή της θεωρείται ασφαλής για το μωρό. Η δόση και το είδος της ινσουλίνης, που ενδείκνυται για την κάθε περίπτωση εξαρτάται από τα επίπεδα σακχάρου, όπως αυτά προκύπτουν από τις μετρήσεις με τον οικιακό μετρητή γλυκόζης αίματος.
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
