Η Ωκυτοκίνη με λίγα λόγια…
Η Ωκυτοκίνη είναι μία ορμόνη η οποία παράγεται στον εγκέφαλο και επηρεάζει πλήθος σωματικών λειτουργιών, αλλά και ψυχολογικών διαδικασιών.
Η ορμόνη αυτή παράγεται σε μία εξειδικευμένη περιοχή του εγκεφάλου, που ονομάζεται Υποθάλαμος. Παρακάτω έχουμε μία σχηματική απεικόνιση του εγκεφάλου, στην οποία περιγράφεται η θέση του Υποθαλάμου, αλλά και της Υπόφυσης, μίας περιοχής πλησίον του.
Ο Υποθάλαμος και η Υπόφυση πλην της στενής γειτνίασής τους, έχουν και στενή λειτουργική σύνδεση, αφού συνδέονται μεταξύ τους με νεύρα, αλλά και αγγεία. Η λειτουργική τους αυτή σύνδεση αντικατοπτρίζεται και στην παραγωγή της Ωκυτοκίνης, η οποία παράγεται μεν στον Υποθάλαμο, αλλά απελευθερώνεται, για να δράσει, από την Υπόφυση.
Γνωστές λειτουργίες της Ωκυτοκίνης είναι:
• η πρόκληση συσπάσεων της μήτρας κατά τη διάρκεια του τοκετού, για το λόγο αυτό χορηγείται ενδοφλεβίως για να προκαλέσουμε ή να επιταχύνουμε τον τοκετό
• η πρόκληση συσπάσεων της μήτρας μετά τον τοκετό, ώστε να αποφευχθούν αιμορραγίες
• η συμμετοχή της στο μηχανισμό του θηλασμού, εντός του οποίου καταλαμβάνει εξέχουσα θέση
• η εμπέδωση των συναισθημάτων τρυφερότητας από τη μητέρα προς το μωρό
• η μείωση των επιπέδων ψυχικής πίεσης (stress)
• η εμπέδωση συναισθημάτων τρυφερότητας μεταξύ των συντρόφων και η ερωτική διέγερση
Σε αυτήν την τελευταία λειτουργία της Ωκυτοκίνης θα επικεντρώσουμε την προσοχή μας.
Η λειτουργική δομή του εγκεφάλου φαίνεται, πως μεταβάλλεται, όταν μπαίνουμε σε μία ερωτική σχέση…
Επιστημονικές παρατηρήσεις έχουν καταδείξει, πως διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου διεγείρονται, κατά την αρχή μίας ερωτικής σχέσης και διαφορετικές περιοχές διεγείρονται, όταν η σχέση μετά από κάποιο χρονικό διάστημα «εμπεδωθεί».
Ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός, πως οι περιοχές του εγκεφάλου, που διεγείρονται στα πλαίσια μίας μακροχρόνιας ερωτικής σχέσης είναι οι ίδιες με αυτές, που παρουσιάζουν αυξημένη δραστηριότητα, όταν υφίσταται σχέση γονέα με παιδί. Τα ευρήματα αυτά φαίνεται, πως επιβεβαιώνονται τόσο από στοιχεία, που ελήφθησαν μέσω της μελέτης της εγκεφαλικής δραστηριότητας με Μαγνητική Τομογραφία, όσο και με μεθόδους ηλεκτροφυσιολογίας.
Η μελέτη της εγκεφαλικής δραστηριότητας με Μαγνητική Τομογραφία εξάλλου κατέδειξε, πως οι περιοχές του εγκεφάλου, η διέγερση των οποίων εμπλέκεται στη δημιουργία ερωτικών δεσμών, είναι και αυτές, που είναι πλούσιες σε υποδοχείς της Ωκυτοκίνης.
Με τον όρο υποδοχέας αναφερόμαστε σε εξειδικευμένες δομές, που είναι ενσωματωμένες στη μεμβράνη του κυττάρου. Στην παρακάτω σχηματική απεικόνιση μπορούμε να δούμε ένα κύτταρο, επί της μεμβράνης του οποίου εντοπίζεται κάποιος υποδοχέας. Ο υποδοχέας αυτός ενώνεται με μία ελεύθερη ορμόνη (στη περίπτωσή μας την Ωκυτοκίνη) και μέσω της σύνδεσης αυτής η ορμόνη εκφράζει τη συγκεκριμένη δράση της και μεταβάλλει την κυτταρική λειτουργία. Ο κάθε υποδοχέας είναι «εξειδικευμένος» σε μία ορμόνη.
Επομένως, αφού οι περιοχές του εγκεφάλου, που διεγείρονται κατά τη σφυρηλάτηση ερωτικών δεσμών είναι πλούσιες σε υποδοχείς της Ωκυτοκίνης, είναι λογικό να υποθέσουμε, πως είναι πιθανό η Ωκυτοκίνη να εμπλέκεται με κάποιον τρόπο και στην εκτέλεση της διαδικασίας αυτής.
Η υποψία μας αυτή εξάλλου τρόπον τινά ενισχύεται, αν λάβουμε υπόψη μας μελέτη του 2012, η οποία κατέδειξε, πως τα επίπεδα της Ωκυτοκίνης στο αίμα παρουσιάζουν άνοδο κατά τα πρώτα στάδια της δημιουργίας μίας ερωτικής σχέσης και δεν κάμπτονται παρά μετά από 6 μήνες.
Αφού η Ωκυτοκίνη είναι «η ορμόνη της αγάπης», γιατί μετά τον τοκετό – οπότε και η γυναίκα έχει «εκτεθεί» σε υψηλές ποσότητες της ορμόνης αυτής, συχνά καταγράφεται κάμψη της ερωτικής της επιθυμίας;
Σε ένα ενδιαφέρον άρθρο του 2018 οι συγγραφείς ανέλυσαν στοιχεία, που προέκυψαν από άλλες μελέτες. Το συμπέρασμά τους ήταν, πως η μειωμένη ερωτική διάθεση της γυναίκας μετά τον τοκετό, η οποία κατά περίπτωση παραμένει χαμηλή μέχρι ακόμα και ένα έτος από αυτόν ή για ακόμα μεγαλύτερο διάστημα, ενδέχεται να συνδέεται με την Ωκυτοκίνη.
Συγκεκριμένα διετπύπωσαν τις εξής υποθέσεις, για να ερμηνεύσουν την συγκεκριμένη σεξουαλική δυσλειτουργία:
• ο εγκέφαλος της μητέρας ενδέχεται να μην «αντιδρά» στην Ωκυτοκίνη με την ίδια ένταση
• ο εγκέφαλος της μητέρας ενδέχεται να μην παράγει την ίδια ποσότητα Ωκυτοκίνης
• η χορήγηση Ωκυτοκίνης κατά την πρόκληση και επίρρωση του τοκετού ενδέχεται να παρεμβαίνει και έως ένα βαθμό να αλλοιώνει τους μηχανισμούς, μέσω των οποίων ο εγκέφαλος της γυναίκας παράγει Ωκυτοκίνη και αντιδρά σε αυτήν
Επομένως, βρήκαμε το μυστικό της ερωτικής διάθεσης! Η Ωκυτοκίνη είναι η βάση όλων!
Σε καμία μα καμία περίπτωση δεν φθάσαμε στο σημείο αυτό!
Όπως τονίζουν και οι συντάκτες μίας μελέτης του 2013 η Ωκυτοκίνη δεν αποτελεί παρά ένα (πολύ) μικρό μέρος ενός εξαιρετικά πολύπλοκου μηχανισμού, στον οποίον εμπλέκονται σωματικοί αλλά και ψυχολογικοί παράγοντες. Μάλιστα, η χορήγηση Ωκυτοκίνης σε άνδρες και γυναίκες υπό τη μορφή ρινικού εκνεφώματος (ρινικό spray) δεν δίνει ομοιογενή αποτελέσματα, σε ό,τι αφορά την ψυχολογική κατάσταση και συμπεριφορά των ατόμων.
Πάντως η σχέση της Ωκυτοκίνης με την ερωτική διάθεση φαίνεται, πως είναι ένα «συναρπαστικό» πεδίο ερεύνης…
Δείτε ΕΔΩ πότε είναι οι γόνιμες ημέρες σας!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
