Αλλάζει ο θυρεοειδής αδένας κατά την εγκυμοσύνη;

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ο θυρεοειδής αδένας υπόκειται σε φυσιολογικές αλλαγές. Οι αλλαγές αυτές αφορούν τόσο την όψη του, όσο και τη λειτουργία του.

Πώς ο θυρεοειδής αλλάζει στην όψη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;

Το μέγεθος του αδένα αυξάνεται ελαφρώς κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η αύξηση αυτή του μεγέθους του στις περισσότερες περιπτώσεις είναι σχετικά περιορισμένη και συνήθως δεν καθίσταται εφικτό να επιβεβαιωθεί με την τυπική ψηλάφηση του αδένα.

Σε γενικές γραμμές πρόκειται για μια αύξηση μόλις κατά 10 με 15% του όγκου του. Έτσι η διαπίστωση αυτής της μεταβολής επιβεβαιώνεται μόνο με υπερηχογραφικό έλεγχο του θυρεοειδούς.

Πώς αλλάζει η λειτουργία του θυρεοειδούς κατά τη διάρκεια της κύησης;

Δύο ορμόνες, των οποίων τα επίπεδα ανεβαίνουν σημαντικά κατά τη διάρκεια της κύησης επηρεάζουν τη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα:

•   Η Ανθρώπινη Χοριακή Γονιδοτροπίνη (ή απλά Χοριακή – Human Chorionic Gonadotropin – HCG)
•    Τα οιστρογόνα

Πώς η χοριακή επηρεάζει τη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα;

Ο θυρεοειδής αδένας υπό την επίδραση της ορμόνης TSH (παράγεται από μια περιοχή του εγκεφάλου, που ονομάζεται υπόφυση) παράγει τις ορμόνες Τ3 και Τ4, οι οποίες είναι και αυτές, που ρυθμίζουν διάφορες λειτουργίες του σώματός μας. Όταν τα επίπεδα των Τ3 και Τ4 στο αίμα είναι τα «επιθυμητά», τότε η υπόφυση σταματά να παράγει TSH.

Ήδη από τα πρώτα στάδια της κύησης ο πλακούντας παράγει την ορμόνη χοριακή. Η χοριακή όμως έχει στο θυρεοειδή παρόμοια δράση με την ορμόνη TSH. Έτσι αφενός αυξάνεται η παραγωγή Τ3 και Τ4, αφετέρου – αφού τα επίπεδα των ορμονών αυτών ανεβαίνουν – μειώνεται σε ένα βαθμό η παραγωγή TSH και τα επίπεδά της στο αίμα κατεβαίνουν.

Συνεπώς, τα επίπεδα Τ3 και Τ4 στο αίμα της εγκύου προοδευτικά ανεβαίνουν κατά το πρώτο τρίμηνο και φτάνουν στη μέγιστη τιμή τους στις αρχές του δεύτερου τριμήνου, έπειτα παραμένουν σταθερά. Συγκεκριμένα, η συγκέντρωση των ορμονών αυτών στο αίμα της εγκύου είναι από 30% έως 100% υψηλότερη σε σχέση με τα αντίστοιχα στη μη έγκυο.

Μα περισσότερες ορμόνες δεν σημαίνει και πιο έντονη δράση τους;

Η απάντηση – όσο και αν αυτό φανεί περίεργο – είναι όχι.

Οι Τ3 και Τ4 κυκλοφορούν στο αίμα «ενωμένες» σε κάποιο ποσοστό με μια ειδική πρωτεΐνη (Θυρεοσφαιρίνη – Thyroglobulin – TG). Όταν είναι ενωμένες με την πρωτεΐνη αυτή είναι ανενεργές. Ενεργές Τ3 και Τ4 είναι μόνον όσο κυκλοφορούν «ελεύθερες».

Εδώ εμπλέκονται τα οιστρογόνα, τα οποία προκαλούν αύξηση της παραγωγής της Θυρεοσφαιρίνης. Κατά συνέπεια το ποσοστό «ελεύθερων» – δηλαδή «ενεργών» – Τ3 και Τ4 παραμένει σταθερό κατά την κύηση. Έτσι σταθερή παραμένει και η «συνολική δραστικότητα» των ορμονών αυτών.

Όλες αυτές οι αλλαγές στη λειτουργία του θυρεοειδούς δεν επηρεάζουν και τις εξετάσεις της εγκύου;

Τελικά – πράγματι – οι λειτουργικές αυτές αλλαγές επηρεάζουν τον τρόπο, που αξιολογούμε τις αιματολογικές εξετάσεις της εγκύου. Οι λεγόμενες «φυσιολογικές τιμές» των επιπέδων των ορμονών αυτών, βάσει των οποίων αποφαινόμαστε, αν ο θυρεοειδής λειτουργεί εντός των επιθυμητών παραμέτρων, κατά την κύηση είναι ελαφρώς διαφορετικές από τις αντίστοιχες τιμές εκτός κύησης.

Οι ορμόνες, που παράγονται από το θυρεοειδή επηρεάζουν τον έμβρυο;

Οι θυρεοειδικές ορμόνες είναι απαραίτητες για την ορθή ανάπτυξη του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος εν γένει του εμβρύου.

Μα το έμβρυο δεν έχει δικό του θυρεοειδή, ώστε να παράγει τις ορμόνες αυτές;

Για τις πρώτες 10 με 12 εβδομάδες της κύησης το μωρό εξαρτάται κατ’ απόλυτο τρόπο από τη μητέρα, σε ό,τι αφορά την παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών. Προς το τέλος του πρώτου τριμήνου, ο θυρεοειδής του εμβρύου είναι πλέον σε θέση να καλύψει τις ανάγκες του.

Εντούτοις, βασικό συστατικό των ορμονών αυτών είναι το ιώδιο. Φυσικά το έμβρυο είναι απόλυτα εξαρτώμενο από τη μητέρα για την παροχή του απαραίτητου αυτού στοιχείου.  

Η μητέρα λαμβάνει ιώδιο από τη διατροφή. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει την πρόσληψη 200 μικρογραμμαρίων ιωδίου ημερησίως, προκειμένου να διατηρηθεί ικανοποιητική παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών. Η συνήθης διατροφή – ευτυχώς – περιέχει επαρκείς ποσότητες ιωδίου, οπότε η λήψη συμπληρωμάτων διατροφής με το στοιχείο αυτό είναι σπανίως απαραίτητη.

Κλείστε ΕΔΩ το ραντεβού σας, για να αντιμετωπίσουμε όποιο θέμα εγκυμοσύνης σας απασχολεί!

Διαβάστε ακόμα:

– Υποθυρεοειδισμός στην εγκυμοσύνη: Η Θυρεοειδίτις του Hashimoto

Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας