Για πόσο διάστημα είναι «αναγκαίος» ο πλακούντας;
Ο πλακούντας αποτελεί τη γραμμή ζωής του μωρού, η οποία του επιτρέπει να ζήσει και να αναπτυχθεί μέσα στο προστατευμένο περιβάλλον της μήτρας. Ο πλακούντας όμως είναι – θα μπορούσε να πει κανείς – «σχεδιασμένος» από τη φύση να καλύψει τις λειτουργικές ανάγκες του μωρού για τις 40 περίπου εβδομάδες, που αυτό βρίσκεται μέσα στη μήτρα. Τόση είναι περίπου και η «ζωή» του.
Όσο παρακολουθούμε τον πλακούντα με τον υπερηχογραφικό έλεγχο είναι δυνατόν να παρατηρήσουμε αλλαγές στη δομή του κατά τη διάρκεια της κύησης.
Ποιες είναι οι αλλαγές αυτές;
Κατά τη διάρκεια της κύησης σωματίδια ασβεστίου επικάθονται σε περιοχές του πλακούντα. Προοδευτικά τα σωματίδια αυτά αυξάνονται σε αριθμό και σε κάποιο στάδιο της κύησης τρόπον τινά «ενώνονται», οπότε και δημιουργούνται χαρακτηριστικοί σχηματισμοί.
Τα σωματίδια αυτά του ασβεστίου απεικονίζονται στην οθόνη του υπερηχογράφου ως υπερηχογενείς εστίες, φαίνονται δηλαδή σαν άσπρα σημάδια.
Με βάση την απεικόνιση των υπερηχογενών αυτών εστιών για πρώτη φορά το 1979 ο Grannum και οι συνεργάτες του δημιούργησαν την κλασσική «Κατάταξη κατά Grannum» (Grannum Classification), με βάση τη οποία περιγράφεται ο βαθμός ωρίμανσης του πλακούντα, δηλαδή το πόσο αυτός «έχει γεράσει».
Τι είναι η κατάταξη κατά Grannum;
Με βάση την κατάταξη αυτή οι πλακούντες κατατάσσονται σε 4 βαθμίδες (grades) ανάλογα με το πόσο ώριμοι εμφανίζονται.
• Grade 0: Ο πλακούντας έχει ομοιόμορφη δομή, χωρίς εμφανείς υπερηχογενείς εστίες. Έτσι συνήθως εμφανίζεται από το τέλος του 1ου τριμήνου μέχρι τις αρχές του 2ου τριμήνου.
• Grade I: Στον πλακούντα έχουν αρχίσει να είναι ορατές κάποιες διάσπαρτες μικρές υπερηχογενείς εστίες (μικρά λευκά σημάδια). Έτσι συνήθως εμφανίζεται ο πλακούντας από τα μέσα του 2ου τριμήνου μέχρι τις αρχές του 3ου τριμήνου (περίπου από τις 18 εβδομάδες έως τις 29 εβδομάδες κύησης)
• Grade II: Οι υπερηχογενείς εστίες αρχίζουν σιγά – σιγά να «συρρέουν» σχηματίζοντας μεγαλύτερες υπερηχογενείς περιοχές, οι οποίες εντοπίζονται κυρίως στην επιφάνεια του πλακούντα, που «βλέπει» προς το μωρό και σε αυτήν, που «βλέπει» προς τη μήτρα. Έτσι συνήθως εμφανίζεται ο πλακούντας στο ύστερο 3ο τρίμηνο (περίπου από τις 30 εβδομάδες κύησης, έως και τον τοκετό)
• Grade III: Οι υπερηχογενείς εστίες σχηματίζουν «γραμμές», που περικλείουν περιοχές του πλακούντα σχηματίζοντας τις λεγόμενες «κοτυληδόνες». Έτσι συνήθως εμφανίζεται ο πλακούντας μετά τις 39 εβδομάδες.
Γιατί επικάθεται ασβέστιο στον πλακούντα;
Τον ακριβή μηχανισμό, στον οποίον οφείλεται η διαδικασία αυτή, ακόμα δεν τον έχουμε διασαφηνίσει.
Εντούτοις, κάποιες μελέτες έχουν καταγράψει παράγοντες, που ενδέχεται να επιταχύνουν την διαδικασία αυτή:
• Πρώτη κύηση
• Μικρή ηλικία μητέρας
• Κάπνισμα
Τι σημαίνει, το ότι η διαδικασία συσσώρευσης ασβεστίου «επιταχύνεται»;
Κατά βάση σημαίνει, πως ο πλακούντας τρόπον τινά «γερνάει πρόωρα». Ένα όριο, που έχει από κάποιους τεθεί, αλλά δεν τυγχάνει καθολικής αποδοχής από την επιστημονική κοινότητα είναι οι 36 εβδομάδες κύησης. Δηλαδή θα μπορούσαμε να πούμε, πως ένας πλακούντας έχει «γεράσει πρόωρα», όταν είναι Grade III πριν τις 36 εβδομάδες.
Η πρόωρη γήρανση του πλακούντα έχει δυσμενείς συνέπειες, για την εξέλιξη της κύησης;
Έχουν από κάποιους καταγραφεί ενδεχόμενα προβλήματα, τα οποία είναι πιο πιθανό να προκύψουν κατά την κύηση, αν εμφανιστεί πρόωρη γήρανση του πλακούντα:
• Ενδομήτρια υπολειπόμενη ανάπτυξη
• Γέννηση λιποβαρούς νεογνού
• Εμβρυϊκή δυσχέρεια
• Υπέρταση κύησης
Βέβαια εδώ να τονίσουμε, πως στη διεθνή βιβλιογραφία είναι δυνατόν να εντοπίσει μελέτες, που έχουν καταλήξει στο ακριβώς αντίθετο συμπέρασμα. Οι μελέτες δεν έχουν εντοπίσει σύνδεση της πρόωρης γήρανσης του πλακούντα με τις εν λόγω παθολογίες.
Συμπέρασμα…
Η γήρανση του πλακούντα θεωρείται κατά γενική ομολογία μια φυσιολογική εξέλιξη. Η άποψη, πως η πρόωρη γήρανσή του συνδέεται απαραίτητα με παθολογίες δεν είναι κατ’ απόλυτον τρόπο αποδεκτή από τους επιστήμονες.
Κλείστε ΕΔΩ το ραντεβού σας, για να αντιμετωπίσουμε όποιο θέμα εγκυμοσύνης σας απασχολεί!
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
