Ας δούμε συνοπτικά την ανατομία της ρινικής κοιλότητας
Με τον όρο ρινική κοιλότητα αναφερόμαστε στο εσωτερικό της ρινός (της μύτης δηλαδή). Εξωτερικό άνοιγμα της ρινικής κοιλότητας αποτελούν οι ρώθωνες ή μυκτήρες (τα ρουθούνια), ενώ το έσω όριό της εκτείνεται έως το φάρυγγα, όπου και συνδέεται με το υπόλοιπο αναπνευστικό σύστημα (βλ. εικόνα). Η ρινική κοιλότητα χωρίζεται κατά μήκος με το ρινικό διάφραγμα, το οποίο αποτελείται από χόνδρο και δίνει το σχήμα τόσο της μύτης, όσο και των ρωθώνων.
Στο παρακάτω απεικονίζεται σχηματικά η ρινική κοιλότητα.
Σε αυτήν διακρίνουμε κάποιες σημαντικές δομές ήτοι:
• τον οσφρητικό βολβό, ο οποίος είναι μια δομή που βρίσκεται στον εγκέφαλο. Εκεί γίνεται η επεξεργασία των σχετικών με τις οσμές ερεθισμάτων και είναι ένα βασικό μέρος του νευρικού συστήματος, το οποίο είναι υπεύθυνο για την αίσθηση της όσφρησης. Η επεξεργασία των οσφρητικών ερεθισμάτων ξεκινάει από κύτταρα, που εντοπίζονται εντός της ρινικής κοιλότητας. Τα συγκεκριμένα κύτταρα είναι συνδεδεμένα με τον οσφρητικό βολβό. Δια αυτών των συνδέσεων επιτυγχάνεται και η μετάδοση των «οσφρητικών σημάτων» από τη ρινική κοιλότητα στον οσφρητικό βολβό.
• τις ρινικές κόγχες, οι οποίες είναι ανατομικές δομές με σχήμα και μορφολογία λουκάνικου και εντοπίζονται στα πλάγια εσωτερικά τοιχώματα της ρινικής κοιλότητας. Διακρίνουμε 3 ζεύγη ρινικών κογχών (άνω, μέσες, κάτω). Δια των δομών αυτών ρυθμίζεται η ροή του εισπνεόμενου αέρα προς το κατώτερο αναπνευστικό σύστημα. Επιπροσθέτως, χάρη στις ρινικές κόγχες επιτυγχάνεται η θέρμανση και η εφύγρανση του εισπνεομένου αέρα, ενώ σε αυτές παγιδεύονται και μικροσωματίδια, πριν φθάσουν στους πνεύμονες. Οι κάτω ρινικές κόγχες έχουν μεγάλη σημασία για τη σωστή αναπνοή, αφού διαθέτουν πλούσιο φλεβικό δίκτυο και δια αυτών ρέει το μεγαλύτερο ποσοστό του εισπνεομένου αέρα.
• η ρινική κοιλότητα καλύπτεται εσωτερικά από εξειδικευμένο ιστό, που ονομάζεται βλεννογόνος, στον οποίο απαντώνται μεταξύ άλλων δομών αιμοφόρα αγγεία.
Τι είναι η ρινίτιδα της εγκυμοσύνης;
Στους ιατρικούς όρους η κατάληξη « – ίτις» ή « – ίτιδα» υποδηλώνει, πως υφίσταται φλεγμονή στον ιστό, που περιγράφεται στο πρώτο ήμισυ της λέξης. Έτσι ο όρος «ρίν – ίτις» ή «ριν – ιτιδα» υποδηλώνει, ότι υφίσταται φλεγμονή στη μύτη και συγκεκριμένα στο βλεννογόνο της ρινικής κοιλότητας.
Όπως περιγράφεται και σε μελέτη του 2021, με τον όρο ρινίτιδα της εγκυμοσύνης αναφερόμαστε σε μία μορφή χρόνιας και μη – αλλεργικής ρινίτιδας, που εκδηλώνεται κατά τη διάρκεια της κύησης σε γυναίκες, οι οποίες δεν ανέφεραν συμπτώματα ρινίτιδας πριν την εγκυμοσύνη. Κατά κανόνα τα σχετικά συμπτώματα υποχωρούν μετά τον τοκετό.
Σε μελέτη του 2003 αναφέρεται εξάλλου, πως τα συμπτώματα του είδους αυτού της ρινίτιδας εκδηλώνονται κατά τις 6 τελευταίες εβδομάδες της εγκυμοσύνης ή ακόμα και πριν από αυτές, ενώ λύονται αυτόματα εντός 2 εβδομάδων από τον τοκετό.
Σε μελέτη του 2016, στα πλαίσια της οποίας έγινε ανασκόπηση της σχετικής επιστημονικής βιβλιογραφίας, γίνεται διαχωρισμός μεταξύ των όρων «ρινίτιδα της εγκυμοσύνης» και «ρινίτιδα κατά την εγκυμοσύνη». Με τον όρο «ρινίτιδα κατά την εγκυμοσύνη» αναφερόμαστε σε είδη ρινίτιδας, που ενδεχομένως να εκδηλωθούν κατά την κύηση, αλλά περιλαμβάνει όλους τους τύπους ρινίτιδας (αλλεργική, φαρμακευτική κ.α.).
Ποια είναι τα συμπτώματα της ρινίτιδας κατά την εγκυμοσύνη;
Ο κατάλογος με τα σχετικά συμπτώματα περιλαμβάνει:
• ρινική απόφραξη (βουλωμένη μύτη)
• ρινική συμφόρηση (ο ρινικός βλεννογόνος παρουσιάζεται οιδηματώδης και ειδικά τα αγγεία του φλεβικού δικτύου της κάτω ρινικής κόγχης παρουσιάζονται διογκωμένα και έτσι εκδηλώνεται ένα ενοχλητικό αίσθημα «πληρότητας» της ρινικής κοιλότητας
• πτερνισμός (φτέρνισμα)
• αίσθημα κνησμού στους οφθαλμούς
• δακρύρροια («τρέχουν τα μάτια»)
Πόσο συχνή είναι η ρινίτιδα της εγκυμοσύνης;
Όπως περιγράφεται στην προαναφερθείσα μελέτη του 2016, ποσοστό από 20% έως 40% των γυναικών αναφέρουν συμπτώματα ρινίτιδας κατά την παιδική ηλικία και την εφηβεία και το 10% έως 30% των γυναικών αυτών αναφέρουν επιδείνωση των συγκεκριμένων συμπτωμάτων κατά την εγκυμοσύνη.
Οι συντάκτες μελέτης του 2000, στην οποία ελήφθη υπόψη το ιστορικό 599 εγκύων, ενώ εξαιρέθηκαν οι γυναίκες, που ανέφεραν συμπτώματα ρινίτιδας πριν την εγκυμοσύνη, υπολόγισαν το ποσοστό των εγκύων, που εκδήλωσαν τελικά ρινίτιδα της εγκυμοσύνης στο 22%.
Δείτε και το σχετικό video, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τον ιστότοπο mothersblog.gr, στην ομάδα ειδικών του οποίου ανήκουμε!
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Διαβάστε ακόμα:
– Ρινίτιδα της εγκυμοσύνης: αίτια, συνέπειες και αντιμετώπιση
– Διαταραχές στην αναπνοή της εγκύου κατά τον ύπνο
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Baudoin T, Šimunjak T, Bacan N, Jelavić B, Kuna K, Košec A. Redefining Pregnancy-Induced Rhinitis. Am J Rhinol Allergy. 2021 May;35(3):315-322. doi: 10.1177/1945892420957490. Epub 2020 Sep 9. PMID: 32903019.
Ellegård EK. The etiology and management of pregnancy rhinitis. Am J Respir Med. 2003;2(6):469-75. doi: 10.1007/BF03256674. PMID: 14719986.
Caparroz FA, Gregorio LL, Bongiovanni G, Izu SC, Kosugi EM. Rhinitis and pregnancy: literature review. Braz J Otorhinolaryngol. 2016 Jan-Feb;82(1):105-11. doi: 10.1016/j.bjorl.2015.04.011. Epub 2015 Sep 21. PMID: 26601995; PMCID: PMC9444647.
Ellegård E, Hellgren M, Torén K, Karlsson G. The incidence of pregnancy rhinitis. Gynecol Obstet Invest. 2000;49(2):98-101. doi: 10.1159/000010223. PMID: 10671815.
