Λίγα λόγια εισαγωγικά…
Σύμφωνα με τις διεθνείς στατιστικές υπολογίζεται, πως ο καρκίνος του μαστού θα «αγγίξει» ένα 12% των γυναικών σε παγκόσμιο επίπεδο κάποια στιγμή της ζωής τους.
Στην Ελλάδα διαγιγνώσκονται περίπου 4.500 νέες περιπτώσεις καρκίνου του μαστού ετησίως.
Όσον αφορά τον καρκίνο του μαστού, η πρόληψη περιορίζεται στη ακολούθηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, ο οποίος κατά κύριο λόγο περιλαμβάνει την αποφυγή τη παχυσαρκίας και του καπνίσματος.
Κατ’ ουσίαν δεν έχουμε στη διάθεσή μας «προληπτικές» εξετάσεις για τον καρκίνο του μαστού, υπό την έννοια ότι δεν δυνάμεθα να εντοπίσουμε «πρόδρομα σημάδια» της νόσου πριν από αυτήν καθαυτήν την εκδήλωσή της. Μπορούμε όμως να την εντοπίσουμε σε πρώιμο (δηλαδή αρχικό) στάδιο, οπότε και η θεραπεία της αφενός είναι αποτελεσματικότερη, αφετέρου συνδέεται με μικρότερη ταλαιπωρία για τη γυναίκα.
Το βασικό εργαλείο της έγκαιρης διάγνωσης είναι η τακτική ψηφιακή μαστογραφία (συνήθως σε ετήσια βάση), της οποίας η ακρίβεια βελτιώνεται, αν συνδυαστεί κυρίως με το υπερηχογράφημα μαστών και δευτερευόντως με την ψηλάφηση των μαστών από τον ιατρό.
Τι άλλαξε;
Στο συνέδριο του Εθνικού Ιδρύματος για την Έρευνα του Καρκίνου του Ηνωμένου Βασιλείου (National Cancer Research Institute), που το 2019 έλαβε χώρα στη Γλασκώβη της Σκωτίας, επιστήμονες ανακοίνωσαν, ότι βρήκαν τρόπο εντοπισμού του καρκίνου του μαστού σε πρώιμο στάδιο με μία εξέταση αίματος.
Πώς γίνεται να εντοπισθεί ο καρκίνος του μαστού με μία εξέταση αίματος;
Η μέθοδος εντοπισμού, που εξέλιξαν οι επιστήμονες βασίζεται στην αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού, έναντι των κυττάρων του καρκίνου του μαστού.
Ανοσοποιητικό ονομάζεται το σύστημα, που είναι «επιφορτισμένο» με την άμυνα του οργανισμού έναντι μικροβίων ή καρκινικών κυττάρων.
Το ανοσοποιητικό σύστημα, όταν «εντοπίσει» καρκινικά κύτταρα αντιδρά παράγοντας μόρια, που ονομάζονται αντισώματα. Τα αντισώματα, θα μπορούσε να πει κανείς, πως είναι τρόπον τινά τα «βέλη», που το ανοσοποιητικό σύστημα χρησιμοποιεί προκειμένου να πλήξει τα καρκινικά κύτταρα.
Τα αντισώματα «στοχεύουν» ειδικές πρωτεΐνες, που εντοπίζονται στη μεμβράνη των καρκινικών κυττάρων και ονομάζονται αντιγόνα. Τα αντιγόνα είναι χαρακτηριστικά για κάθε κύτταρο και αποτελούν υπό μίαν έννοια μέρος της «ταυτότητάς» του, που το διαχωρίζει από τα άλλα κύτταρα. Το κάθε αντίσωμα είναι «εξειδικευμένο» για κάθε αντιγόνο. Επομένως, τα αντισώματα κατά των κυττάρων του καρκίνου του μαστού «στοχεύουν» μόνον τα συγκεκριμένα κύτταρα και όχι άλλα.
Οι επιστήμονες ανέπτυξαν μία μέθοδο, δια της οποίας καθίσταται εφικτός ο εντοπισμός των αντισωμάτων, που ο οργανισμός παράγει και στρέφονται εναντίον των κυττάρων του καρκίνου του μαστού. Με δεδομένον ότι τα αντισώματα αυτά παράγονται μόνον παρουσία καρκινικών κυττάρων, ο εντοπισμός τους υποδηλώνει την ύπαρξη καρκίνου του μαστού.
Πού μπορώ να κάνω την εξέταση αυτή;
Η εξέταση αυτή είναι ακόμα σε πειραματικό στάδιο και δεν έχει ενσωματωθεί στην πάγια κλινική πρακτική. Επομένως, δεν είναι διαθέσιμη σε κάποιο εργαστήριο.
Πότε η εξέταση αυτή θα διατεθεί στο κοινό;
Το «πότε» δεν το γνωρίζουμε, αλλά οι επιστήμονες, που ανέπτυξαν τη συγκεκριμένη μέθοδο ελπίζουν, πως οι απαραίτητες διαδικασίες θα ολοκληρωθούν εντός 4 με 5 ετών.
Επί του παρόντος αυτοί έχουν επικεντρώσει τις προσπάθειές τους στη βελτίωση της ακριβείας της μεθόδου και ελπίζουν, πως, όταν οι σχετικές μελέτες αποπερατωθούν, δια της εξέτασης αυτής θα αυξηθούν σημαντικά οι δυνατότητές μας για εντοπισμό του καρκίνου του μαστού σε πρώιμο στάδιο.
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
