Η καφεΐνη…
Ο καφές είναι η απόλαυση, που έγινε λατρεία και ύστερα ανάγκη. Η ουσία, που περιέχεται στον καφέ και επηρεάζει τη διάθεση και μας δίνει την ενέργεια, που αισθανόμαστε είναι η καφεΐνη.
Η καφεΐνη συγκαταλέγεται μεταξύ των διεγερτικών ουσιών (είναι δηλαδή ουσία, που «αυξάνει» τη δραστηριότητα) του κεντρικού νευρικού συστήματος (έτσι ονομάζεται ο εγκέφαλος και ο νωτιαίος μυελός). Θεωρείται ουσία δια της λήψης της οποίας επιτυγχάνεται ενίσχυση των γνωσιακών λειτουργιών, αυξημένος βαθμός εγρήγορσης και συγκέντρωση της προσοχής.
Η κατανάλωση καφεΐνης έχει συνδεθεί με χαμηλού έως μετρίου βαθμού εξάρτηση, ενώ η διακοπή της συχνά συνοδεύεται από συμπτώματα σχετιζόμενα με σύνδρομο στέρησης, όπως διαταραχές ύπνου, κεφαλαλγίες και ευερεθιστότητα.
Φθάνει η καφεΐνη στο μωρό;
Είναι γνωστό ήδη από τη δεκαετία του 1960, πως η καφεΐνη διέρχεται τον πλακούντα και φθάνει στο μωρό. Η άποψη αυτή έχει εξάλλου επιβεβαιωθεί και από πιο πρόσφατες μελέτες, όπως αυτήν του 2019.
Είναι ασφαλής κατανάλωση καφεΐνης για το μωρό;
Θα αναφερθούμε στις οδηγίες, που σχετίζονται με την κατανάλωση καφεΐνης στην εγκυμοσύνη, όπως αυτές δημοσιεύονται από διεθνείς οργανισμούς τις στιγμές, που συντάσσεται το παρόν πόνημα (Ιούλιος 2022).
Το Αμερικανικό Κολλέγιο Μαιευτήρων και Γυναικολόγων (American College of Obstetricians and Gynecologists/ ACOG) εξέδωσε οδηγία το 2010, η οποία αξιολογήθηκε εκ νέου το 2020, σύμφωνα με την οποία η λήψη από την έγκυο έως και 200mg καφεΐνης σε ημερήσια βάση δεν φαίνεται να συνδέεται με αύξηση των πιθανοτήτων για αποβολή ή για πρόωρο τοκετό. Στην άποψη της συντακτικής επιτροπής όμως σημειώνεται, πως δεν έχει ακόμα καθοριστεί η σχέση της κατανάλωσης καφεΐνης με την ενδομήτρια υπολειπόμενη ανάπτυξη, αλλά ούτε και το αν η υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης συνδέεται τελικά με την αποβολή.
Ανάλογη οδηγία δημοσιεύθηκε και από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (European Food Safety Authority/ EFSA) το 2015. Και η επιτροπή αυτή κατέληξε στο συμπέρασμα, πως η ημερήσια κατανάλωση 200mg καφεΐνης δεν φαίνεται να ενέχει κινδύνους για το έμβρυο.
Πόση καφεΐνη περιέχουν τα διάφορα ροφήματα ή ποτά;
Ο καφές είναι και η πιο γνωστή «πηγή» καφεΐνης. Εντούτοις, αυτή ανευρίσκεται και σε ροφήματα, όπως το τσάι, αλλά και σε διάφορα «ενεργειακά ποτά» και αναψυκτικά, ενώ καφεΐνη ανευρίσκεται και στη σοκολάτα. Δεν έχουν όλα τα είδη καφέ, τσαγιού ή άλλων ποτών την ίδια περιεκτικότητα σε καφεΐνη.
Ενδεικτικά αναφέρουμε πως:
• 2 φλυτζάνια τσάι (περίπου 350ml έκαστο) περιέχουν 75mg καφεΐνης το καθένα
• 1 φλυτζάνι καφές φίλτρου περιέχει περίπου 140mg καφεΐνης
• 2 φλυτζάνια στιγμιαίου καφέ περιέχουν από 100mg καφεΐνης έκαστο
• 5 κουτάκια αναψυκτικού τύπου «κόλα» περιέχουν από 40mg καφεΐνης έκαστο
• 8 πλάκες μαύρης σοκολάτας των 50gr περιέχουν 25mg καφεΐνης έκαστο (η περιεκτικότητα της σοκολάτας γάλακτος σε καφεΐνη είναι ακόμα χαμηλότερη)
• 2 ενεργειακά ποτά των 250ml περιέχουν 80mg καφεΐνης το καθένα
Επομένως, όλα καλά! Μπορώ και στην εγκυμοσύνη να πίνω το καφεδάκι μου, αρκεί να μην ξεπερνάω τα 200mg καφεΐνης την ημέρα!
Καταρχήν, στο σημείο αυτό, καίτοι είναι μάλλον αυτονόητο, θα υπενθυμίσουμε, πως στα 200mg καφεΐνης την ημέρα συνυπολογίζεται η καφεΐνη, που περιέχεται σε ΟΛΑ τα ροφήματα, ποτά ή τροφές, που καταναλώσατε…
Επιπροσθέτως, δυστυχώς η όποια απάντηση θα μπορούσε να δοθεί στο ερώτημα αυτό δεν μπορεί να είναι χωρίς «αστερίσκους». Η επιστημονική κοινότητα δεν έχει εκφράσει ομόφωνη γνώμη ως προς την ασφάλεια της κατανάλωσης καφεΐνης για το έμβρυο.
Εν πρώτοις, θα αναφέρουμε δύο μελέτες, που μας έρχονται από την Άπω Ανατολή μία μελέτη του 2015, που μας έρχεται από την Κίνα και μία μελέτη του 2020 από την Κορέα. Η μεν πρώτη συνδέει την λήψη καφεΐνης με αυξημένη πιθανότητα αποβολής, ενώ η δεύτερη με αυξημένη πιθανότητα εκδήλωσης αιμόρροιας κατά το πρώτο τρίμηνο.
Μάλιστα, σε μελέτη του 2016 υποστηρίχθηκε, ότι οι πιθανότητες αποβολής αυξάνονται και αν η μητέρα κατανάλωνε καφεΐνη ακόμα και κατά το αμέσως προηγούμενο της σύλληψης διάστημα!
Επιπροσθέτως, οι συντάκτες μελέτης του 2021 κατέληξαν στο συμπέρασμα, πως η κατανάλωση καφεΐνης ακόμα και σε ποσότητες χαμηλότερες των 200mg ημερησίως, ως αποτέλεσμα έχει την μείωση του βάρους του νεογνού.
Σε δυο μελέτες τέλος η μία του 2008 και η άλλη του 2021, η κατανάλωση καφεΐνης συνδέθηκε με το ενδεχόμενο ενδομητρίας υπολειπομένης ανάπτυξης.
Επομένως, μάλλον η μετριασμένη κατανάλωση καφεΐνης κατά την κίνηση δεν ενέχει σημαντικούς κινδύνους για το μωρό, όπως αναφέρουν και διεθνείς οργανισμοί. Εντούτοις, όπως καταδεικνύουν διάφορες επιστημονικές μελέτες, με δεδομένο ότι η καφεΐνη διέρχεται τον πλακούντα, ο δρόμος της απολύτου ασφαλείας, είναι αυτός της απολύτου αποχής…
Δείτε και το σχετικό video, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τον ιστότοπο mothersblog.gr, στην ομάδα ειδικών του οποίου ανήκουμε!
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Ενδεικτική βιβλιογραφία
GOLDSTEIN A, WARREN R. Passage of caffeine into human gonadal and fetal tissue. Biochem Pharmacol. 1962 Feb;11:166-8. doi: 10.1016/0006-2952(62)90106-5. PMID: 13899873.
Pemathilaka RL, Caplin JD, Aykar SS, Montazami R, Hashemi NN. Placenta-on-a-Chip: In Vitro Study of Caffeine Transport across Placental Barrier Using Liquid Chromatography Mass Spectrometry. Glob Chall. 2019 Feb 18;3(3):1800112. doi: 10.1002/gch2.201800112. PMID: 31565368; PMCID: PMC6436596.
ACOG CommitteeOpinion No. 462: Moderate caffeine consumption during pregnancy. Obstet Gynecol. 2010 Aug;116(2 Pt 1):467-468. doi: 10.1097/AOG.0b013e3181eeb2a1. PMID: 20664420.
Panel members at the time of adoption: Carlo Agostoni, Roberto Berni Canani, Susan Fairweather-Tait, Marina Heinonen, Hannu Korhonen, Sébastien La Vieille, Rosangela Marchelli, Ambroise Martin, Androniki Naska, Monika Neuhäuser-Berthold, Grażyna Nowicka, Yolanda Sanz, Alfonso Siani, Anders Sjödin, Martin Stern, Sean (J.J.) Strain, Inge Tetens, Daniel Tomé, Dominique Turck and Hans Verhagen. “Scientific Opinion on the safety of caffeine”. EFSA Journal 2015;13(5):4102 DOI: https://doi.org/10.2903/j.efsa.2015.4102
Li J, Zhao H, Song JM, Zhang J, Tang YL, Xin CM. A meta-analysis of risk of pregnancy loss and caffeine and coffee consumption during pregnancy. Int J Gynaecol Obstet. 2015 Aug;130(2):116-22. doi: 10.1016/j.ijgo.2015.03.033. Epub 2015 May 14. PMID: 26026343.
Choi H, Koo S, Park HY. Maternal coffee intake and the risk of bleeding in early pregnancy: a cross-sectional analysis. BMC Pregnancy Childbirth. 2020 Feb 21;20(1):121. doi: 10.1186/s12884-020-2798-1. PMID: 32085746; PMCID: PMC7035749.
Buck Louis GM, Sapra KJ, Schisterman EF, Lynch CD, Maisog JM, Grantz KL, Sundaram R. Lifestyle and pregnancy loss in a contemporary cohort of women recruited before conception: The LIFE Study. Fertil Steril. 2016 Jul;106(1):180-188. doi: 10.1016/j.fertnstert.2016.03.009. Epub 2016 Mar 22. PMID: 27016456; PMCID: PMC4930884.
