Τι σημαίνει «πολλά» παιδιά;
Στις σύγχρονες δυτικού τύπου κοινωνίες εδώ και δεκαετίες τα ζευγάρια όλο και σπανιώτερα αποκτούν πλέον των δύο παιδιών. Το φαινόμενο αυτό οδηγεί στη σταδιακή γήρανση του πληθυσμού και έχει αντίκτυπο στην οικονομία, αλλά και στην κοινωνική συνοχή. Οι δυσμενέστατες συνέπειες της κατάστασης αυτής έχουν σε εξαντλητικό βαθμό αναλυθεί, αλλά δεν αποτελούν αντικείμενο του πονήματος αυτού.
Εντούτοις, υπό μίαν έννοια στη ρίζα της υπογεννητικότητας θα μπορούσαμε να συναντήσουμε την ανά περιοχή και ιστορική περίοδο κρατούσα αντίληψη των «πολλών» τέκνων. Όσο χαμηλότερα τίθεται στη συνείδηση μίας κοινωνικής ομάδας το όριο του αριθμού των τέκνων, πάνω από το οποίο μία γυναίκα θεωρείται, πως έχει αποκτήσει «πολλά» παιδιά, τόσο λιγότερα παιδιά τίκτει μία εκάστη.
Το όριο αυτό καθορίζεται στη συνείδηση μίας κοινωνικής ομάδας με βάση τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, που βιώνουν τα μέλη της. Σε πολλές δε περιπτώσεις σημαίνοντα ρόλο στη διαμόρφωση των σχετικών απόψεων παίζουν τα θρησκευτικά πιστεύω.
Εδώ δεν θα καταπιαστούμε με το αριθμητικό όριο, πάνω από το οποίο μία γυναίκα θεωρείται, πως έχει αποκτήσει «πολλά» παιδιά, αλλά με το «ιατρικό» αριθμητικό όριο, το οποίο δεν καθορίζει πόσα παιδιά μπορεί μία γυναίκα να αποκτήσει με ασφάλεια, χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η υγεία της, αλλά πόσες εγκυμοσύνες μπορεί με ασφάλεια να φέρει σε πέρας στη ζωή της. Εξυπακούεται, πως ο τελικός αριθμός των τέκνων εξαρτάται και από το πόσα παιδιά κυοφορούνται ανά κύηση.
Πόσες εγκυμοσύνες θεωρούνται «πολλές»;
Μία γυναίκα στη ζωή της μπορεί να αποκτήσει συγκεκριμένο αριθμό τέκνων. Κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει όμως στους άνδρες. Ο άνδρας έχει «μικρότερη συμμετοχή» στην όλη διαδικασία της τεκνοποίησης, αφού αποτελεί απλά το «δότη» των σπερματοζωαρίων, που εν δυνάμει θα γονιμοποιήσουν το ωάριο, αν το ζευγάρι έρθει σε ερωτική επαφή τις γόνιμες ημέρες της γυναίκας.
Αντίθετα, η γυναίκα στη διαδικασία της τεκνοποίησης «συνεισφέρει» πλέον του ωαρίου και τη μήτρα της, αλλά και όλο της το σώμα, προκειμένου το έμβρυο να αναπτυχθεί προστατευμένο, έως ότου θα είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει τις «προκλήσεις» του έξω κόσμου. Για το λόγο αυτό η διαδικασία της τεκνοποίησης θέτει σε δοκιμασία τον οργανισμό της γυναίκας.
Το 1934 δημοσιεύθηκε εργασία, στην οποία αναφέρθηκε για πρώτη φορά ο όρος «εντυπωσιακής πολυτόκου» (grand multipara), ο οποίος αφορούσε γυναίκες, που είχαν περισσότερες από 7 εγκυμοσύνες. Μάλιστα ο Solomon, που συνέταξε τη συγκεκριμένη εργασία, στον τίτλο αναφερόταν στις γυναίκες αυτές ως «οι επικίνδυνες πολυτόκοι» (the dangerous multiparas), θέλοντας να υπογραμμίσει την αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης εν δυνάμει επικινδύνων επιπλοκών σε γυναίκες με τόσες κυήσεις.
Νεώτερες μελέτες «κατέβασαν» το όριο της «εντυπωσιακής πολυτόκου» στις 5 ή περισσότερες κυήσεις, διότι στατιστικά πέραν του ορίου αυτού αυξάνεται σημαντικά η νεογνική νοσηρότητα και οι μαιευτικές επιπλοκές.
Μα ποιες είναι οι επιπλοκές, που μπορεί να εμφανιστούν μετά από τις 5 κυήσεις;
Ανατρέχοντας σε μελέτη του 2013, αλλά και σε παλαιότερη μελέτη του 1985, από την 5η κύηση και έπειτα αυξάνονται οι πιθανότητες εμφάνισης των εξής επιπλοκών:
• Αναιμίας
• Διαβήτη
• Θέσεων του μωρού, που δεν ευνοούν τον τοκετό
• Αιμορραγίας μετά από τον τοκετό, διότι η μήτρα δεν συσπάται επαρκώς (ατονία μήτρας)
• Ρήξης της μήτρας
• Παρουσίας μηκωνίου στο αμνιακό υγρό (αυτό είναι σημείο εμβρυϊκής δυσχέρειας)
• Μη αντιδραστικότητας νεογνού μετά τον τοκετό (το νεογνό παρουσιάζεται νωθρό και δεν αντιδρά στα εξωτερικά ερεθίσματα)
Σε μελέτη του 2002 άλλωστε, καταγράφηκε αυξημένη πιθανότητα αναστολής της εξέλιξης του τοκετού (δυστοκία) με συνεπαγόμενη χρεία καταφυγής σε καισαρική τομή.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να υπογραμμιστεί η επιρροή της ηλικίας της γυναίκας σε ό,τι αφορά τις πιθανότητες εκδήλωσης κάποιων εκ των επιπλοκών αυτών. Υφίσταται το ενδεχόμενο οι επιπλοκές αυτές να εκδηλώνονται και εξαιτίας της μεγαλύτερης ηλικίας της γυναίκας, όταν αποκτά το πέμπτο της παιδί.
Ο «ασφαλής» αριθμός κυήσεων τέλος επηρεάζεται και από το αν η γυναίκα έχει ή όχι υποβληθεί σε καισαρική τομή. Είναι πιθανότερο μία γυναίκα, που έχει υποβληθεί σε καισαρική τομή να χρειαστεί να υποβληθεί εκ νέου στην επέμβαση αυτή σε επόμενη κύηση. Σε κάθε επόμενη καισαρική τομή αυξάνονται αναλογικά οι πιθανότητες εκδήλωσης προβλημάτων. Επομένως, ο αριθμός καισαρικών τομών, στον οποίο με ασφάλεια είναι δυνατόν να υποβληθεί μία γυναίκα, είναι πεπερασμένος.
Και κάποια «απροσδόκητα» προβλήματα, που ενδέχεται να προκύψουν ένεκα της πολυτοκίας…
Μελέτη του 2014 κατέληξε στο συμπέρασμα, πως γυναίκες, που έχουν γεννηθεί από πολύτοκες μητέρες είναι πιθανότερο στην ενήλικη ζωή τους να παρουσιάσουν ψυχικές διαταραχές.
Επίσης, σε μελέτη του 2020 οι επιστήμονες εντόπισαν στοιχεία, τα οποία υποδηλώνουν, ότι η πολυτοκία ενδέχεται να συνδέεται με αύξηση των πιθανοτήτων εμφάνισης έκπτωσης των διανοητικών δυνατοτήτων της γυναίκας, έως και εκδήλωση ανοίας, σε μεγαλύτερη ηλικία.
Αντί επιλόγου…
Αν μία γυναίκα έχει πλέον των 5 κυήσεων στη ζωή της, τίθεται σε δοκιμασία ο οργανισμός της και αυτό ως συνέπεια φαίνεται, πως έχει την εκδήλωση διαφόρων επιπλοκών σε επόμενη κύηση. Πάντως, η παροχή μαιευτικής φροντίδας από εξειδικευμένους ιατρούς σε κατάλληλες νοσοκομειακές δομές περιορίζουν εν πολλοίς τους κινδύνους αυτούς.
Δείτε και το σχετικό video, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τον ιστότοπο mothersblog.gr, στην ομάδα ειδικών του οποίου ανήκουμε!
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Bethel Solomons,THE DANGEROUS MULTIPARA,The Lancet,Volume 224, Issue 5784,1934,Pages 8-11,ISSN 0140-6736,https://doi.org/10.1016/S0140-6736(00)90086-2.
Mgaya AH, Massawe SN, Kidanto HL, Mgaya HN. Grand multiparity: is it still a risk in pregnancy? BMC Pregnancy Childbirth. 2013 Dec 23;13:241. doi: 10.1186/1471-2393-13-241. PMID: 24365087; PMCID: PMC3878019.
Fuchs K, Peretz BA, Marcovici R, Paldi E, Timor-Tritsh I. The “grand multipara”–is it a problem? A review of 5785 cases. Int J Gynaecol Obstet. 1985 Sep;23(4):321-6. doi: 10.1016/0020-7292(85)90027-x. PMID: 2866120.
Lyrenäs S. Labor in the grand multipara. Gynecol Obstet Invest. 2002;53(1):6-12. doi: 10.1159/000049403. PMID: 11803221.
Lahti M, Eriksson JG, Heinonen K, et al. Maternal Grand Multiparity and the Risk of Severe Mental Disorders in Adult Offspring. PLoS One. 2014;9(12):e114679. Published 2014 Dec 10. doi:10.1371/journal.pone.0114679
Jung JH, Lee GW, Lee JH, et al. Multiparity, Brain Atrophy, and Cognitive Decline. Front Aging Neurosci. 2020;12:159. Published 2020 Jun 3. doi:10.3389/fnagi.2020.00159
