Ολίγη από ιστορία…
Από τότε που ο Jenner το 1798 εμβολίασε για πρώτη φορά τον άνθρωπο κατά της ευλογιάς έχει κυλήσει πολύ νερό στ’ αυλάκι. Η εφαρμογή του εμβολιασμού σε ευρείες πληθυσμιακές ομάδες οδήγησε στην εξαφάνιση ασθενειών, που μάστιζαν τον άνθρωπο για γενιές και γενιές. Φυσικά η εγκυμοσύνη είναι μια ιδιαίτερη κατάσταση και, όπως συμβαίνει με τη χορήγηση οποιασδήποτε θεραπείας, έτσι και εμβολιασμός έχει ορισμένους περιορισμούς.
Τι είναι τα εμβόλια;
Πριν υπεισέλθουμε στο αυτό καθεαυτό θέμα του εμβολιασμού κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης καλόν είναι να αναφέρουμε λίγα λόγια σχετικά με το τι είναι ο εμβολιασμός. Το τυπικό εμβόλιο περιέχει έναν παράγοντα, ο οποίος ομοιάζει με ένα παθογόνο μικροοργανισμό. Ο παράγων αυτός μπορεί να είναι αποδυναμωμένα στελέχη (είδη δηλαδή) του παθογόνου μικροοργανισμού ή του ιού, τα οποία κατά κανόνα δεν δύνανται να βλάψουν τον άνθρωπο. Επίσης ο παράγων αυτός μπορεί να είναι τμήματα του μικροοργανισμού ή αποδυναμωμένες τοξικές ουσίες, που αυτός παράγει όταν εισέλθει στον ανθρώπινο οργανισμό.
Σκοπός του παράγοντα αυτού είναι να ενεργοποιήσει το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου και να το «εκπαίδευσει» τρόπον τινά στην αναγνώριση του βλαπτικού μικροοργανισμού ή ιού. Έτσι σε ενδεχόμενη επαφή του ανθρώπου με το βλαπτικό μικροοργανισμό ή ιό, το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά άμεσα και καταστρέφει την απειλή, πριν αυτή γίνει ουσιαστική.
Ποια εμβόλια μπορούν να γίνουν με ασφάλεια στην εγκυμοσύνη;
Όσον αφορά την εγκυμοσύνη σε γενικές γραμμές, σύμφωνα με τις οδηγίες του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών των Η.Π.Α (CDC – Centers for Disease Control and Prevention), τα εμβόλια που περιέχουν ανενεργούς ιούς ή μικρόβια, μπορούν να γίνουν με ασφάλεια.
Το C.D.C. θεωρεί ασφαλή τη χορήγηση δύο εμβολίων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης: του εμβολίου κατά της γρίπης και του τριπλού εμβολίου κατά του τετάνου, της διφθερίτιδας και του κοκκύτη (ακυτταρική μορφή) (εμβόλιο Tdap).
Η Γρίπη είναι μία οξεία νόσος του αναπνευστικού συστήματος, η οποία προκαλείται από τους ιούς της γρίπης και μεταδίδεται με ιδιαίτερη ευχέρεια από άτομο σε άτομο. Στην Ελλάδα εποχικές εξάρσεις της Γρίπης εμφανίζονται κατά τους χειμερινούς μήνες (από τον Οκτώβριο έως τον Απρίλιο). Ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος προστασίας απένταντι στη Γρίπη είναι ο έγκαιρος εμβολιασμός, ο οποίος συστήνεται κατά τους μήνες Οκτώβριο και Νοέμβριο κάθε έτους, αλλά το εμβόλιο μπορεί να χορηγηθεί καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου της Γρίπης. Το εμβόλιο κατά της γρίπης περιέχει εξουδετερωμένο ιό της γρίπης και θεωρείται ασφαλές για την έγκυο.
Όσον αφορά το εμβόλιο κατά του κοκκύτη, το C.D.C. συστήνει τη χορήγηση μίας δόσης του εμβολίου Tdap στο διάστημα από την 27η έως την 36η εβδομάδα της κύησης. Με τον τρόπο αυτό φαίνεται πως προστατεύεται τόσο η μητέρα, όσο και το νεογνό ένταντι του κοκκύτη. Ο κοκκύτης είναι μία λοίμωξη του αναπνευστικού, η οποία προκαλείται από το βακτήριο αιμόφιλος του κοκκύτη (Bordetella pertussis), η οποία μπορεί να εμφανιστεί στο νεογνό και να του προκαλέσει δυσκολίες στην αναπνοή. Το εμβόλιο κατά του κοκκύτη εξάλλου χορηγείται στο Ηνωμένο Βασίλειο συστηματικά και χωρίς να έχουν παρατηρηθεί προβλήματα σε εγκύους από τον Οκτώβριο του 2012.
Ποια εμβόλια δεν συστήνεται να χορηγηθούν στην έγκυο;
Υπάρχουν και κάποια εμβόλια, η χορήγηση των οποίων δεν θεωρείται ασφαλής κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Στα εμβόλια αυτά συμπεριλαμβάνεται το εμβόλιο κατά της ανεμοβλογιάς, το εμβόλιο κατά του ανθρώπινου ιού των θηλωμάτων (HPV), το εμβόλιο κατά του έρπητα ζωστήρα καθώς και το τριπλό εμβόλιο κατά της Ιλαράς, της Παρωτίτιδας και της Ερυθράς (το εμβόλιο αυτό είναι γνωστό ως M.M.R. – measles, mumps, rubella). Γενικά, αν σε μία γυναίκα έχει χορηγηθεί ένα από τα εμβόλια αυτά δεν συστήνεται η έναρξη προσπαθειών για επίτευξη εγκυμοσύνης, παρά μόνον μετά την παρέλευση τουλάχιστον ενός μηνός από τη χορήγηση.
Συμπέρασμα….
Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε πως η εγκυμοσύνη δεν αποτελεί απόλυτη αντένδειξη για εμβολιασμούς. Εντούτοις, είναι αναγκαίο να τηρούνται ορισμένες προϋποθέσεις.
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο iatropedia.gr
