Λίγα λόγια εισαγωγικά…
Οι αντοχές του σώματός σας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τίθενται σε δοκιμασία. Ο οργανισμός σας ωθείται να προσαρμοστεί στις ραγδαίως αυξανόμενες ανάγκες του αναπτυσσομένου εμβρύου. Έτσι η εν γένει λειτουργία του υπόκειται σε σημαντικές αλλαγές, οι οποίες μάλιστα εκτυλίσσονται εντός ιδιαίτερα βραχέως χρονικού διαστήματος.
Επομένως, κάθε άλλο παρά απορίας άξιον είναι το σύμπτωμα της κόπωσης, που συχνά αναφέρει η έγκυος…
Πότε κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης παρουσιάζεται το αίσθημα κόπωσης;
Το αίσθημα κόπωσης συχνά εμφανίζεται ακόμα και από τα πρώτα στάδια της κύησης. Έχει διατυπωθεί η άποψη, πως η εκδήλωση του ενοχλητικού αυτού συμπτώματος συνδέεται με τις ορμονικές αλλαγές, που καταγράφονται ήδη από τα πρώτα στάδια της κύησης. Μάλιστα συχνά η κόπωση συγκαταλέγεται και μεταξύ των πρώτων συμπτωμάτων της κύησης.
Σε μεγάλο ποσοστό των εγκύων κατά τη διάρκεια του δευτέρου τριμήνου η κόπωση τρόπον τινά υποστρέφει και η γυναίκα τότε αισθάνεται πιο δραστήρια, αλλά συχνά το αίσθημα κόπωσης «επανακάμπτει» στο τρίτο τρίμηνο.
Πού οφείλεται η κόπωση της εγκύου;
Οι ορμονικές αλλαγές ως αίτιο ήδη αναφέρθηκαν. Εντούτοις, η μεταβολές στα επίπεδα των ορμονών στο αίμα της κυοφορούσας δεν έχουν συνδεθεί κατ’ απόλυτο τρόπο με την εκδήλωση κόπωσης.
Πάντως κατά την εγκυμοσύνη συχνά καταγράφονται αλλαγές, που σχετίζονται με την κόπωση, όπως:
• μεταβολές στην αρτηριακή πίεση – Οι ορμονικές αλλαγές της κύησης προκαλούν διαστολή των αγγείων (δηλαδή μεγαλώνει η διάμετρός τους), ώστε το κυκλοφορικό σύστημα της μέλλουσας μαμάς να είναι σε θέση να καλύψει και τις ανάγκες του μωρού. Συνεπεία της διαστολής αυτής ήδη από τα πρώτα στάδια της κύησης να καταγράφεται πτώση της αρτηριακής πίεσης της εγκύου. Η πτώση, που καταγράφουν τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης δεν είναι η ίδια σε όλες τις γυναίκες. Στις περισσότερες η μεν συστολική πίεση καταγράφει μία πτώση της τάξης των 5mmHg με 10mmHg, ενώ η δε διαστολική καταγράφει πτώση μέχρι και 15mmHg σε μία φυσιολογική κύηση. Συνήθως, η αρτηριακή πίεση της εγκύου καταγράφει τη χαμηλότερη τιμή της στις 24 εβδομάδες της κύησης.
• ναυτία και έμετοι – Η συχνότητα της εμφάνισης ναυτίας με ή χωρίς επεισόδια εμέτου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης κυμαίνεται ανάλογα με τη μελέτη μεταξύ του 50% και του 90% των κυήσεων. Υπάρχει δε η εκτίμηση πως περίπου στο 35% των εγκύων, που παρουσιάζουν ναυτίες με επεισόδια εμέτου, η ένταση των συμπτωμάτων είναι τέτοια, που να οδηγεί σε περιορισμό της κοινωνικής και επαγγελματικής δραστηριότητας. Σε γενικές γραμμές, τα πρώτα συμπτώματα ναυτίας εμφανίζονται μεταξύ της 9ης και 10ης εβδομάδας της κύησης, χωρίς να αποκλείεται να εμφανιστούν και νωρίτερα. Συνήθως η κορύφωση των συμπτωμάτων λαμβάνει χώρα μεταξύ της 11ης και 13ης εβδομάδας, ενώ η λύση τους εντοπίζεται μεταξύ της 12ης και της 14ης εβδομάδας της κύησης. Υπάρχει όμως και ένα ποσοστό 1% με 10% των κυήσεων στις οποίες η συμπτωματολογία μπορεί να επιμείνει μέχρι και τις 20 με 22 εβδομάδες της κύησης.
• διαταραχές στην πέψη των τροφών – ακόμα και αν δεν υποφέρετε από ναυτία ή εμέτους, η πέψη των τροφών κατά τη διάρκεια της κύησης σαφώς επηρεάζεται αρνητικά. Η δυσπεψία δεν αποκλείεται με τη σειρά της να προκαλέσει κόπωση.
• διαταραχές στον ύπνο – Οι διαταραχές στον ύπνο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης δεν αποκλείεται να κάνουν αισθητή την παρουσία τους ήδη από τα πρώτα στάδια της κύησης, οπότε συχνά συνδέονται με τα όνειρα, που βλέπει η έγκυος, τα οποία ενδέχεται να είναι ιδιαίτερα έντονα. Σε ύστερα στάδια της κύησης ο ύπνος δεν αποκλείεται να διαταραχθεί και ένεκα του μεγέθους της μήτρας, το οποίο εμποδίζει πλέον την αναπνοή και δυσκολεύει τη γυναίκα να βρει στο κρεβάτι μία στάση, που να τη βολεύει. Η συχνουρία δε, ειδικά όσο πλησιάζει η ώρα του τοκετού, επιβάλλει συχνές διακοπές στον ύπνο και επισκέψεις στο μπάνιο τις βραδινές ώρες.
• η βεβαρημένη ψυχολογία – η εγκυμοσύνη αντιμετωπίζεται συχνά ως «η ευτυχέστερη περίοδος» στη ζωή μίας γυναίκας. Στην πραγματικότητα η εγκυμοσύνη είναι μία περίοδος, κατά τη διάρκεια της οποίας τα έντονα συναισθήματα και η ψυχολογική πίεση είναι μάλλον ο κανόνας, παρά η εξαίρεση. Οι λόγοι της ψυχολογικής αυτής πίεσης διαφέρουν από το πρώτο, στο δεύτερο και στο τρίτο τρίμηνο.
• σωματικά άλγη – η αύξηση του μεγέθους της μήτρας, αλλά και η επιρροή ορμονών της κύησης, όπως η ρελαξίνη αυξάνουν την πιθανότητα εκδήλωσης ενοχλητικής οσφυαλγίας ή ισχιαλγίας στην έγκυο. Συχνά άλλωστε πονάνε και οι καρποί ένεκα της εκδήλωσης του συνδρόμου καρπιαίου σωλήνα, από το οποίο συχνά υποφέρουν οι έγκυοι.
• η ζέστη – η έγκυος συχνά δυσκολεύεται να ανεχθεί τις υψηλές θερμοκρασίες του περιβάλλοντος
• η αύξηση του σωματικού βάρους – όσο προχωρά η εγκυμοσύνη, το βάρος αυξάνεται, επομένως και οι προσπάθειες μετακίνησης δυσχεραίνουν, εξού και η εκδήλωση κόπωσης.
• η πτώση του αιματοκρίτη – κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης το αίμα «αραιώνει», οπότε και καταγράφεται μία πτώση του αιματοκρίτη και αναιμία. Το φαινόμενο αυτό είναι ως έναν βαθμό φυσιολογικό, αλλά φυσικά η έγκυος υποβάλλεται σε συχνές αιματολογικές εξετάσεις, προκειμένου, αν παραστεί χρεία, να της χορηγηθεί η κατάλληλη για την αναιμία θεραπεία.
Υπάρχουν παθολογίες, που συνδέονται με την εκδήλωση κόπωσης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;
Παθολογίες της κύησης, οι οποίες ενδεχομένως να υποφώσκουν, όταν η εγκυμονούσα αναφέρει κόπωση περιλαμβάνουν:
• την υπερβολική πτώση του αιματοκρίτη
• διαταραχές της λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα
• το διαβήτη κύησης
• την εκδήλωση κατάθλιψης κατά τη διάρκεια της κύησης
Πώς μπορώ να αντιμετωπίσω την κόπωση στην εγκυμοσύνη;
Αφού αποκλειστούν ενδεχόμενες παθολογίες, για την αντιμετώπιση των οποίων θα χρειαστεί να ληφθούν και τα ανάλογα μέτρα, μικρές αλλαγές στη ζωή ίσως βελτιώσουν σημαντικά την κατάστασή σας.
Παραδείγματα τέτοιων αλλαγών είναι:
• τα μικρά και τακτικά γεύματα, ώστε να βελτιωθεί η πέψη
• η επαρκής ενυδάτωση, αλλά όσο γίνεται μακριά από τις ώρες του ύπνου, ώστε να αποφευχθεί η συχνουρία
• η αναζήτηση της αρωγής από τους οικείους σας
• η προσπάθεια εξασφάλισης των απαραίτητων ωρών ύπνου, αν είναι δυνατόν και επιδιώκοντας μικρά διαλείμματα κατά τη διάρκεια της ημέρας
• η προσοχή στην πρόσληψη βάρους
• η ήπια άσκηση, όπως το περπάτημα – εκτός φυσικά, αν υφίστανται αντενδείξεις και πάντα μετά από συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό – έχει φανεί, ότι βοηθά στην διατήρηση της ψυχικής ισορροπίας.
Δείτε και το σχετικό video, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τον ιστότοπο mothersblog.gr, στην ομάδα ειδικών του οποίου ανήκουμε!
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
