Λίγα στατιστικά στοιχεία…
Μελέτη του 2007 κατέγραψε ποσοστό περίπου 15% καισαρικών τομών επί του συνόλου των τοκετών σε παγκόσμιο επίπεδο. Όμως τα ποσοστά αυτά δεν κατανέμονται «ομοιόμορφα» σε όλες τις χώρες. Έτσι σε αναπτυγμένες χώρες τα ποσοστά αυτά φθάνουν το 21,1%, ενώ σε λιγότερο αναπτυγμένες χώρες τα αντίστοιχα ποσοστά φθάνουν το 3,5%. Οι συντάκτες της μελέτης αυτής παρατήρησαν ότι, το ποσοστό της μητρικής, νεογνικής ή παιδικής θνησιμότητας είναι αντιστρόφως ανάλογο με το ποσοστό των καισαρικών τομών.
Σύμφωνα τέλος με στοιχεία του Ο.Ο.Σ.Α το ποσοστό των καισαρικών τομών μεταξύ των μελών του αυξήθηκε από το 20% το 2000 στο 28% το 2017.
Γιατί τα ποσοστά των καισαρικών τομών παρουσιάζουν αύξηση σε παγκόσμιο επίπεδο;
Καταρχήν η αύξηση των ποσοστών καισαρικής τομής συνδέεται με τις ακολουθούμενες σύγχρονες πρακτικές, ενδεικτικά αναφέρουμε:
• Καισαρική τομή επί προηγηθείσης καισαρικής τομής
• Μη καθησυχαστικό καρδιοτοκογράφημα στον τοκετό
• Καθολική σύσταση για καισαρική τομή επί ισχιακής προβολής
Η αύξηση των ποσοστών αυτών όμως συνδέεται και με κοινωνικούς λόγους, όπως:
• Αύξηση του ποσοστού των γυναικών, που αποκτούν παιδί σε μεγαλύτερη ηλικία
• Αυξημένη χρήση τεχνικών υποβοηθουμένης αναπαραγωγής (κυρίως εξωσωματικής γονιμοποίησης)
• Μικρότερος αριθμός παιδιών ανά γυναίκα
Είναι δυνατόν μία γυναίκα, που σε προηγούμενη κύηση έχει υποβληθεί σε καισαρική τομή, να φέρει στον κόσμο το επόμενο τέκνο της με φυσιολογικό τοκετό;
Η πιο επίφοβη επιπλοκή του κολπικού τοκετού μετά από καισαρική τομή (VBAC) είναι η ενδεχόμενη ρήξη της μήτρας. Οι πιθανότητες ρήξης της μήτρας κατά τη διάρκεια κολπικού τοκετού μετά από καισαρική τομή σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία κυμαίνονται μεταξύ του 0,5% και του 1% για γυναίκες, που έχουν υποβληθεί σε μόνο μία καισαρική τομή. Τα ποσοστά αυτά καθιστούν την απόπειρα για κολπικό τοκετό μια σχετικά ασφαλή διαδικασία.
Τι είναι η χαλάρωση κόλπου;
Αν φανταστούμε, πως η κοιλιά είναι μία σακούλα, μέσα στην οποία εντοπίζονται τα σπλαχνικά όργανα, τότε το πυελικό έδαφος – όπως και ο ίδιος ο όρος άλλωστε υποδηλώνει – είναι ο «πάτος» της σακούλας αυτής. Το πυελικό έδαφος «σε συνέργεια» με τον κόλπο δεν αφήνουν τα όργανα, που εντοπίζονται εντός της πυέλου, να «γλιστρήσουν» προς τα κάτω.
Στην παρακάτω εικόνα απεικονίζονται σχηματικά τα όργανα, όπως αυτά είναι «τοποθετημένα» εντός της πυέλου (λεκάνης) της γυναίκας, μαζί με το πυελικό έδαφος.
Αν μειωθεί η αντοχή των μυών και του συνδετικού ιστού του πυελικού εδάφους και επέλθει χαλάρωση, η στήριξη των πυελικών οργάνων απολείπει. Συνεπώς, τα όργανα αυτά «υποκύπτουν» στη βαρύτητα, οπότε και «γλιστράνε» προς τα κάτω, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα.
Έτσι εκδηλώνονται συμπτώματα όπως:
• Ακράτεια ούρων
• Ακράτεια κοπράνων
• Πόνος στη σεξουαλική επαφή (δυσπαρευνία)
Η εγκυμοσύνη και η χαλάρωση του κόλπου
Τόσο η εγκυμοσύνη, αλλά και ο τοκετός αυξάνουν την πίεση επί του πυελικού εδάφους και θέτουν σε «δοκιμασία» τους ιστούς αυτού. Έτσι αυξάνεται και η πιθανότητα εκδήλωσης χαλάρωσης του κόλπου μετά από τη γέννηση του παιδιού, η οποία εκδηλώνεται συνήθως δια της ακράτειας ούρων.
Τι σχέση έχει ο VBAC με τη χαλάρωση του κόλπου;
Μελέτη του 2022 κατέδειξε, πως ο κολπικός τοκετός μετά από καισαρική τομή αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης χαλάρωσης του κόλπου.
Στη συγκεκριμένη μελέτη ελήφθησαν υπόψη στοιχεία από 47.414 τοκετούς επί μονήρους τελειόμηνης κύησης (δηλαδή κύησης με ένα μωρό, το οποίο γεννήθηκε μετά τις 37 εβδομάδες κύησης). Επομένως, πρόκειται για ένα ευρύ στατιστικό δείγμα.
Οι συντάκτες της μελέτης παρατήρησαν, πως οι γυναίκες, που τελικά είχαν VBAC εν σχέσει με τις γυναίκες, που υπεβλήθησαν σε προγραμματισμένη καισαρική τομή, διέτρεχαν:
• 2 φορές υψηλότερο κίνδυνο να χρειαστεί να υποβληθούν κάποια στιγμή στη ζωή τους σε χειρουργική αποκατάσταση των ιστών του κόλπου για διαφόρους λόγους
• 2 έως 3 φορές υψηλότερο κίνδυνο να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση αποκατάστασης της πρόπτωσης των πυελικών οργάνων ή ακράτειας ούρων
Οι επιστήμονες αυτοί κατέληξαν στο συμπέρασμα, πως το 48% των κολπικών χειρουργικών επεμβάσεων θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί, αν οι συγκεκριμένες γυναίκες είχαν υποβληθεί σε προγραμματισμένη καισαρική τομή και δεν είχαν φέρει στον κόσμο το μωρό τους με κολπικό τοκετό. Τονίσθηκε μάλιστα, πως γυναίκες, που είχαν αποτυχημένη προσπάθεια για κολπικό τοκετό μετά από καισαρική και χρειάστηκε τελικά να υποβληθούν εκ νέου σε καισαρική τομή, διέτρεχαν κίνδυνο εμφάνισης χαλάρωσης του κόλπου παραπλήσιο με αυτόν, που διέτρεχαν οι γυναίκες, που υπεβλήθησαν σε προγραμματισμένη καισαρική τομή.
Συνεπώς, όπως παρατηρούν και η συγγραφείς τις μελέτης αυτής, σκόπιμο θα ήταν γυναίκες, που θα επιθυμούσαν να έχουν VBAC να ενημερώνονται προηγουμένως και για την αυξημένη πιθανότητα χαλάρωσης του κόλπου ένεκα της διαδικασίας αυτής.
Δείτε και το σχετικό video, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τον ιστότοπο mothersblog.gr, στην ομάδα ειδικών του οποίου ανήκουμε!
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Betrán AP, Merialdi M, Lauer JA, Bing-Shun W, Thomas J, Van Look P, Wagner M. Rates of caesarean section: analysis of global, regional and national estimates. Paediatr Perinat Epidemiol. 2007 Mar;21(2):98-113. doi: 10.1111/j.1365-3016.2007.00786.x. PMID: 17302638.
Fitzpatrick KE, Abdel-Fattah M, Hemelaar J, Kurinczuk JJ, Quigley MA. Planned mode of birth after previous cesarean section and risk of undergoing pelvic floor surgery: A Scottish population-based record linkage cohort study. PLoS Med. 2022 Nov 22;19(11):e1004119. doi: 10.1371/journal.pmed.1004119. PMID: 36413515; PMCID: PMC9681109.
