Λίγα λόγια για την καισαρική τομή…
Είναι πολλοί οι λόγοι, που συνηγορούν στην αύξηση του ποσοστού των καισαρικών τομών επί του συνόλου των τοκετών, η οποία καταγράφεται τις τελευταίες δεκαετίες. Ειδικά δε μεταξύ των δίδυμων κυήσεων, αν και η καισαρική τομή δεν είναι επιβεβλημένη, το ποσοστό των καισαρικών είναι συντριπτικό.
Η συχνότερη καταφυγή στην καισαρική τομή έχει προκαλέσει έντονες συζητήσεις σχετικές με αυτή καθαυτή την αναγκαιότητα επιλογής της μεθόδου αυτής τοκετού. Εντούτοις, είναι γεγονός, πως η καισαρική τομή αποτελεί μια δικλείδα ασφαλείας, χάρη στην οποία αποφεύγονται ενδεχόμενα προβλήματα, τόσο της μητέρας, όσο και του νεογνού.
Πόσο ικανοποιημένες από τον τοκετό τους είναι οι γυναίκες, που υποβλήθηκαν σε καισαρική τομή;
Τα στοιχεία επιστημονικών ερευνών καταδεικνύουν, πως μεταξύ των γυναικών, που χρειάστηκε να υποβληθούν σε καισαρική τομή, είναι υψηλότερο το ποσοστό εκείνων, που δηλώνουν λιγότερο ικανοποιημένες από τη γενικότερη εμπειρία του τοκετού.
Τα ποσοστά των ικανοποιημένων γυναικών, που υποβλήθηκαν σε καισαρική τομή, όμως αυξάνονται σημαντικά, όταν υπάρχει επαρκής ενημέρωση. Συγκεκριμένα, φαίνεται πως είναι σημαντικό τόσο η γυναίκα, όσο και ο σύντροφός της να γνωρίζουν αφενός τους λόγους, για τους οποίους ενδείκνυται η καισαρική τομή, αφετέρου τι να περιμένουν μετά από την επέμβαση αυτή.
Η καισαρική τομή είναι μια επέμβαση, η οποία θέτει σε δοκιμασία το σώμα της γυναίκας. Είναι επομένως απαραίτητο να δοθεί στη γυναίκα επαρκής χρόνος, ώστε να αναλάβει τις δυνάμεις της. Βέβαια ο χρόνος μίας γυναίκας, που μόλις έγινε μητέρα φαίνεται πάντα λίγος και πολύτιμος. Εντούτοις, η διαδικασία της ανάρρωσης από την καισαρική τομή κατά κανόνα δεν εμποδίζει την εκπλήρωση των υποχρεώσεων της μητρότητας.
Η ανάρρωση αρχίζει αμέσως μετά την αποπεράτωση της καισαρικής τομής…
Αμέσως μετά το πέρας της επέμβασης θα μεταφερθείτε στην λεγόμενη αίθουσα ανάνηψης. Πρόκειται για μια αίθουσα, που βρίσκεται δίπλα στο χειρουργείο. Το προσωπικό, που έχει υπ’ ευθύνη του την ανάνηψη, θα παρακολουθεί για το διάστημα, που θα παραμείνετε εκεί, τα ζωτικά σας σημεία (πίεση, σφίξεις, διούρηση…) και την εν γένει κλινική σας κατάσταση.
Τι γίνεται μετά την παραμονή στην ανάνηψη; Το πρώτο 24ωρο
Συνήθως η παραμονή στην ανάνηψη διαρκεί περίπου δύο ώρες. Κατόπιν τούτου μεταφέρεστε την αίθουσα νοσηλείας.
Όταν βγείτε από το χειρουργείο θα έχετε ορό (φλεβοκαθετήρα) στο χέρι και ουροκαθετήρα καθώς και το σωληνάκι της επισκληρίδιου αναισθησίας (ονομάζεται και καθετήρας αναλγησίας).
Όταν κριθεί σκόπιμο, ο αναισθησιολόγος θα σας χορηγήσει μέσω του καθετήρα αναλγησίας δόση αναλγητικού, ώστε να μην πονάτε. Συνήθως το σωληνάκι της επισκληρίδιου αναισθησίας αφαιρείται από τον αναισθησιολόγο μετά από μερικές ώρες.
Ο ουροκαθετήρας αφαιρείται συνήθως το πρωί της επόμενης του χειρουργείου ημέρας και ο φλεβοκαθετήρας αφαιρείται μέσα στο πρώτο 24ωρο.
Δεν αποκλείεται τις πρώτες ώρες μετά την επέμβαση να αισθάνεστε λίγο ζαλισμένη. Μην ανησυχείτε όμως αυτό είναι φυσιολογικό. Η ζάλη και η αδυναμία σύντομα θα μειωθούν.
Κάποιες γυναίκες μετά την καισαρική τομή αναφέρουν κνησμό τόσο στο πρόσωπο, όσο και στο σώμα. Ο κνησμός αυτός κατά κανόνα δεν είναι ιδιαίτερα έντονος και συνδέεται με την επισκληρίδιο αναισθησία. Αν παρ’ ελπίδα η ο κνησμός είναι ιδιαίτερα ενοχλητικός, τότε θα σας χορηγηθεί η κατάλληλη αγωγή για την αντιμετώπισή του.
Μπορείτε να σηκωθείτε από το κρεβάτι – με λίγη βοήθεια φυσικά – ήδη τις πρώτες ώρες μετά την καισαρική τομή και να κάνετε μερικά βήματα μέσα στο δωμάτιο. Είναι σημαντικό να κινητοποιηθείτε όσο το δυνατόν πιο άμεσα μετά από την επέμβαση οι λόγοι είναι κατά βάση δύο:
• Μειώνεται η πιθανότητα θρομβώσεων: Η πιθανότητα θρόμβωσης είναι ούτως ή άλλως αυξημένη μετά από την εγκυμοσύνη. Εντούτοις, η πιθανότητα αυτήαυξάνεται έτι περαιτέρω μετά από καισαρική τομή. Αυτός είναι και ο λόγος, που συχνά χορηγούμε αντιπηκτική αγωγή μετά την καισαρική τομή
• Προωθείται η κινητοποίηση του εντέρου: Το έντερό μας κινείται συνεχώς. Έτσι προωθείται το περιεχόμενό του προς το ορθό. Μετά όμως από οποιαδήποτε επέμβαση στην κοιλιά μειώνεται η κινητικότητα του εντέρου. Αυτό συμβαίνει και μετά από την καισαρική τομή. Συνεπώς, το εντερικό περιχεόμενο δεν προωθείται. Για το λόγο αυτό αποφεύγουμε να σιτίσουμε μια γυναίκα το πρώτο 24ωρο μετά την καισαρική και της χορηγούμε μικρή ποσότητα υγρών από το στόμα, ενώ η ενυδάτωση, στην οποία δίνουμε ιδιαίτερη σημασία, γίνεται δια της χορήγησης ορού από τη φλέβα. Η μείωση της κινητικότητας του εντέρου είναι παροδική και συνήθως επανέρχεται μέσα στο πρώτο 24ωρο, οπότε και ξεκινάει η σίτιση.
Θα πονέσω μετά από την καισαρική τομή;
Μετά την καισαρική τομή είναι αναμενόμενο να αισθάνεστε πόνο στο κοιλιακό τοίχωμα. Ο πόνος αυτός συνήθως γίνεται πιο έντονος, όταν κινείστε. Η χορήγηση ήπιας αναλγητικής αγωγής είναι κατά κανόνα αρκετή, ώστε να σας κάνει να αισθανθείτε πιο άνετα.
Κατά την καισαρική τομή οι μύες του κοιλιακού τοιχώματος τραυματίζονται. Ο τραυματισμός των μυών δεν είναι ιδιαίτερα εκτεταμένος. Όμως ο τραυματισμένος μυς έχει την τάση να συσπάται. Η μυϊκή αυτή σύσπαση είναι και η αιτία, του πόνου. Η μυϊκή σύσπαση εντείνεται, όσο καθυστερεί η κινητοποίησή σας και κατ’ αναλογία εντείνεται και ο πόνος. Αυτός είναι ένας ακόμα λόγος, για τον οποίο συνιστάται να μην καθυστερήσετε να σηκωθείτε από το κρεβάτι μετά από την καισαρική τομή.
Οι μύες του κοιλιακού τοιχώματος «δουλεύουν» ακόμα και χωρίς να το καταλάβετε. Οι μύες αυτοί, σε συνέργεια με τους μυς της ράχης, «στηρίζουν» το σώμα σας, όταν είστε όρθια. Γι’ αυτό μην παραξενευτείτε, αν μετά την καισαρική τομή αισθάνεστε μια τάση – ένα «τράβηγμα» δηλαδή – στο κοιλιακό τοίχωμα, όσο είστε όρθια ή περπατάτε. Ευτυχώς η ένταση του «τραβήγματος» αυτού μειώνεται σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα.
Πολλές γυναίκες αισθάνονται πιο άνετα κατά τη βάδιση, όταν φορούν μια ελαστική ζώνη στη μέση.
Θα χρειαστεί να πάρω αντιβίωση;
Η χορήγηση αντιβίωσης σε όσες γυναίκες υπεβλήθησαν σε καισαρική τομή έχει ενταχθεί στην πάγια κλινική πρακτική. Η χορήγηση της αγωγής αυτής γίνεται ενδοφλεβίως ήδη κατά τη διάρκεια της επέμβασης και συνεχίζεται για περίπου μία εβδομάδα μετά από αυτήν, αρχικά δια της ενδοφλέβιας οδού και στη συνέχεια – μετά την αφαίρεση του φλεβοκαθετήρα – από του στόματος.
Η αντιβίωση σας προστατεύει από μόλυνση του τραύματος, ενώ η επιλογή του φαρμάκου είναι τέτοια, ώστε να μην αντενδείκνυται στο θηλασμό.
Πώς πρέπει να περιποιούμαι την τομή της επέμβασης;
Η τομή δεν χρήζει ιδιαίτερης φροντίδας. Την πρώτη ημέρα μετά από την καισαρική τομή, θα γίνει μια αλλαγή στο τραύμα.
Απλά συνιστάται τουλάχιστον για τις ημέρες, που θα μείνετε στην κλινική (συνήθως τέσσερα βράδια) να αποφύγετε, όσο αυτό είναι δυνατόν να μουσκέψετε την προστατευτική γάζα. Ακόμα όμως και αν η γάζα βραχεί, δεν συντρέχει κανένας λόγος ανησυχίας, απλά θα αλλαχθεί.
Από την πέμπτη ημέρα μετά από το χειρουργείο κι έπειτα, μπορείτε χωρίς κανένα πρόβλημα να κάνετε ντους. Απλά, όταν σκουπίζετε την περιοχή συνιστάται να αποφύγετε να τρίψετε το τραύμα, ακουμπήστε απαλά την πετσέτα πάνω του.
Μήπως η καισαρική τομή δυσκολέψει το θηλασμό;
Υπάρχει μια ανησυχία μεταξύ των γυναικών, που υποβλήθηκαν σε καισαρική τομή μήπως δεν μπορέσουν να θηλάσουν. Μπορείτε όμως να ξεκινήστε το θηλασμό αμέσως μετά από την επέμβαση. Με τη βοήθεια του ιατρού και της μαίας σας θα μπορείτε να βρείτε ποια στάση σας βολεύει περισσότερο μετά όσο θηλάζετε το μωράκι σας.
Θα μπορώ να περιποιηθώ το μωρό μου, όταν θα γυρίσω σπίτι;
Όταν θα γυρίσετε σπίτι θα μπορείτε να ανταποκριθείτε στις αυξημένες υποχρεώσεις, που συνεπάγεται η φροντίδα του νέου μέλους της οικογένειας. Καλόν όμως είναι να αποφύγετε να σηκώνετε μεγάλα βάρη για λίγο καιρό. Φυσικά το μωρό σας θα μπορείτε να το παίρνετε αγκαλιά χωρίς πρόβλημα!
Μήπως η καισαρική τομή επηρεάσει την ψυχολογία μου;
Κάποιες γυναίκες αισθάνονται ένα ψυχολογικό βάρος, αν υποβληθούν σε καισαρική τομή. Ενδέχεται μάλιστα να νιώσουν ακόμα και ενοχές, διότι θεωρούν, πως η όλη εμπειρία του φυσιολογικού τοκετού είναι αναπόσπαστο κομμάτι της μητρότητας. Θεωρούν ακόμα, πως ο φυσιολογικός τοκετός έχει ιδιαίτερη σημασία σε ό,τι αφορά τη σφυρηλάτηση του δεσμού μεταξύ μητέρας και μωρού.
Έτσι αν τελικά χρειαστεί να υποβληθούν σε καισαρική τομή, ενδέχεται να αισθανθούν πως «δεν αγωνίστηκαν» όσο θα έπρεπε για το μωρό τους και πως η επιλογή αυτή δεν θα τους επιτρέψει να «δεθούν» με αυτό.
Ο δεσμός της μητέρας με το μωρό της όμως είναι εξαιρετικά πιο πολύπλοκος και βαθύς και σε καμία περίπτωση δεν εδράζεται στον τρόπο τοκετού, αλλά στη διάθεση της μητέρας να προσφέρει στο μωρό της ό,τι το καλύτερο. Φυσικά η διάθεση αυτή δεν χάνεται, απλά γιατί χρειάστηκε να υποβληθείτε σε καισαρική τομή, τόσο για τη δική σας ασφάλεια, όσο και για την ασφάλεια του μωρού σας.
Αν σας απασχολούν τέτοιες σκέψεις για την καισαρική τομή, καλόν είναι να τις αναφέρετε στον ιατρό σας. Αυτός θα σας δώσε τις διευκρινήσεις, που χρειάζεστε, ώστε να κατανοήσετε, αφενός πως ο τοκετός δεν είναι μια απολύτως προβλέψιμη διαδικασία, αφετέρου τους λόγους, για τους οποίους χρειάστηκε να υποβληθείτε σε καισαρική τομή. Η κατανόηση των λόγων αυτών είναι σημαντική, ώστε να καταλάβετε, γιατί η επιλογή της καισαρικής τομής ήταν η καλύτερη τόσο για εσάς, όσο και για το μωρό σας.
Καταληκτικά…
Η καισαρική τομή είναι μια δικλείδα ασφαλείας, χάρη στην οποία εξασφαλίζεται σε κάποιες περιπτώσεις η ασφάλεια τόσο της μητέρας, όσο και του παιδιού.
Όμως δεν παύει να αποτελεί μια επέμβαση, η οποία θέτει σε δοκιμασία τη σωματική, αλλά και την ψυχική ισορροπία της γυναίκας. Έτσι η γυναίκα, που θα υποβληθεί σε καισαρική τομή χρειάζεται κάποιο χρόνο μέχρι να αναρρώσει πλήρως.
Δείτε και ένα σχετικό video, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τον ιστότοπο mothersblog.gr, στην ομάδα ειδικών του οποίου ανήκουμε!
Δείτε ΕΔΩ πότε είναι η πιθανή ημερομηνία τοκετού σας!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
