Μόλις ζήσατε τη συνταρακτική εμπειρία του κολπικού τοκετού και επιτέλους πήρατε το μωράκι σας στην αγκαλιά σας! Τίποτα δεν πρέπει να χαλάσει αυτές τις στιγμές. Όμως ο κολπικός τοκετός θέτει το σώμα σας σε δοκιμασία και μετά από τη δοκιμασία αυτή, συχνά αισθάνεστε πόνο ειδικά στο περίνεο.
Το περίνεο είναι ένας ανατομικός όρος, που περιγράφει αδρά την περιοχή ανάμεσα από τα πόδια, όπου και συναντάμε το αιδοίο και τον κόλπο. Αποτελείται κυρίως από μυϊκό ιστό. Όταν το μωράκι σας περνάει από το στενό άνοιγμα του κόλπου, η περιοχή αυτή δέχεται σημαντική πίεση και οι μύες του περινέου και το δέρμα, που τους καλύπτει βρίσκονται σε τάση, δηλαδή «τεντώνονται». Η τάση αυτή μπορεί ακόμα και να προκαλέσει τραυματισμό της περιοχής ή μπορεί ο μαιευτήρας να χρειαστεί να πραγματοποιήσει επισιοτομή, προκειμένου ο τοκετός να αποπερατωθεί με ασφάλεια.
Ακόμα και στην περίπτωση, που το περίνεο δεν εμφανίζει τραυματισμό ή δεν χρειάζεται επισιοτομή, αυτή η περιοχή θα εμφανίζεται μετά τον τοκετό οιδηματώδης, δηλαδή θα έχει «πρήξιμο», ενώ είναι πιθανό να παρουσιαστεί και μια ήπια ευαισθησία, όταν την ακουμπάτε ή κάθεστε για πολύ ώρα. Συνήθως τα συμπτώματα αυτά εξασθενούν από μόνα τους μέσα σε διάστημα μίας εβδομάδας, ενώ υπάρχει περίπτωση τα συμπτώματα αυτά να επιλυθούν ακόμα και μετά από μία ή δύο ημέρες.
Αν κατά τον τοκετό υπάρχει τραύμα στο περίνεο ή χρειαστεί να επισιοτομή, τότε ο μαιευτήρας θα προχωρήσει σε συρραφή των μυών και του δέρματος της περιοχής, υπό τοπική αναισθησία, ώστε να επιταχυνθεί η ίαση. Συνήθως τα ράμματα αυτά αρχίζουν να απορροφώνται μετά από μία με δύο εβδομάδες, αλλά μερικές φορές η πλήρης εξαφάνισή τους απαιτεί ακόμα και ένα με δύο μήνες. Όσο τα ράμματα απορροφώνται, συχνά μπορεί να βλέπετε μικρά κομμάτια κλωστής να βγαίνουν από τον κόλπο σας. Αν τα ράμματα είναι εστία ενόχλησης, μπορείτε να ζητήσετε από τον θεράποντα μαιευτήρα να αφαιρέσει τα όποια υπολείμματα ράμματος.
Ο τραυματισμός του περινέου κατά τον κολπικό τοκετό ή η επισιοτομή έχουν ως αποτέλεσμα η περιοχή να εμφανίζει ευαισθησία και άλγος για δύο με τρεις εβδομάδες, ανάλογα με την έκταση του τραύματος. Υπάρχουν όμως και γυναίκες, που ακόμα και μετά από μία εβδομάδα αισθάνονται ελάχιστη ή καθόλου δυσφορία.
Η αποκατάσταση του περινέου μπορεί να επιταχυνθεί και η δυσφορία, που αισθάνεστε μπορεί να περιοριστεί σημαντικά, αν ακολουθηθούν μερικές απλές οδηγίες. Καταρχήν είναι σημαντική η υγιεινή της περιοχής. Το τραύμα που φέρει το περίνεο είναι αναγκαίο να είναι καθαρό. Μετά τον τοκετό μπορείτε να κάνετε ένα χλιαρό μπάνιο και καλό είναι το χλιαρό αυτό μπάνιο να επαναλαμβάνεται κάθε φορά, που ουρείτε ή ενεργείστε.
Εξάλλου, από τον κόλπο σας μετά τον τοκετό εκρέουν για αρκετές ημέρες, συχνά και εβδομάδες, υγρά, τα αποκαλούμενα λόχεια, τα οποία καθιστούν απαραίτητη τη χρήση σερβιέτας. Καλόν είναι να αλλάζεται συχνά τη σερβιέτα αυτή και μεταξύ των αλλαγών συστήνεται ο επιμελής καθαρισμός της περιοχής.
Επίσης, αφού πάτε τουαλέτα το σωστό είναι να σκουπίζεστε από μπρος προς τα πίσω, δηλαδή από το αιδοίο προς τον πρωκτό, ώστε να αποφεύγεται η ενδεχόμενη μεταφορά μικροβίων στο τραύμα. Φυσικά, αυτός ο τρόπος σκουπίσματος καλόν είναι να γίνει συνήθεια, αφού έτσι αποτρέπεται η μεταφορά μικροβίων από τον πρωκτό προς τον κόλπο και περιορίζεται η πιθανότητα εμφάνισης κολπίτιδας ή ουρολοίμωξης.
Αν κατά τη διάρκεια του τοκετού το περίνεο έχει τραυματιστεί, η άσκηση πίεσης σε αυτό προκαλεί, ειδικά τις πρώτες ημέρες, αρκετά έντονη ενόχληση. Για το λόγο αυτό καλόν είναι να αποφεύγετε να κάθεστε για πολύ ώρα, ενώ χρήσιμα είναι και διάφορα ειδικά μαξιλάρια, τα οποία είναι σχεδιασμένα κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να ελαχιστοποιούν την ασκούμενη στο περίνεο πίεση, όσο εσείς κάθεστε. Επίσης, επειδή όταν είστε ξαπλωμένη ανάσκελα, το περίνεο πιέζεται, μπορείτε να δοκιμάσετε να κοιμάστε σε πλάγια θέση.
Τα στενά ρούχα και εσώρουχα μπορεί να προκαλέσουν, λόγω της τριβής, ερεθισμό στο περίνεο. Επομένως, επιλέξτε να φοράτε άνετα βαμβακερά εσώρουχα και φαρδιά παντελόνια ή φούστες μέχρι την ίαση του τραύματος του περινέου.
Ένα συχνό πρόβλημα, που αντιμετωπίζουν πολλές γυναίκες μετά τον τοκετό, είναι η δυσκοιλιότητα. Όσο δυσκολεύεστε να ενεργηθείτε, αυξάνεται η πίεση στο περίνεο. Η φυσική αντιμετώπιση του προβλήματος της δυσκοιλιότητας περιλαμβάνει την κατανάλωση φυτικών ινών, τις οποίες βρίσκουμε στα φρούτα και τα λαχανικά καθώς και η επαρκής ενυδάτωση. Η χρήση υπακτικών δεν απαγορεύεται κατά τη διάρκεια της λοχείας και μπορεί να βοηθήσει στην επίλυση του προβλήματος της δυσκοιλιότητας.
Πολλές γυναίκες αποφεύγουν τη χρήση αναλγητικών ειδικά, αν θηλάζουν. Υπάρχουν όμως αναλγητικά, τα οποία δεν επηρεάζουν την ποσότητα του γάλακτος και θεωρούνται ασφαλή για το νεογνό. Τα αναλγητικά αυτά μπορεί να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε τον πόνο στο περίνεο και να σας επιτρέψουν να ανταποκριθείτε καλύτερα στις ανάγκες του μωρού σας.
Πολλές γυναίκες, είναι φυσικό, να αισθάνονται το βάρος των νέων τους ευθυνών και να δείχνουν «υπερβάλλοντα ζήλο». Είναι σημαντικό να ιεραρχούνται οι υποχρεώσεις και δεν θα σας κατηγορήσει κανένας, αν επιλέξετε να μην ασχοληθείτε με θέματα δευτερεύουσας σημασίας. Η υπερβολική σωματική κόπωση, πλέον της ψυχολογικής πίεσης, με την οποία συνδέεται, επηρεάζει αρνητικά και την επούλωση του περινέου, την οποία και καθυστερεί.
Τέλος η ενδυνάμωση του περινένου βοηθάει στην ταχύτερη αποκτάστασή του μετά τον τοκετό. Η ενδυνάμωση αυτή επιτυγχάνεται με τις λεγόμενες ασκήσεις Kegel (ο γυναικολόγος, που τις εφηύρε ονομαζόταν Dr. Arnold Kegel). Οι ασκήσεις αυτές είναι στην πράξη μία σειρά εκούσιων συσπάσεων των μυών του περινέου, που βοηθούν στην ενδυνάμωση των μυών αυτών. Πρακτικά αυτό που κάνετε, αφού αδειάσετε την κύστη και όσο βρίσκεστε σε όρθια θέση, είναι να συσπάσετε τους μυς, που χρησιμοποιείτε, όταν θέλετε να κρατήσετε τα ούρα σας. Η σύσπαση αυτή, πρέπει να διαρκεί περίπου 10 δευτερόλεπτα και η άσκηση να επαναληφθεί για 10 με 15 φορές. Το ίδιο πρόγραμμα, διαρκείας περίπου 5 λεπτών, καλό είναι να επαναλαμβάνεται 2 με 3 φορές μέσα στην ημέρα. Οι ασκήσεις αυτές αυξάνουν την κυκλοφορία του αίματος στην περιοχή και επιταχύνουν την επούλωση του τραύματος. Επίσης ενδυναμώνουν τους μυς, οι οποίοι είναι σε θέση να παράσχουν καλύτερη στήριξη στο τραύμα, οπότε μειώνεται η τάση, που ασκείται στα ράμματα και η ενόχληση.
Ο πόνος στο περίνεο είναι λοιπόν μία συχνή ενόχληση, που αντιμετωπίζει η λεχωίς αμέσως μετά τον τοκετό και αφενός επιβαρύνει την ευαίσθητη ψυχική της κατάσταση, αφετέρου δυσκολεύει την ανταπόκρισή της στις υποχρεώσεις της μητρότητας. Ευτυχώς όμως, υπάρχουν αρκετοί τρόποι, για να μειωθεί σημαντικά η ενόχληση αυτή.
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
