Παραδοσιακά, «λοχεία» ονομάζουμε τις πρώτες 40 ημέρες μετά τον τοκετό. Στο διάστημα αυτό έχουμε επαναφορά του σώματος στην προ της εγκυμοσύνης κατάσταση, ενώ παράλληλα έχει ξεκινήσει και ο θηλασμός, για όσες γυναίκες επιλέξουν να θηλάσουν.
Αμέσως μετά τον τοκετό η μήτρα αρχίσει να συσπάται, να «σφίγγει» δηλαδή. Τις συσπάσεις αυτές της μήτρας, η λεχωίς (έτσι ονομάζεται η γυναίκα αμέσως μετά τον τοκετό και κατά τη λοχεία), τις αντιλαμβάνεται σαν ήπιους «πόνους περιόδου». Αυτές οι συσπάσεις είναι πιο έντονες αμέσως μετά τον τοκετό και τις πρώτες ημέρες της λοχείας και το όποιο άλγος προκαλούν αντιμετωπίζεται, όπως και οι πόνοι περιόδου, απλά με τη χορήγηση κάποιου παυσιπόνου. Με τις συσπάσεις αυτές, η μήτρα συρρικνώνεται περίπου στο μέγεθος, που είχε πριν τον τοκετό.
Στην αρχή, από το εσωτερικό της μήτρας προς τον κόλπο ρέει αίμα με έντονο κόκκινο χρώμα, αυτό που ονομάζουμε «ζωντανό αίμα». Η ροή των κολπικών υγρών συνεχίζεται καθ’ όλη τη λοχεία. Διαρκεί συνήθως για περίπου 5 εβδομάδες μετά τον τοκετό, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις, που η ροή αυτή διαρκεί ακόμα και περισσότερο από 6 εβδομάδες. Τα υγρά αυτά ονομάζονται «λόχεια» και το χρώμα τους προοδευτικά παίρνει μία απόχρωση κόκκινο – καφέ, γίνονται πιό υδαρή και μετά κιτρινωπά.
Οι μαστοί κατά τη λοχεία προετοιμάζονται για το θηλασμό. Κατά τη δεύτερη με τρίτη ημέρα μετά τον τοκετό απελευθερώνεται από τους μαστούς το «πρωτόγαλα», ένα υδαρές υγρό με πορτοκαλί – κιτρινωπό χρώμα. Το πρωτόγαλα είναι πλούσιο σε πρωτεῒνες και με τα αντισώματα της μητέρας που περιέχει προστατεύει το νεογνό από λοιμώξεις. Ο θηλασμός ενεργοποιεί την παραγωγή γάλακτος. Το «ώριμο» γάλα εμφανίζεται μέσα στις πρώτες 7 ημέρες από τον τοκετό και περιέχει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία για την ανάπτυξη του νεογνού. Κατά το θηλασμό, η σύστασή του γάλακτος μεταβάλλεται ακολουθώντας τις ανάγκες του μωρού. Γι’ αυτό και η διατροφή της λεχωίδος πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στις ανάγκες του θηλασμού.
Αυτό όμως, που πρέπει να έχουν κατά νου όλες οι γυναίκες, που επιλέγουν να θηλάσουν, είναι πως ο θηλασμός στην αρχή δεν είναι εύκολος. Αυτό φυσικά αφορά ιδιαίτερα τις γυναίκες, που βρίσκονται στο πρώτο τους παιδί. Καμία γυναίκα δεν γεννήθηκε γνωρίζοντας πώς θα θηλάσει το μωρό της. Ο θηλασμός δεν έρχεται αυτόματα, αλλά απαιτεί εξάσκηση. Χρειάζεται λίγος χρόνος μέχρι το μωρό να συνηθίσει τη μητέρα και το αντίστροφο.
Ο τοκετός επηρεάζει και τη λειτουργία του κόλπου και κατ’ επέκταση τη σεξουαλική επαφή. Μετά τον τοκετό, είτε αυτός ήταν κολπικός είτε δια καισαρικής τομής, εμφανίζεται, λόγω φυσιολογικών μεταβολών στα επίπεδα διαφόρων ορμονών, κολπική ξηρότητα. Η ξηρότητα προκαλεί δυσπαρευνία (επώδυνη σεξουαλική επαφή), η οποία αναστρέφεται αυτόματα μέσα σε 6 με 10 εβδομάδες, το διάστημα όμως αυτό μπορεί να επιμηκυνθεί λόγω του θηλασμού, εξαιτίας ορμονικών ερεθισμάτων. Όσο διαρκεί η ξηρότητα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο λιπαντικά με βάση το νερό, όσο και ενυδατικές κολπικές γέλες (gel).
Μετά από κολπικό τοκετό το περίνεο μπορεί και να τραυματισθεί, ενώ συχνά και ο μαιευτήρας, προκειμένου να βοηθήσει την εξέλιξη του τοκετού επιλέγει να κάνει περινεοτομή (μία μικρή τομή στο περίνεο, που ονομάζεται και επισιοτομή). Φυσικά τόσο τα αυτόματα τραύματα, όσο και η περινεοτομή αποκαθίστανται με συρραφή αμέσως μετά τον τοκετό. Μην τρομάζετε από αυτήν την «αιμοσταγή» περιγραφή, ούτε τα τραύματα περινέου, ούτε η περινεοτομή αλλά ούτε και η συρραφή πονάνε· περισσότερο «οδυνηρή» είναι η ανάγνωση αυτής της παραγράφου. Επόμενο είναι η σεξουαλική επαφή να είναι επώδυνη εξαιτίας των τραυμάτων αυτών, στα οποία πρέπει να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος αποκατάστασης (χρησιμοποιώ τη λέξη «αποκατάσταση» και όχι «επούλωση», διότι αυτά τα τραύματα δεν αφήνουν ορατές ουλές). Έξι εβδομάδες είναι συνήθως αρκετές.
Παραδοσιακά, συνιστάται αποχή από τη σεξουαλική επαφή κατά την περίοδο της λοχείας. Πάντως, και η ίδια η γυναίκα δεν την επιδιώκει, λόγω μειωμένης σεξουαλικής επιθυμίας. Η σεξουαλική επιθυμία άλλωστε είναι άρρηκτα συνυφασμένη και με την ψυχική διάθεση της γυναίκας, η οποία είναι συχνά βεβαρημένη μετά τον τοκετό. Η επιθυμία επανέρχεται σταδιακά μέσα στους πρώτους μήνες μετά τον τοκετό.
Όταν το ζευγάρι αρχίσει πάλι να έχει σεξουαλικές επαφές, είναι απαραίτητο να λαμβάνονται μέτρα αντισύλληψης. Στο σώμα της γυναίκας πρέπει να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος να ξαναβρεί την ισορροπία του, πριν υποβληθεί στη δοκιμασία μίας νέας κύησης. Δεν υπάρχει ομοφωνία στην επιστημονική κοινότητα όσον αφορά το διάστημα, που πρέπει να μεσολαβεί μεταξύ δύο κυήσεων, αλλά φαίνεται πως αυτό ενδείκνυται σε αδρές γραμμές να είναι περίπου ένα έτος. Φυσικά και το διάστημα μεταξύ δύο κυήσεων δεν είναι πρακτικό να επιμηκύνεται, διότι τότε μακροπρόθεσμα επιμηκύνεται και ο χρόνος της προσπάθειας για την ανατροφή των παιδιών. Επιπλέον και τα παιδιά, που είναι κοντά ηλικιακά, είναι πιο εύκολο να κάνουν δεσμούς μεταξύ τους.
Η γυναίκα, που δεν θηλάζει, είναι σε θέση να συλλάβει ακόμα και 27 ημέρες μετά τον τοκετό, ενώ η πρώτη της περίοδος εμφανίζεται συνήθως 7 με 9 εβδομάδες μετά τον τοκετό. Αντίθετα, ο θηλασμός αναστέλλει την ικανότητα της γυναίκας να συλλάβει κατά το πρώτο εξάμηνο και μπορεί να θεωρηθεί μία φυσική αντισυλληπτική μέθοδος, ενώ μπορεί να καθυστερήσει και την εμφάνιση εμμήνου ρήσεως μέχρι και 6 μήνες. Όμως η αξιοπιστία του θηλασμού ως αντισυλληπτικό μέσο δεν πρέπει να θεωρείται απόλυτη.
Η λοχεία λοιπόν, είναι μία περίοδος κατά την οποία η γυναίκα προσπαθεί να βρει τόσο τη σωματική, όσο και την ψυχική της ισορροπία μετά από την κύηση και τον τοκετό, ενώ προσπαθεί να φροντίσει το νεογνό και, αν το επιλέξει, να θηλάσει. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες είναι οι δεισιδαιμονίες, με τις οποίες η λαϊκή παράδοση έχει ενδύσει τη λοχεία και φανερώνουν το δέος, που ο λαός αισθάνεται απέναντι στην περίοδο αυτή.
Δείτε το video για το πώς αλλάζει το σώμα σας μετά τον τοκετό!
Δείτε ΕΔΩ πότε είναι η πιθανή ημερομηνία τοκετού σας!
Διαβάστε ακόμα:
– Επιτρέπεται ο θηλασμός μετά από μαστογραφία (ψηφιακή ή μη);
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
