Ο θυρεοειδής αδένας είναι δυνατόν μετά τον τοκετό να παρουσιάσει φλεγμονή. Γενικά η φλεγμονή, ο ερεθισμός δηλαδή, του θυρεοειδούς αδένα αποκαλείται θυρεοειδίτις και, όταν αυτή παρουσιαστεί μετά τον τοκετό συνδέεται με συμπτώματα, τα οποία προκαλούν δυσφορία στη νέα μητέρα.
Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένα όργανο, που κατατάσσεται στην κατηγορία των ενδοκρινών αδένων. Ο αδένας αυτός έχει σχήμα πεταλούδας και εντοπίζεται στην πρόσθια επιφάνεια του λαιμού (βλ. Εικόνα).
Ο θυρεοειδής παράγει ορμόνες, οι οποίες εισερχόμενες στην κυκλοφορία του αίματος διαχέονται σε όλους τους ιστούς του σώματος. Οι θυρεοειδικές ορμόνες ρυθμίζουν το ρυθμό κατανάλωσης ενέργειας του σώματος και συμμετέχουν στη διατήρηση της ορθής θερμοκρασίας του οργανισμού. Παράλληλα οι ορμόνες αυτές είναι σημαντικές για την σωστή λειτουργία του εγκεφάλου, της καρδιάς, των μυών, καθώς και άλλων οργάνων.
Εικόνα: Ο Θυρεοειδής Αδένας
Τα συμπτώματα της θυρεοειδίτιδος μετά τον τοκετό συνήθως εμφανίζονται μέσα στον πρώτο χρόνο από τη γέννηση του παιδιού. Σε μερικές περιπτώσεις η φλεγμονή αυτή επιλύεται από μόνη της πριν το μωράκι συμπληρώσει 18 μήνες ζωής. Εντούτοις, υπάρχουν και περιπτώσεις, στις οποίες τα συμπτώματα εμμένουν για περισσότερο καιρό ή και καθίστανται μόνιμα. Έχει υπολογιστεί πως μέχρι και το 50% των γυναικών, οι οποίες εμφάνισαν θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό, ενδέχεται να εμφανίσουν προβλήματα εις βάρος του θυρεοειδούς εντός 4 με 8 ετών από τον τοκετό, για τα οποία θα χρειαστεί να λάβουν την ανάλογη θεραπεία.
Υπολογίζεται πως το 5% με 10% των γυναικών θα εμφανίζουν θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό. Υπάρχουν όμως και καταστάσεις, οι οποίες συνδέονται με αύξηση της πιθανότητας εμφάνισης της παθολογίας αυτής. Συγκεκριμένα το 25% των γυναικών με διαβήτη φαίνεται πως θα παρουσιάσουν θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό. Αντίστοιχη αύξηση των ποσοστών αυτών εντοπίζεται και μεταξύ των γυναικών με ανεβασμένα επίπεδα αντισωμάτων κατά του θυρεοειδούς. Επίσης η θυρεοειδίτις μετά τον τοκετό είναι πιο πιθανό να εμφανιστεί σε γυναίκες, οι οποίες έχουν εμφανίσει προβλήματα στο θυρεοειδή αδένα πριν τον τοκετό, έχουν συγγενείς με προβλήματα στο θυρεοειδή ή τέλος εμφάνισαν θυρεοειδίτιδα μετά από προηγούμενο τοκετό. Συγκεκριμένα, αν μια γυναίκα εμφάνισε μετά από προγενέστερο τοκετό θυρεοειδίτιδα, οι πιθανότητες να επανεμφανιστεί αυτή η κατάσταση είναι περίπου 20%.
Τα αίτια της εμφάνισης θυρεοειδίτιδος μετά τον τοκετό δεν έχουν διαλευκανθεί πλήρως. Φαίνεται πως η παθολογία αυτή είναι αυτοάνοση. Αυτοάνοση ονομάζεται μια παθολογία, η οποία οφείλεται στο ανοσοποιητικό σύστημα, δηλαδή το σύστημα άμυνας του οργανισμού απέναντι σε διάφορα παθογόνα αίτια, όπως είναι για παράδειγμα τα μικρόβια. Στα αυτοάνοσα νοσήματα το ανοσοποιητικό σύστημα στρέφεται, για λόγους που δεν κατανοούμε πλήρως, έναντι του ίδιου του οργανισμού πλήττοντας διάφορα όργανα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση το όργανο, το οποίο πλήττεται είναι ο θυρεοειδής αδένας.
Τα συμπτώματα της θυρεοειδίτιδος μετά τον τοκετό εξελίσσονται τυπικά σε δύο ξεχωριστές φάσεις. Στην πρώτη φάση τα συμπτώματα αυτά συνδέονται με την αυξημένη δραστηριότητα του θυρεοειδούς, δηλαδή με τον υπερθυρεοειδισμό και στη δεύτερη φάση συνδέονται με μειωμένη δραστηριότητα του θυρεοειδούς, δηλαδή με τον υποθυρεοειδισμό.
Η φάση των συμπτωμάτων υπερθυρεοειδισμού συνήθως ξεκινάει ένα με τέσσερις μήνες μετά τον τοκετό και διαρκεί από ένα μέχρι τρεις μήνες. Τα συμπτώματα αυτά περιλαμβάνουν ταχυπαλμίες, απώλεια βάρους, αυξημένη ευαισθησία στη ζέστη και τρέμουλο των χεριών. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει σε κάποια συμπτώματα, τα οποία συνδέονται με τον υπερθυρεοειδισμό και συγκεκριμένα στο αίσθημα κούρασης, στην αϋπνία, στην ευερεθιστότητα και στο αίσθημα άγχους. Τα συμπτώματα αυτά είναι αρκετά κοινά μεταξύ των γυναικών, που μόλις απέκτησαν παιδί και σε ακραίες περιπτώσεις ενδέχεται να αποτελούν έκφραση της επιλόχειας κατάθλιψης. Επομένως είναι σημαντικό τα συμπτώματα αυτά να μην υποτιμούνται και να αποδίδονται απλά στη βεβαρημένη ψυχολογία της γυναίκας, αλλά καλόν είναι υπάρχει μια επαγρύπνηση και να αποκλείονται παθολογίες εις βάρους του θυρεοειδούς.
Η φάση των συμπτωμάτων του υποθυρεοειδισμού συνήθως ξεκινάει τέσσερις με οκτώ μήνες μετά τον τοκετό και διαρκεί από εννέα μέχρι δώδεκα μήνες. Τα συμπτώματα αυτά περιλαμβάνουν υποτονικότητα, αυξημένη ευαισθησία στο κρύο, δυσκοιλιότητα, ξηρότητα του δέρματος, δυσκολίες στη συγκέντρωση, καθώς και διαφορά άλγη στις αρθρώσεις και στους μυς.
Είναι σημαντικό να τονιστεί πως δεν παρουσιάζουν όλες οι γυναίκες μία φάση με συμπτώματα υπερθυρεοειδισμού ακολουθούμενη από μία φάση υποθυρεοειδισμού. Υπάρχουν γυναίκες, οι οποίες παρουσιάζουν συμπτώματα, που συνδέονται μόνο με τον υπερθυρεοειδισμό ή μόνο με τον υποθυρεοειδισμό.
Δυστυχώς δεν υπάρχουν αξιόπιστα μέτρα πρόληψης της εμφάνισης θυρεοειδίτιδος μετά τον τοκετό. Εντούτοις, σύμφωνα με τα στοιχεία μίας μελέτης, ίσως η λήψη συμπληρωμάτων διατροφής, τα οποία περιέχουν το ιχνοστοιχείο σελήνιο κατά τη διάρκεια της κύησης, να περιορίζουν σε κάποιο βαθμό την εμφάνιση της παθολογίας αυτής. Δυστυχώς όμως η μελέτη αυτή είναι μεμονωμένη και το δείγμα των γυναικών, που περιέλαβε, σχετικά μικρό. Συνεπώς χρειάζεται περαιτέρω έρευνα, προκειμένου να εντοπιστεί ένα αποτελεσματικό μέτρο πρόληψης της θυρεοειδίτιδος μετά τον τοκετό.
Η διάγνωση της θυρεοειδίτιδος μετά τον τοκετό γίνεται με μία απλή αιματολογική εξέταση, η οποία στοχεύει αφενός στον έλεγχο της ορθής λειτουργίας του αδένα αυτού μέσω της μέτρησης των επιπέδων των ορμονών, που σχετίζονται με τη λειτουργία του, αφετέρου στον εντοπισμό αντισωμάτων κατά του αδένα αυτού, η παρουσία των οποίων υποδηλώνει πως το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού έχει στραφεί ενάντια στο θυρεοειδή.
Ευτυχώς η φαρμακευτική θεραπεία της θυρεοειδίτιδος μετά τον τοκετό έχει υψηλά ποσοστά επιτυχίας είτε τελικά η πάθηση αυτή αυτοπεριοριστεί είτε καταστεί μόνιμη και η γυναίκα μπορεί να συνεχίσει σε κάθε περίπτωση απρόσκοπτα τη ζωή της.
Η εμφάνιση θυρεοειδίτιδος μετά τον τοκετό λοιπόν είναι μία άγνωστης αιτιολογίας πάθηση αρκετά συνηθισμένη, της οποίας τόσο η διάγνωση, όσο και η θεραπεία είναι αρκετά απλές και δεν υπάρχει λόγος να προκαλεί ανησυχία.
Δείτε ΕΔΩ πότε είναι η πιθανή ημερομηνία τοκετού σας!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Εικόνα: By Arnavaz at fr.wikipedia, translated by 102orion [Public domain], from Wikimedia Commons
