Το νερό και το σώμα μου
Σίγουρα κάπου θα έχετε ακούσει, πως το σώμα μας αποτελείται κατά 60% με 70% από νερό. Το νερό είναι απαραίτητο προκειμένου ο οργανισμός μας να διατηρήσει τη θερμοκρασία του, αλλά και προκειμένου να επιτελεσθούν όλες οι λειτουργίες του. Σε γενικές γραμμές δεν μπορούμε να επιβιώσουμε πέραν των 3 ημερών χωρίς νερό. Το νερό βρίσκεται μέσα σε κάθε κύτταρό μας και φυσικά αποτελεί το βασικό συστατικό του αίματός μας και όλων των σωματικών μας υγρών.
Το νερό είναι απαραίτητο για βασικές σωματικές μας λειτουργίες, όπως τη μεταφορά των απαραίτητων στοιχείων και ορμονών στα διάφορα όργανά μας, ενώ με το νερό «καθαρίζει» το σώμα μας από τοξίνες και «άχρηστα» και ενδεχομένως επικίνδυνα υποπροϊόντα του μεταβολισμού μας.
Ειδικά δε σε ό,τι αφορά την περίοδο της εγκυμοσύνης, το μωρό αναπτύσσεται προστατευμένο μέσα στη μήτρα, όπου και περιβάλλεται από το αμνιακό υγρό, το οποίο κατά κύριο λόγο αποτελείται από νερό. Ενώ και το ίδιο το σώμα του μωρού αποτελείται και αυτό σε μεγάλο ποσοστό από νερό. Η μοναδική «πηγή» νερού για το μωρό κατά την κύηση είναι η μητέρα του. Επομένως, όσο είστε έγκυος «πίνετε νερό για δύο».
Η εγκυμονούσα χρειάζεται περισσότερο νερό από μια μη έγκυο γυναίκα;
Σύμφωνα με την Εθνική Ακαδημία της Ιατρικής (National Academy of Medicine) των Η.Π.Α. η εγκυμονούσα, που ζει σε περιοχή με ήπιο κλίμα, χρειάζεται κατά μέσο όρο 12 με 13 ποτήρια νερό (το κάθε ποτήρι περιέχει περίπου 240 χιλιοστόλιτρα υγρό). Αντίθετα εκτός εγκυμοσύνης, μια γυναίκα, που ζει σε περιοχή με τις ίδιες κλιματικές συνθήκες, συνιστάται να καταναλώνει ημερησίως περίπου 11 ποτήρια νερό.
Σύμφωνα με το Αμερικανικό Κολλέγιο Μαιευτήρων και Γυναικολόγων (American College of Obstetricians and Gynecologists/ ACOG), κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης η γυναίκα συνιστάται να πίνει σε ημερήσια βάση μεταξύ 2 και των 3 λίτρων νερό. Η ποσότητα αυτή αντιστοιχεί σε 8 με 12 ποτήρια νερού ή σε 4 με 6 μικρά μπουκάλια ή σε 1,5 με 2 μεγάλα μπουκάλια.
Φυσικά οι ανάγκες σας σε νερό τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όσο και εκτός αυτής εξαρτώνται σε σημαντικό βαθμό από τη δραστηριότητά σας και από τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Έτσι αν ασκείστε ή απλά περπατάτε χρειάζεστε περισσότερο νερό, ενώ το ίδιο συμβαίνει και όταν η θερμοκρασία είναι υψηλή. Ιδιαίτερη σημασία λαμβάνει εξάλλου η επαρκής ενυδάτωση και αν εμφανίσετε πυρετό.
Έχει υπολογιστεί, πως ποσοστό, που αγγίζει ακόμα και το 20% της ημερήσιας ποσότητας νερού λαμβάνεται από τις τροφές, ιδιαίτερα τα φρούτα και τα λαχανικά.
Εναλλακτικές «πηγές» ενυδάτωσης είναι
• το γάλα (1 ποτήρι γάλα χαμηλών λιπαρών περιέχει περίπου 200 ml νερού)
• τα αεριούχα και τα αρωματισμένα με φρούτα νερά
• οι χυμοί (αν έχετε διαβήτη κύησης, συνιστάται να αποφεύγεται η κατανάλωσή τους λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε σάκχαρα)
Ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να γίνει στα ροφήματα (καφές, τσάι) και τα αναψυκτικά, που περιέχουν καφεΐνη. Συνιστάται να μετριάζετε την ποσότητα καφεΐνης, που λαμβάνετε κατά την κύηση. Η ουσία αυτή έχει εξάλλου και διουρητική δράση και έως ένα βαθμό προκαλεί απώλεια νερού με τα ούρα.
Ειδικά δε τα αναψυκτικά, είτε περιέχουν καφεΐνη, είτε όχι δεν θεωρούνται ιδιαίτερα καλό μέσο ενυδάτωσης, εξαιτίας της συνήθως υψηλής περιεκτικότητάς τους σε σάκχαρα ή γλυκαντικές ουσίες, η ασφάλεια των οποίων για το έμβρυο δεν έχει σε πολλές περιπτώσεις επαρκώς τεκμηριωθεί.
Πώς μπορώ να ξέρω, αν πίνω αρκετό νερό;
Η αλήθεια είναι, πως είναι κάπως δύσκολο να παρακολουθήσει κάποιος πόσο νερό καταναλώνει στην πραγματικότητα.
Θα μπορούσατε όμως να αποκτήσετε τη συνήθεια – τουλάχιστον κατά τη διάρκεια της κύησης – να γεμίζετε κάθε πρωί δύο μπουκάλια νερό και να τα έχετε μαζί σας και να πίνετε από αυτά. Έτσι στο τέλος της ημέρας, θα γνωρίζετε πόσο νερό ήπιατε.
Όμως, όσο απλό και να ακούγεται αυτό, δεν είναι πάντα εύκολο να «κρατήσετε» τη συνήθεια αυτή, ιδιαίτερα, αν εργάζεστε και οι ρυθμοί της δουλειάς σας «απορροφούν».
Συμπτώματα αφυδάτωσης περιλαμβάνουν:
• δίψα
• ξηροστομία
• ξηροφθαλμία
• αίσθημα καύσου στην ούρηση (πιθανή ουρολοίμωξη)
• πονοκέφαλο
• αίσθημα αδυναμίας ή ζάλης
• δυσκολίες συγκέντρωσης
• καταβολή
Πάντως το επίπεδο ενυδάτωσής σας μπορείτε να το παρακολουθείτε και από το χρώμα των ούρων σας. Παρακάτω, μπορείτε να δείτε έναν πίνακα, που δημοσιεύθηκε από την Εθνική Υπηρεσία Υγείας του Ηνωμένου βασιλείου (National Health Service/ NHS).
Στον πίνακα αυτό βλέπουμε ένα χρωματικό δείκτη, ο οποίος ανταποκρίνεται στο χρώμα των ούρων. Συγκρίνοντας το χρώμα των ούρων σας με το δείκτη αυτόν, μπορείτε κατά προσέγγισιν να εκτιμήσετε το βαθμό ενυδάτωσής σας.
Πώς να ενυδατωθώ, αν έχω ναυτία;
Η ναυτία είναι από τα ενοχλητικότερα συμπτώματα της εγκυμοσύνης. Η συχνότητα της εμφάνισης ναυτίας με ή χωρίς επεισόδια εμέτου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης κυμαίνεται ανάλογα με τη μελέτη μεταξύ του 50% και του 90% των κυήσεων. Υπάρχει δε η εκτίμηση πως περίπου στο 35% των εγκύων, που παρουσιάζουν ναυτίες με επεισόδια εμέτου, η ένταση των συμπτωμάτων είναι τέτοια, που να οδηγεί σε περιορισμό της κοινωνικής και επαγγελματικής δραστηριότητας.
Μερικές φορές μάλιστα η ναυτία είναι και από τα πρώτα συμπτώματα της κύησης.
Αν είστε μεταξύ των γυναικών, που κατά την κύηση παρουσιάζουν ναυτία συνιστάται να αποφεύγετε να πίνετε μεγάλες ποσότητες νερού σε μικρό χρονικό διάστημα. Μπορείτε να δοκιμάσετε να έχετε μαζί σας ένα μικρό μπουκάλι και να πίνετε μικρές γουλιές ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Επίσης, αν κάνετε εμετό, αποφύγετε να πιείτε νερό για το πρώτο ημίωρο μετά από αυτόν.
Κάποιες γυναίκες προτιμούν να πίνουν νερό, αν παρουσιάζουν ναυτία, αφού το αρωματίσουν με μία φέτα λεμόνι. Η πρακτική αυτή ενδεχομένως να βελτιώσει και την «άσχημη γεύση», για την οποία συχνά κάποιες έγκυοι παραπονιούνται.
Πώς το νερό ωφελεί το μωράκι μου;
Δεν πρέπει να ξεχνάτε, πως η ανάπτυξη του μωρού εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από τα «υλικά», που εσείς του παρέχετε.
Από εσάς λαμβάνει μέσω του πλακούντα τα απαραίτητα στοιχεία, για να μεγαλώσει, τα οποία είναι διαλυμένα μέσα στο νερό του αίματός σας. Επίσης μέσω του νερού του αίματος το μωράκι αποβάλλει τα προϊόντα του μεταβολισμού του, που του είναι άχρηστα και επιβλαβή.
Επιπροσθέτως, όταν υποβάλλεστε σε υπερηχογραφικό έλεγχο, είναι εμφανές, πως το μωράκι σας «κολυμπά» μέσα σε υγρό. Το υγρό αυτό είναι το λεγόμενο αμνιακό υγρό.
Το αμνιακό υγρό προστατεύει το μωράκι σας, διότι λειτουργεί εν είδει «μαξιλαριού» και δεν το αφήνει να τραυματιστεί από ενδεχόμενα τραντάγματα ή πτώσεις δικές σας.
Το αμνιακό υγρό εξάλλου είναι απαραίτητο και για την ορθή ανάπτυξη του αναπνευστικού συστήματος του μωρού.
Με δεδομένο αφενός, πως το αμνιακό υγρό αποτελείται κυρίως από νερό, αφετέρου, πως η μοναδική «πηγή» του νερού για τη δημιουργία αμνιακού υγρού είστε εσείς, είναι προφανές το όφελος, που το μωράκι σας έχει από την επαρκή ενυδάτωσή σας.
Τέλος κατά τη διάρκεια της κύησης το σώμα σας παράγει περίπου 40% περισσότερα υγρά και για το λόγο αυτό χρειάζεται και περισσότερο νερό.
Πως η κατανάλωση νερού ωφελεί την εγκυμονούσα;
• Παρέχει προστασία από τις ουρολοιμώξεις.Η ενυδάτωση προάγει τη διούρηση και η διούρηση είναι το βασικό μέσο απομάκρυνσης ενδεχομένως βλαπτικών για το ουροποιητικό σας σύστημα μικροβίων
• Ανακουφίζει από τη δυσκοιλιότητα. Η δυσκοιλιότητα μάλιστα συχνά συνδέεται και με την εμφάνιση ενοχλητικών αιμορροΐδων.
• Περιορίζει την κατακράτηση υγρών. Η κατακράτηση υγρών στην εγκυμοσύνη είναι από τις συχνότερα αναφερόμενες οχλήσεις και συνδέεται τόσο με οιδήματα στα κάτω άκρα, τα οποία συχνά προκαλούν και κράμπες, όσο και με οιδήματα στα άνω άκρα, τα οποία συχνά συνδέονται με την εμφάνιση του Συνδρόμου καρπιαίου σωλήνα.
• Μειώνεται το αίσθημα κόπωσης, που συχνά συνοδεύει την εγκυμοσύνη
• Περιορίζονται οι συχνοί πονοκέφαλοι (σε πολλές περιπτώσεις ο πονοκέφαλος είναι από τα πρώτα σημάδια αφυδάτωσης)
Τι συνέπειες ενδεχομένως να έχει η αφυδάτωση κατά τη διάρκεια της κύησης;
Αν δεν ενυδατώνεστε επαρκώς, όσο είστε έγκυος, εκτός από το ότι δεν «απολαμβάνετε» τα θετικά του νερού, ενδέχεται – ειδικά στα τελικά στάδια της κύησης – να εμφανιστούν συσπάσεις, οι οποίες αυξάνουν τις πιθανότητες για πρόωρο τοκετό.
Μερικές συμβουλές για καλή ενυδάτωση
• Το πρωί συνηθίστε να πίνετε ένα ποτήρι νερό
• Κάθε φορά, που πάτε τουαλέτα, πίνετε και λίγες γουλιές νερό, ώστε να αναπληρωθεί η απώλεια υγρών λόγω της διούρησης.
• Λίγο πριν πάτε για ύπνο πιείτε λίγες γουλιές νερό
• Φροντίστε να μην έχετε το αίσθημα της δίψας. Το αίσθημα αυτό συνδέεται με αφυδάτωση
• Καταναλώνετε φρούτα και λαχανικά, τα οποία είναι πλούσια σε νερό.
• Εναλλακτικά του νερού ενυδάτωση επιτυγχάνεται πιο «απολαυστικά» με την κατανάλωση χυμών ή γάλακτος. Βέβαια, καλόν είναι να λαμβάνετε υπόψη σας, πως αυτά έχουν και θερμιδική αξία, η οποία πρέπει να συνυπολογιστεί, ώστε να μην πάρετε υπερβολικό βάρος.
• Αποφύγετε να πίνετε το νερό ή όποιο άλλο υγρό επιλέξετε «μονορούφι». Προτιμάτε να πίνετε μικρές γουλιές και να κατανέμετε την κατανάλωση νερού σε πολλές φορές μέσα στην ημέρα.
Δείτε και το σχετικό video, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τον ιστότοπο mothersblog.gr, στην ομάδα ειδικών του οποίου ανήκουμε!
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
