Λίγα λόγια για τις λαπαροσκοπικές επεμβάσεις…
Οι λαπαροσκοπικές επεμβάσεις κατατάσσονται μαζί με την υστεροσκόπηση στην κατηγορία των «ελάχιστα επεμβατικών» χειρουργείων.
Οι λαπαροσκοπικές επεμβάσεις εκτελούνται δια μέσου μικρών οπών. Αυτό τους έδωσε και το προσωνύμιό τους. Η λαπαροσκοπική χειρουργική αποκαλείται «χειρουργική της κλειδαρότρυπας».
Δια των οπών αυτών εισάγεται εντός της κοιλιάς (ο «ιατρικός» όρος είναι «περιτοναϊκή κοιλότητα») αέριο (συνήθως διοξείδιο του άνθρακος), δια του οποίου επιτυγχάνεται διάταση της κοιλότητας, προκειμένου να δοθεί στο χειρουργό ο απαραίτητος για την εκτέλεση της επέμβασης χώρος.
Δια μία εκ των οπών εισάγεται εντός της κοιλότητας κάμερα, που μεταδίδει την εικόνα της κοιλότητας σε οθόνες υψηλής ευκρίνειας. Η κάμερα αυτή «είναι τα μάτια» του χειρουργού και του βοηθού του μέσα στην κοιλιά.
Δια άλλων οπών επί του κοιλιακού τοιχώματος εισάγονται εντός της κοιλιάς τα απαραίτητα για την εκτέλεση της επέμβασης χειρουργικά εργαλεία.
Οι Γυναικολόγοι ήταν από τους πρώτους χειρουργούς, που «ενδιαφέρθηκαν» για τη λαπαροσκοπική χειρουργική, η οποία σήμερα εφαρμόζεται στην αντιμετώπιση πλήθους γυναικολογικών προβλημάτων.
Ας δούμε ποιες είναι οι ενδείξεις για λαπαροσκόπηση στη γυναικολογία.
1. Διαγνωστική λαπαροσκόπηση
Η λαπαροσκόπηση συχνά συστήνεται στα πλαίσια εκτίμησης της πιθανότητας ύπαρξης:
• Έκτοπης (εξωμήτριας) κύησης (δείτε το ΕΔΩ video, από μία επέμβαση, που εκτελέσαμε για αφαίρεση εξωμητρίου)
Φυσικά, αν διαρκούσης της επέμβασης διαπιστωθεί μία από αυτές της καταστάσεις, τότε αυτή αντιμετωπίζεται επί τόπου.
Ενίοτε συστήνεται η εκτέλεση λαπαροσκόπησης στα πλαίσια εκτίμησης των αιτίων χρόνιου ή οξέος άλγους στην περιοχή της πυέλου.
Κατά τη διάρκεια δε λαπαροσκόπησης είναι δυνατόν να γίνει και εκτίμηση της διαβατότητας των σαλπίγγων (δηλαδή να δούμε, αν οι σάλπιγγες είναι «ανοικτές» ή «βουλωμένες»). Προκειμένου να γίνει έλεγχος διαβατότητας των σαλπίγγων δια του τραχήλου εγχέεται ποσότητα εγχρώμου υγρού εντός της μήτρας. Αν διαπιστωθεί, πως το υγρό αυτό δεν ρέει δια μίας η αμφοτέρων των σαλπίγγων, τότε τίθεται διάγνωση μη διαβατότητας.
2. Περίδεση (ή «απολίνωση») των σαλπίγγων
Πρόκειται για μία «μόνιμη» μέθοδο αντισύλληψης. Όταν ο όρος περίδεση αναφέρεται στις σάλπιγγες, τότε περιγράφει το «δέσιμο» των σαλπίγγων. Δια της επέμβασης αυτής οι σάλπιγγες καθίστανται πλέον μη διαβατές. Έτσι παρεμποδίζεται η κίνηση των σπερματοζωαρίων προς το κοιλιακό άκρο της σάλπιγγας και «αποτρέπεται» η συνάντησή τους με το απελευθερωθέν από την ωοθήκη ωάριο, οπότε και η γονιμοποίηση καθίσταται αδύνατη.
Ο όρος «απολίνωση» είναι συνώνυμος με τον όρο περίδεση.
3. Λύση συμφύσεων
Συμφύσεις ονομάζονται ταινίες από ουλώδη ιστό, που εμφανίζονται μετά από:
• μία επέμβαση στην κοιλιά
• φλεγμονή εντός της κοιλιάς, όπως για παράδειγμα συμβαίνει μετά από ρήξη σκωληκοειδούς απόφυσης μετά από σκωληκοειδίτιδα ή μετά από διάχυτη πυελική φλεγμονή εξαιτίας ανάπτυξης παθογόνων μικροοργανισμών
• ενδομητρίωση
Οι συμφύσεις προκαλούν «συγκόλληση» των κοιλιακών οργάνων μεταξύ τους. Έτσι εμποδίζεται η κινητικότητα των οργάνων αυτών. Συνεπώς, εκδηλώνεται οξύ ή χρόνιο κοιλιακό άλγος, η ένταση του οποίου περιορίζεται μετά από λαπαροσκοπική λύση («κόψιμο») των συμφύσεων αυτών.
Η ύπαρξη συμφύσεων έχει άλλωστε συνδεθεί και με την εκδήλωση υπογονιμότητας. Εντούτοις, η λύση τους δεν φαίνεται να αυξάνει τις πιθανότητες επίτευξης κύησης. Για το λόγο αυτό, αν στα πλαίσια λαπαροσκοπικής επέμβασης σε υπογόνιμη γυναίκα, διαπιστωθεί η ύπαρξη συμφύσεων, τότε συχνά συνιστάται η καταφυγή σε εξωσωματική γονιμοποίηση, προκειμένου να επιτευχθεί τεκνοποίηση.
4. Αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης
Ενδομητρίωση ονομάζεται η κλινική αυτή οντότητα, που χαρακτηρίζεται από τον εντοπισμό εστιών ενδομητρικού ιστού (εξειδικευμένου ιστού, που υπό φυσιολογικές συνθήκες εντοπίζεται μόνον εντός της κοιλότητας της μήτρας) σε διάφορα σημεία της περιτοναϊκής κοιλότητας και κυρίως επί των ωοθηκών.
Η ενδομητρίωση συνδέεται με την εκδήλωση υπογονιμότητας, αλλά και πόνο στην περίοδο (δυσμηνόρροια), πόνο στη σεξουαλική επαφή (δυσπαρευνία) και χρόνιο πυελικό άλγος.
Η λαπαροσκόπηση αποτελεί το «χρυσό κανόνα» στην αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης, αλλά και στη διάγνωσή της. Θα πρέπει να τονισθεί, πως δια της κλινικής εξέτασης, της λήψης ιστορικού, των εργαστηριακών και απεικονιστικών (υπερηχογράφημα, μαγνητική τομογραφία) εξετάσεων μόνον υποψία ενδομητρίωσης είναι δυνατόν να τεθεί. Η διάγνωση της κατάστασης αυτής επιτυγχάνεται τελικά μόνον δια της λαπαροσκοπικής επέμβασης, στα πλαίσια της οποίας αφαιρείται και ενδομητριωσικός ιστός.
5. Αντιμετώπιση εξωμήτριας κύησης
Η χειρουργική αντιμετώπιση της εξωμήτριας κύησης στις ημέρες μας αντιμετωπίζεται σχεδόν αποκλειστικά δια της λαπαροσκόπησης. Εντούτοις, έχει εκφρασθεί η άποψη, πως, αν η γυναίκα παρουσιάζει κλινικά σημεία σημαντικής απώλειας αίματος, ίσως χρειαστεί τελικά να καταφύγουμε σε «ανοικτό» χειρουργείο. Ακόμα όμως και στην περίπτωση αυτή η λαπαροσκόπηση δεν αποκλείεται.
6. Αφαίρεση κύστεων των ωοθηκών
Και οι κύστεις των ωοθηκών αφαιρούνται πλέον στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων δια λαπαροσκοπικής επέμβασης. Πάντως, αν εκ των απεικονιστικών εξετάσεων (υπερηχογράφημα, μαγνητική ή αξονική τομογραφία), ή των εργαστηριακών εξετάσεων, προκύψουν στοιχεία, τα οποία συνδέονται με υψηλή πιθανότητα κακοηθείας, συχνά συνιστάται η λαπαροτομία. Ωστόσο και στην περίπτωση αυτή η λαπαροσκοπική επέμβαση δεν αποκλείεται.
7. Υστερεκτομή (αφαίρεση της μήτρας)
Επί ενδείξεων χειρουργικής αφαίρεσης της μήτρας τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής επέμβασης είναι αναγνωρισμένα. (Δείτε ΕΔΩ το video μίας λαπαροσκοπικής αφαίρεσης της μήτρας μετά των ωοθηκών, που εκτελέσαμε)
8. Ογκολογικές επεμβάσεις
Σε γενικές γραμμές οι χειρουργικές επεμβάσεις, που εκτελούνται λόγω κακοηθείας, έχουν κάποιες τεχνικές δυσκολίες και για το λόγο αυτό δεν αποκλείεται να γίνει σύσταση για λαπαροτομία. Η λαπαροσκόπηση πάντως συνεχώς κερδίζει έδαφος και σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών.
9. Αφαίρεση ινομυωμάτων
Τα ινομυώματα είναι καλοήθεις μορφώματα της μήτρας, τα οποία, ειδικά όταν αυξηθούν ιδιαίτερα σε μέγεθος, ενδεχομένως να συστηθεί να αφαιρεθούν. Η επέμβαση αυτή είναι πλέον δυνατόν να γίνει λαπαροσκοπικά με μικρή ταλαιπωρία για την ασθενή.
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
