Το αλάτι μέσα στην ιστορία…
Έχει διατυπωθεί η θεωρία, πως η αγγλική λέξη για το μισθό – «salary» – προέρχεται από την αντίστοιχη λατινική λέξη «salarium», η οποία με τη σειρά της προέρχεται από τη λέξη «salaries» ( ο σχετικός με το αλάτι), αφού «sal» σημαίνει αλάτι (πιθανός αναγραμματισμός της ομηρικής λέξης για τη θάλασσα – «ἅλς»).
Τι σχέση μπορεί όμως να έχει το αλάτι με το μισθό;
Φαίνεται, αν και δεν υπάρχουν πολλές πηγές, που να το επιβεβαιώνουν, πως σε κάποιες περιόδους οι Ρωμαίοι στρατιώτες πληρωνόντουσαν το μισθό τους σε αλάτι.
Μάλιστα στο αλάτι αποδίδονται και «μαγικές» ιδιότητες. Έτσι – λέγεται – πως ένας ανεπιθύμητος επισκέπτης φεύγει από το σπίτι, αν ρίξεις πίσω του λίγο αλάτι. Επίσης, «συστήνεται» να ρίχνουμε λίγο αλάτι μέσα στο σπίτι, πριν μετακομίσουμε σε αυτό.
Όλες αυτές οι θεωρίες και οι «δεισιδαιμονίες» απλά υπογραμμίζουν τη σημασία του αλατιού, η οποία εκτείνεται πέραν της γεύσης, που δίνει στο φαγητό μας.
Γιατί το σώμα μας χρειάζεται αλάτι;
Το αλάτι περιέχει Νάτριο (λατινιστί Sodium). Το Νάτριο στο αλάτι εντοπίζεται συνδεδεμένο με το Χλώριο.
Το Νάτριο είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό στοιχείο, το οποίο είναι απαραίτητο για τη διατήρηση του ισοζυγίου των υγρών του σώματός μας. Συμμετέχει δηλαδή στη ρύθμιση της ποσότητας των προσλαμβανόμενων υγρών, που τελικά το σώμα μας θα «κατακρατήσει». Με δεδομένο πως το 70% περίπου της μάζας του σώματός μας αποδίδεται στο νερό, καθίσταται προφανής η σημασία της ορθής ρύθμισης της ισορροπίας αυτής.
Επίσης, η επάρκεια σε Νάτριο είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την ομαλή λειτουργία του νευρικού και του μυϊκού συστήματος, αλλά και πλήθους άλλων οργάνων.
Επομένως, ας μη «δαιμονοποιούμε» το αλάτι.
Πότε το αλάτι κάνει κακό;
Η υπερβολική κατανάλωση αλατιού προκαλεί κατακράτηση υγρών. Τα υγρά αυτά «αποθηκεύονται» κάτω από το δέρμα και κατά τον τρόπον αυτόν εμφανίζεται το οίδημα.
Κατά τη διάρκεια της κύησης τα οιδήματα είναι ούτως ή άλλως εμφανή, ειδικά κατά το δεύτερο μισό της. Συνεπώς, αν η πρόσληψη αλατιού είναι μεγαλύτερη της ενδεδειγμένης, είναι εξαιρετικά πιθανό τα οιδήματα να επιταθούν
Επίσης, η υπερβολική κατανάλωση αλατιού έχει συνδεθεί τόσο με την εμφάνιση υπέρτασης, όσο και με την επιδείνωση της προεκλαμψίας.
Μήπως να το κόψω τελείως το αλάτι, τώρα που είμαι έγκυος;
Σε καμία περίπτωση!
Το αλάτι – και κυρίως το Νάτριο, που αυτό περιέχει – είναι, όπως είδαμε απαραίτητο για τη σωστή λειτουργία του σώματός σας.
Όμως, το αλάτι είναι απαραίτητο και για το μωρό σας. Αξίζει να αναφέρουμε, πως συχνά το μαγειρικό αλάτι είναι εμπλουτισμένο και σε ιώδιο. Το στοιχείο αυτό είναι απαραίτητο για την ορθή ανάπτυξη του νευρικού συστήματος του εμβρύου.
Επίσης μία μελέτη του 2011 κατέδειξε, πως αν η μητέρα καταναλώνει υπερβολικά υψηλές ή υπερβολικά χαμηλές ποσότητες αλατιού, επηρεάζεται αρνητικά η δομή των νεφρών του μωρού της.
Τελικά πόσο αλάτι κάνει να καταναλώσω;
Οι ανάγκες της εγκύου σε αλάτι δεν φαίνεται να διαφέρουν ουσιαστικά από τις ανάγκες της μη εγκύου. Σύμφωνα με το Αμερικανικό Κολλέγιο Μαιευτήρων και Γυναικολόγων, η ημερήσια προσλαμβανόμενη ποσότητα Νατρίου συνιστάται να μην υπερβαίνει τα 2.300 mg. Η ποσότητα αυτή Νατρίου αντιστοιχεί σε περίπου 6 γραμμάρια αλατιού, δηλαδή σε μία κουταλιά του γλυκού.
Επιπλέον, μια ενδιαφέρουσα μελέτη, που δημοσιεύθηκε το Μάρτιο του 2017 σε σημαντικό επιστημονικό περιοδικό κατέληξε στο συμπέρασμα, πως η «ιδανική» ημερήσια πρόσληψη Νατρίου κυμαίνεται μεταξύ των 3 γραμμαρίων (περίπου 7,5 γραμμάρια αλατιού) και των 5 γραμμαρίων (περίπου 12,5 γραμμάρια αλατιού). Οι συντάκτες της μελέτης αυτής μάλιστα προκρίνουν την υιοθέτηση μέτρων, που εφαρμοζόμενα σε πληθυσμό, ο οποίος λαμβάνει υπερβολικές ποσότητες νατρίου, θα μειώσουν την κατανάλωση αυτή κάτω των 5 γραμμαρίων ημερησίως.
Γενικά, σύμφωνα και με μια περιεκτική αναφορά σχετική με τις επιπτώσεις της κατανάλωσης αλατιού στην εγκυμοσύνη, συστήνεται οι γυναίκες, που εμφανίζουν χρόνια υπέρταση, να περιορίσουν την πρόσληψη αλατιού. Παράλληλα γυναίκες, που είναι παχύσαρκες – ακόμα και αν δεν εμφανίζουν υπέρταση – ενδέχεται να ωφεληθούν από το μετριασμό της κατανάλωσης αλατιού.
Φυσικά, οι συστάσεις για την ενδεδειγμένη ημερήσια πρόσληψη αλατιού πρέπει να είναι εξατομικευμένες και εξαρτώνται από το ιστορικό και την κλινική κατάσταση της γυναίκας.
Προσοχή στο «κρυμμένο» αλάτι!
Αν η μέγιστη επιτρεπόμενη ημερήσια ποσότητα αλατιού είναι ένα κουταλάκι του γλυκού, κάποιες ίσως σκεφθείτε: «μα ποιος βάζει τόσο αλάτι στο φαγητό του;».
Όμως το αλάτι δεν βρίσκεται μόνο στην αλατιέρα σας, αλλά «κρύβεται» σε πολλές τροφές, όπως:
• Το ψωμί (μια φέτα λευκού ψωμιού περίπου 150 mg νατρίου)
• Σάλτσες (για παράδειγμα μια κουταλιά του γλυκού ketchup περιέχει περίπου 150 mg Νατρίου, ενώ αντίστοιχη ποσότητα σόγια περιέχει 1 ολόκληρο γραμμάριο Νατρίου! Ποσότητες Νατρίου περιέχονται και σε διάφορα dressings για σαλάτες)
• Τα δημητριακά (ένα φλυτζάνι νιφάδες καλαμποκιού περιέχουν περίπου 200 mg Νατρίου)
• Τα μπισκότα και διάφορα γλυκά
Για το λόγο αυτό προτιμάτε φρέσκες – μη επεξεργασμένες – τροφές, ενώ πριν καταναλώσετε τυποποιημένα τρόφιμα, ελέγξτε τον πίνακα με τα συστατικά και εντοπίστε την ποσότητα Νατρίου. Προτιμάτε τρόφιμα, που περιέχουν λιγότερο από 1,5 γραμμάρια αλατιού ανά 100 γραμμάρια.
Κλείστε ΕΔΩ το ραντεβού σας, για να αντιμετωπίσουμε όποιο θέμα της εγκυμοσύνης, σας απασχολεί!
Δείτε και το σχετικό video, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τον ιστότοπο mothersblog.gr, στην ομάδα ειδικών του οποίου ανήκουμε!
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
