Επί της διαδικασίας…
Τόσο η κατάψυξη ωαρίων, όσο και η κατάψυξη εμβρύων θεωρούνται μέθοδοι παράτασης της γονιμότητας της γυναίκας.
Καταρχήν, τόσο η κατάψυξη ωαρίων, όσο και η κατάψυξη εμβρύων προϋποθέτουν την υποβολή της γυναίκας σε φαρμακευτική διέγερση των ωοθηκών. Πρόκειται κατ’ ουσίαν για το πρώτο στάδιο της διαδικασίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Στα πλαίσια του σταδίου αυτού η γυναίκα λαμβάνει ενέσιμα ορμονικά σκευάσματα, που επιδρούν επί των ωοθηκών και προκαλούν την εκεί ωρίμανση πλέον του ενός ωαρίου.
Τα ωάρια ωριμάζουν εντός κυστικών μορφωμάτων επί των ωοθηκών, τα ονομαζόμενα ωοθυλάκια. Ο ιατρός παρακολουθεί με διαδοχικά υπερηχογραφήματα, που γίνονται σε προκαθορισμένες ημέρες, την ωρίμανση των ωοθυλακίων και όταν αυτή φθάσει στο επιθυμητό σημείο, ακολουθεί η ωοληψία. Ωοληψία ονομάζουμε μία μικρή επέμβαση, που εκτελείται με τη γυναίκα υπό ελαφρά αναισθησία (μέθη), προκειμένου να συλλεγούν τα ωάρια.
Το στάδιο της ορμονικής διέγερσης των ωοθηκών και της ωοληψίας είναι κοινό τόσο για την κατάψυξη εμβρύων, όσο και για την κατάψυξη ωαρίων. Από το σημείο αυτό κι έπειτα όμως οι δύο διαδικασίες διαφοροποιούνται.
Αν πρόκειται να προβούμε σε κατάψυξη εμβρύων, τότε τα συλλεγέντα ώριμα ωάρια γονιμοποιούνται σε συνθήκες εργαστηρίου με το σπέρμα του συντρόφου της γυναίκας. Τα προκύψαντα έμβρυα καλλιεργούνται, πάντα στο εργαστήριο, για διάστημα (συνήθως) 5 ημερών και όσα από αυτά ωριμάσουν μέχρι το ορόσημο αυτό – κάποια έμβρυα «χάνονται» εντός των πρώτων 5 ημερών – καταψύχονται. Όταν το ζευγάρι αποφασίσει, πως θέλει να προχωρήσει σε τεκνοποίηση, τα έμβρυα αυτά αποψύχονται (συνήθως αποψύχονται 2 έμβρυα κάθε φορά) και προχωράμε σε εμβρυομεταφορά.
Αν όμως πρόκειται να προβούμε σε κατάψυξη ωαρίων, τότε τα προκύψαντα ωάρια είναι αυτά, που κατευθείαν καταψύχονται. Όταν η γυναίκα αποφασίσει να τεκνοποιήσει, τότε τα ωάρια αποψύχονται και τότε προχωράμε στη γονιμοποίηση αυτών με το σπέρμα του συντρόφου της.
Στο σημείο αυτό χρήσιμο θα ήταν να σημειώσουμε, ότι η συλλογή των ωαρίων για αμφότερες της διαδικασίες, μπορεί να γίνει κατά τη διάρκεια φυσικού κύκλου. Όμως στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων ανά φυσικό κύκλο μόνον ένα ωάριο φθάνει στην πλήρη ωρίμανσή του. Έτσι, προκειμένου να συλλεγεί ικανός αριθμός ωαρίων είτε προς κατάψυξη, είτε προς γονιμοποίηση και εν συνεχεία κατάψυξη των εμβρύων, θα χρειαστεί η γυναίκα να υποβληθεί στην επέμβαση της ωοληψίας περισσότερες φορές.
Εγώ να προτιμήσω την κατάψυξη εμβρύων ή ωαρίων;
Αμφότερες οι μέθοδοι παράτασης της γονιμότητας της γυναίκας θεωρούνται αρκούντος αξιόπιστες. Τελικά η επιλογή είναι αυστηρά προσωπική.
Σε γενικές γραμμές, αν υφίσταται σύντροφος, τότε συνήθως προτιμάται η κατάψυξη εμβρύων. Τα έμβρυα , που έχουν καλλιεργηθεί στο εργαστήριο για 5 ημέρες πριν από την κατάψυξή τους έχουν περάσει από μία οιονεί «φυσική επιλογή», αφού μέρος των εμβρύων, που προέκυψαν από την αρχική γονιμοποίηση των ωαρίων, δεν έφθασαν να ωριμάσουν έως το ορόσημο αυτό. Έτσι θα μπορούσε να διατυπωθεί η άποψη, πως τα έμβρυα, που θα αποψυχθούν έχουν αρκετές πιθανότητες να εξελιχθούν σε «παιδί στην αγκαλιά» μετά τη μεταφορά τους στη μήτρα.
Αντίθετα, η ποιότητα των καταψυχθέντων ωαρίων δεν είναι δυνατόν να ελεγχθεί. Έτσι ενδέχεται μετά την απόψυξή τους και τη γονιμοποίησή τους να μην προκύψει ιδιαίτερα μεγάλος αριθμός καταλλήλων προς εμβρυομεταφορά εμβρύων.
Βέβαια, χρήσιμον είναι να σημειωθεί, ότι η γυναίκα είναι απόλυτη «κυρία» των καταψυγμένων ωαρίων της. Συνεπώς, μπορεί να τα αποψύξει όποτε αυτή επιλέξει και να τα γονιμοποιήσει με το σπέρμα, όποιου θελήσει. Αντίθετα, σε ό,τι αφορά τη «μοίρα» των καταψυγμένων εμβρύων, λόγο έχει και ο σύντροφος, με του οποίου το σπέρμα επετεύχθη η γονιμοποίηση των ωαρίων.
Έτσι προβλέπεται από την τροποποίηση της παραγράφου 7 του άρθρου 7 του νόμου 3305/2005, όπως αυτή αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Υγείας στις 20/6/2020. Συγκεκριμένα εκεί αναφέρεται το εξής: «…σε περίπτωση διαφωνίας ως προς τη χρησιμοποίησή τους, διαζυγίου, ακύρωσης του γάμου, διάστασης, λήξης ή καταγγελίας του συμφώνου συμβίωσης, λήξης της ελεύθερης ένωσης ή θανάτου με την επιφύλαξη του άρθρου 1457 Α.Κ., οι ζυγώτες και τα γονιμοποιημένα ωάρια διατηρούνται ή χρησιμοποιούνται για ερευνητικούς ή θεραπευτικούς σκοπούς ή καταστρέφονται, σύμφωνα με τους όρους του άρθρου 1459 Α.Κ. ύστερα από απόφαση της Αρχής, κατόπιν αιτήσεως της Τράπεζας Κρυοσυντήρησης.
Έτσι, ενδεχόμενη διάλυση της σχέσης με το συγκεκριμένο άνθρωπο, δεν αποκλείεται να οδηγήσει και σε απώλεια των εμβρύων…
Για πόσο καιρό είναι δυνατόν να διατηρηθούν τα καταψυχθέντα έμβρυα και για πόσο τα καταψυχθέντα ωάρια;
Οι σύγχρονες τεχνικές επιτρέπουν τη διατήρηση τόσο των καταψυχθέντων ωαρίων, όσο και των καταψυχθέντων εμβρύων για πολλά έτη. Η κρυοσυντήρηση ανθρωπίνων ιστών υπόκειται στις ρυθμίζεις του Άρθρου 14 του Νόμου 4272/2014, όπως αυτός δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 145/Α/11-7-2014. Σύμφωνα με τις προβλέψεις του άρθρου αυτού:
«Ωάρια και ωοθηκικός ιστός συντηρούνται για έως και πέντε (5) έτη. Ζυγώτες και γονιμοποιημένα ωάρια συντηρούνται επίσης για έως και πέντε (5) έτη. Στις ανωτέρω περιπτώσεις η διάρκεια της κρυοσυντήρησης μπορεί να παραταθεί με έγγραφη αίτηση των δικαιουμένων για άλλα πέντε (5) έτη.»
Δείτε ΕΔΩ πότε είναι οι γόνιμες ημέρες σας!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
