Ποια είναι τα οφέλη της άσκησης μετά τον τοκετό;
Τα οφέλη της άσκησης μετά από την εγκυμοσύνη γενικότερα απαριθμούνται σε μελέτη του 2016 από Αυστραλούς ιατρούς εξειδικευμένους στην αθλιατρική. Ο κατάλογος με τα οφέλη αυτά περιλαμβάνει:
• βελτίωση της ψυχικής κατάστασης
• μείωση των συμπτωμάτων άγχους και κατάθλιψης
• βελτίωση της φυσικής κατάστασης
• μείωση πρόσληψης βάρους μετά από τον τοκετό, αλλά και ταχύτερη επιστροφή στο προ της εγκυμοσύνης βάρος
Επιπροσθέτως, μία ομάδα μυών, που τίθεται σε δοκιμασία κατά την εγκυμοσύνη, είναι αυτοί του περινέου. Το περίνεο είναι ένας ανατομικός όρος, που περιγράφει αδρά την περιοχή ανάμεσα από τα πόδια, όπου και συναντάμε το αιδοίο και τον κόλπο. Αποτελείται από μυϊκό και συνδετικό ιστό (βλ. εικόνα).
Στην εγκυμοσύνη το περίνεο καλείται να υποστηρίξει το επιπλέον βάρος της μήτρας και του νεογνού. Μετά από τη δοκιμασία, στην οποία υποβάλλεται το περίνεο κατά την κύηση, συχνά χαλαρώνει και δεν μπορεί πλέον να βοηθήσει στη συγκράτηση των ούρων. Για το λόγο αυτό μετά τον τοκετό, πολλές γυναίκες παρουσιάζουν ακράτεια ούρων.
Η ενοχλητική αυτή κατάσταση μπορεί να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά με ασκήσεις, οι οποίες «εστιάζουν» στην περιοχή του περινέου. Πρόκειται για τις γνωστές ασκήσεις Kegel. Οι ασκήσεις αυτές πραγματοποιούνται μετά από την κένωση της ουροδόχου κύστεως και περιλαμβάνουν σειρά εκουσίων συσπάσεων των μυών του περινέου. Το κολύμπι είτε στη θάλασσα, είτε στην πισίνα είναι μία θαυμάσια ευκαιρία να επικεντρωθείτε και σε αυτού του είδους τις ασκήσεις.
Επιπροσθέτως, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης οι αρθρώσεις δοκιμάζονται, αφού καλούνται να «στηρίξουν» το επιπλέον βάρος της κύησης, ενώ και η σταθερότητά τους παρουσιάζεται μειωμένη ένεκα της έκκρισης κατά την κύηση της ορμόνης ρελαξίνης. Η σχετική «αστάθεια» των αρθρώσεων, η οποία μάλιστα φαίνεται ότι παραμένει για αρκετό καιρό μετά τον τοκετό, καθιστά τους ενδεχόμενους τραυματισμούς κατά τι πιο συνήθεις. Εξάλλου δεν είναι λίγες και οι γυναίκες, που για σημαντικό χρονικό διάστημα μετά την εγκυμοσύνη παραπονούνται για πόνο στις αρθρώσεις. Το κολύμπι αποτελεί ένα είδος άσκησης, στα πλαίσια της οποίας δεν επιβαρύνονται οι αρθρώσεις, αφού πρακτικά στην πισίνα ή στη θάλασσα ασκείστε τρόπον τινά σε συνθήκες «μειωμένης βαρύτητας» χάρη στην άνωση του νερού.
Πότε μπορώ να ξεκινήσω το κολύμπι μετά τον τοκετό;
Όπως αναφέρεται και σε μελέτη του 2022 η επιστροφή στη γυμναστική μετά την εγκυμοσύνη συστήνεται να είναι σταδιακή. Όμως σε ό,τι αφορά το κολύμπι υπάρχουν κάποιες «ειδικές» προφυλάξεις, που θα πρέπει να ληφθούν.
Καταρχήν, μετά τον τοκετό από το εσωτερικό της μήτρας μέσω του τραχήλου εκρέουν υγρά, τα οποία ονομάζονται λόχεια. Η εκροή των υγρών αυτών προϋποθέτει, πως ο τράχηλος της μήτρας – η είσοδος της ενδομητρικής κοιλότητας (βλ. εικόνα) δηλαδή στον κόλπο – είναι ανοιχτός.
Τα λόχεια αποτελούν τροφή για διάφορα μικρόβια, τα οποία ενδεχομένως να εισέλθουν στην ενδομητρική κοιλότητα και να προκαλέσουν τοπική φλεγμονή, που ονομάζεται ενδομητρίτιδα. Στο νερό της θάλασσας ή σε αυτό της πισίνας εντοπίζονται συχνά παθογόνοι μικροοργανισμοί, που θα μπορούσαν να εισέλθουν εντός της ενδομητρικής κοιλότητας δια του ανοικτού τραχήλου και να πολλαπλασιαστούν χάρη στα λόχεια. Έτσι, για τις περίπου έξι εβδομάδες (κατά την περίοδο, που ονομάζουμε λοχεία), όσο διαρκεί η εκροή των υγρών αυτών, η μήτρα είναι πιο ευαίσθητη στην εμφάνιση φλεγμονής. Επομένως το κολύμπι στη θάλασσα ή στην πισίνα δεν συνιστάται για το διάστημα αυτό.
Εξάλλου αρκετές από τις γυναίκες, που έφεραν στον κόσμο το παιδάκι τους με φυσιολογικό τοκετό υπεβλήθησαν στη λεγόμενη περινεοτομή. Ο ιατρός, έκανε μια μικρή τομή στο περίνεο, προκειμένου να βοηθηθεί η έξοδος του νεογνού (βλ. εικόνα). Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις, στις οποίες το περίνεο τραυματίζεται ελαφρά κατά τη διάρκεια του τοκετού. Τόσο η περινεοτομή, όσο και το ενδεχόμενο τραύμα στο περίνεο αποκαθίστανται άμεσα μετά το πέρας του τοκετού με ράμματα. Η πλήρης επούλωση όμως χρειάζεται περίπου έξι εβδομάδες. Για όλο το διάστημα της επούλωσης η περιοχή είναι ευαίσθητη σε λοιμώξεις, οι οποίες ενδεχομένως να προκληθούν από τα μικρόβια του νερού της θάλασσας ή της πισίνας.
Πότε μπορώ να κολυμπήσω, αν υπεβλήθηκα σε καισαρική τομη;
Σε ό,τι αφορά τις γυναίκες, οι οποίες υπεβλήθησαν σε καισαρική τομή, οι οδηγίες σχετικά με το κολύμπι δεν αλλάζουν ουσιαστικά. Σαράντα περίπου ημέρες μετά από την επέμβαση, στις περισσότερες περιπτώσεις έχει επουλωθεί πλήρως η τομή στο δέρμα, ενώ έχει σταματήσει και η εκροή των λοχείων. Επομένως, μετά το πέρας του συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος συνήθως μπορείτε να ξεκινήσετε το κολύμπι.
Συμπερασματικά…
Οι σαράντα ημέρες της λοχείας είναι συνήθως ένα ικανό διάστημα, μετά το πέρας του οποίου θα μπορείτε να απολαύσετε την πισίνα ή τη θάλασσα. Πάντως, σε κάθε περίπτωση, πριν αποφασίσετε να αρχίσετε να ασκείστε γενικότερα ή να κολυμπάτε ειδικότερα, είναι απαραίτητο να συμβουλευθείτε το θεράποντα ιατρό, ο οποίος είναι γνώστης του ιστορικού σας και της ύπαρξης ενδεχομένων «ειδικών» συνθηκών, που σας αφορούν.
Δείτε ΕΔΩ πότε είναι η πιθανή ημερομηνία τοκετού σας!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Hayman, Melanie, Brown, Wendy, Ferrar, Katia, Marchese, Rosemary, and Tan, Jon (2016). SMA Position Statement for Exercise in Pregnancy and the Postpartum Period. Sport Medicine Australia.
Inge P, Orchard JJ, Purdue R, Orchard JW. Exercise after pregnancy. Aust J Gen Pract. 2022 Mar;51(3):117-121. doi: 10.31128/AJGP-09-21-6181. PMID: 35224572.
