Νομίζατε, πως τα προβλήματα ύπνου ξεκινάνε μετά από τον τοκετό;
Δυστυχώς αυτό δεν ισχύει πάντα…
Η εγκυμοσύνη είναι μεν μια περίοδος της ζωής σας γεμάτη προσμονή και ελπίδα, αλλά δεν παύει να δοκιμάζει τόσο το σώμα σας, όσο και την ψυχική σας ισορροπία.
Κατά τη διάρκεια της κύησης το σώμα σας αλλάζει ραγδαία, αφού προσαρμόζεται στις ανάγκες του μωρού σας.
Φυσικά η πιο «εντυπωσιακή» και εμφανής διαφορά είναι η μήτρα σας, η οποία ειδικά κατά το τρίτο τρίμηνο μεγαλώνει με ταχείς ρυθμούς. Όμως μην ξεχνάτε, πως και οι μαστοί σας αλλάζουν σημαντικά, αφού, λόγω της δράσης των ορμονών της κύησης, εμφανίζονται οιδηματώδεις ήδη από το πρώτο τρίμηνο.
Συνεπώς, συχνά επηρεάζεται η ποιότητα του ύπνου σας, αλλά και των ονείρων σας, ενώ κάποιες θέσεις ύπνου καθίστανται «απαγορευτικές».
Πόσο συχνό είναι η έγκυος να αναφέρει προβλήματα στον ύπνο;
Όπως περιγράφεται σε μελέτη του 2016, αμερικανική έρευνα του 1998 αναφέρει, πως το ποσοστό των εγκύων, που παραπονιέται για προβλήματα ύπνου ανέρχεται στο 78%.
Ανάλογα ποσοστά αναφέρονται και σε άλλες μελέτες. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε πολωνική μελέτη του 2020 με 7.207 συμμετέχουσες εγκύους, εκ των οποίων το 77,09% ανέφεραν προβλήματα στον ύπνο.
Υπάρχουν και συγγραφείς, οι οποίοι κατέγραψαν μικρότερη συχνότητα προβλημάτων ύπνου κατά την εγκυμοσύνη. Ενδεικτικά αναφέρουμε νορβηγική μελέτη του 2012 στην οποία κατεγράφη ποσοστό 61,9% μεταξύ των 2,816 συμμετεχουσών εγκύων, που ανέφεραν προβλήματα στον ύπνο, συχνότητα – όπως υπογραμμίζουν και οι συντάκτες της συγκεκριμένης μελέτης – σαφώς υψηλότερη από την αντίστοιχη, που καταγράφεται στο γενικό πληθυσμό. Αντίστοιχα σε κινεζική μελέτη του 2013 με 1.993 συμμετέχουσες εγκύους και 598 μη εγκύους, το ποσοστό των εγκύων, που ανέφεραν προβλήματα ύπνου υπολογίσθηκε στο 56,1%, σαφώς υψηλότερο από το αντίστοιχο, που καταγράφηκε μεταξύ των μη εγκύων και ανερχόταν στο 29,9%.
Ποια είναι τα αίτια της διαταραχής του ύπνου, που αναφέρουν οι έγκυοι;
Ανατρέχοντας στις ανωτέρω αναφερθείσες μελέτες, οι συντάκτες των οποίων προέβησαν και σε ανασκόπηση της διεθνούς σχετικής επιστημονικής βιβλιογραφίας, ως συνηθέστερα αίτια της διαταραχής του ύπνου κατά την εγκυμοσύνη αναφέρονται:
• η αϋπνία (δυσκολίες στην έναρξη του ύπνου)
• το σύνδρομο των ανήσυχων ποδιών
• η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση στην ύπτια θέση
• ο πόνος στην οσφύ
• οι εμβρυϊκές κινήσεις
• η συχνουρία
Γιατί κατά την εγκυμοσύνη είναι συχνότερες οι διαταραχές ύπνου;
Οι λόγοι αύξησης της συχνότητας διαταραχών στον ύπνο κατά την εγκυμοσύνη δεν έχουν διασαφηνισθεί. Εντούτοις, έχουν διατυπωθεί σχετικές υποθέσεις.
Έτσι στην προαναφερθείσα μελέτη του 2016 (Hashmi και συνεργάτες) αναφέρεται το ενδεχόμενο απόδοσης κάποιων διαταραχών του ύπνου κατά την εγκυμοσύνη στην αύξηση της έκκρισης της ορμόνης προγεστερόνης. Η δράση της συγκεκριμένης ορμόνης έχει συνδεθεί με μείωση των μυϊκού τόνου, η οποία με τη σειρά της φαίνεται, πως σχετίζεται με την εκδήλωση υπνικής άπνοιας και γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Εξάλλου οι συντάκτες του συγκεκριμένου πονήματος θεωρούν, πως τουλάχιστον μέρος των διαταραχών του ύπνου κατά την εγκυμοσύνη, θα ήταν ίσως σκόπιμο να αποδοθούν στο άγχος, που η έγκυος αισθάνεται ένεκα της εξέλιξης της κύησης, του τοκετού, αλλά και των αλλαγών στη ζωή, που επίκεινται.
Ποιες είναι οι συνέπειες του διαταραγμένου ύπνου κατά την εγκυμοσύνη;
Η χαμηλή ποιότητα του ύπνου προφανώς και επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής της γυναίκας, η οποία συχνά αναφέρει υπνηλία, αίσθημα κόπωσης και δυσκολίες ανταπόκρισης στις απαιτήσεις της καθημερινότητας.
Όμως η εκδήλωση διαταραχών ύπνου στην εγκυμοσύνη ενδέχεται να αυξάνει και τις πιθανότητες εκδήλωσης επιπλοκών αυτής καθαυτής της κύησης. Οι επιστήμονες, που συνέταξαν μελέτη του 2011, διαπίστωσαν, πως έγκυοι, οι οποίες ανέφεραν διαταραχές στον ύπνο τους, είχαν αυξημένες πιθανότητες να έχουν πρόωρο τοκετό, ενώ το μωρό τους ήταν πιθανότερο να παρουσιάσει ενδομήτρια υπολειπόμενη ανάπτυξη.
Αντίστοιχα, σε μελέτη του 2014 οι επιστήμονες διαπίστωσαν συσχέτιση μεταξύ των διαταραχών του ύπνου κατά την εγκυμοσύνη και της υπέρτασης κύησης, αλλά και του διαβήτη κύησης.
Εξάλλου, στα συμπεράσματα μελέτης του 2013 κατεγράφη αύξηση των πιθανοτήτων εκδήλωσης επιλοχείου κατάθλιψης.
Πώς αντιμετωπίζονται οι διαταραχές ύπνου στην εγκυμοσύνη;
Στην προαναφερθείσα μελέτη του 2016 (Hashmi και συνεργάτες) αναφέρονται κάποια μέτρα «υγιεινής του ύπνου»:
• χρησιμοποιείται καθόλου ή ελάχιστο φωτισμό στο χώρο, όπου κοιμάστε
• ενυδατώνεστε επαρκώς, αλλά κατά το δυνατόν περιορίστε την πρόσληψη υγρών μετά τις 17.00, προκειμένου να μειωθούν οι νυχτερινές αφυπνίσεις εξαιτίας της ούρησης
• αποφεύγετε την κατανάλωση γευμάτων με πολλά καρυκεύματα, διότι αυτή συνδέεται με επιδείνωση των συμπτωμάτων από το πεπτικό
• αν θέλετε να κοιμηθείτε κατά τη διάρκεια της ημέρας, προτιμάτε τις μεσημεριανές ώρες
• αν δεν υφίστανται ιατρικές αντενδείξεις και πάντα μετά από συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό, μπορείτε να ασκείστε, αλλά σε κάθε περίπτωση τουλάχιστον 4 ώρες πριν τη βραδινή κατάκλιση
• αν δεν μπορείτε να κοιμηθείτε, μην συνεχίσετε να προσπαθείτε, δοκιμάστε να διαβάσετε κάποιο βιβλίο
• αποφύγετε την τηλεόραση, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και το κινητό τηλέφωνο πριν τον ύπνο
• φροντίστε να έχετε αρκετά μαξιλάρια στο κρεβάτι, ώστε να τα χρησιμοποιήσετε προκειμένου να βρείτε τη στάση, που σας βολεύει
• προσπαθείτε να κοιμάστε την ίδια ώρα κάθε βράδυ
Ενίοτε υποβοηθητική ενδέχεται να είναι και η υποβολή της γυναίκας σε Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία.
Η λήψη υπναγωγού φαρμακευτικής αγωγής κατά την εγκυμοσύνη συνιστάται να γίνεται με ιδιαίτερη φειδώ και προσοχή και φυσικά ποτέ χωρίς προηγουμένως να έχετε συμβουλευθεί τον ιατρό σας.
Δείτε και το σχετικό video, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τον ιστότοπο mothersblog.gr, στην ομάδα ειδικών του οποίου ανήκουμε!
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Hashmi AM, Bhatia SK, Bhatia SK, Khawaja IS. Insomnia during pregnancy: Diagnosis and Rational Interventions. Pak J Med Sci. 2016 Jul-Aug;32(4):1030-7. doi: 10.12669/pjms.324.10421. PMID: 27648062; PMCID: PMC5017073.
Smyka M, Kosińska-Kaczyńska K, Sochacki-Wójcicka N, Zgliczyńska M, Wielgoś M. Sleep Problems in Pregnancy-A Cross-Sectional Study in over 7000 Pregnant Women in Poland. Int J Environ Res Public Health. 2020 Jul 23;17(15):5306. doi: 10.3390/ijerph17155306. PMID: 32717974; PMCID: PMC7432323.
Dørheim SK, Bjorvatn B, Eberhard-Gran M. Insomnia and depressive symptoms in late pregnancy: a population-based study. Behav Sleep Med. 2012;10(3):152-66. doi: 10.1080/15402002.2012.660588. PMID: 22742434.
Cai XH, Xie YP, Li XC, Qu WL, Li T, Wang HX, Lv JQ, Wang LX. The prevalence and associated risk factors of sleep disorder-related symptoms in pregnant women in China. Sleep Breath. 2013 Sep;17(3):951-6. doi: 10.1007/s11325-012-0783-2. Epub 2012 Nov 7. PMID: 23132352.
Micheli K, Komninos I, Bagkeris E, Roumeliotaki T, Koutis A, Kogevinas M, Chatzi L. Sleep patterns in late pregnancy and risk of preterm birth and fetal growth restriction. Epidemiology. 2011 Sep;22(5):738-44. doi: 10.1097/EDE.0b013e31822546fd. PMID: 21734587.
Hayase M, Shimada M, Seki H. Sleep quality and stress in women with pregnancy-induced hypertension and gestational diabetes mellitus. Women Birth. 2014 Sep;27(3):190-5. doi: 10.1016/j.wombi.2014.04.002. Epub 2014 May 29. PMID: 24881523.
Park EM, Meltzer-Brody S, Stickgold R. Poor sleep maintenance and subjective sleep quality are associated with postpartum maternal depression symptom severity. Arch Womens Ment Health. 2013 Dec;16(6):539-47. doi: 10.1007/s00737-013-0356-9. Epub 2013 Jun 4. PMID: 23733081; PMCID: PMC5308064.
