Τι σημαίνει ο όρος «γόνιμες ημέρες» της γυναίκας;
«Γόνιμες ημέρες» της γυναίκας θεωρούνται οι μέρες αυτές του κύκλου της, κατά τη διάρκεια των οποίων είναι πιθανότερο αυτή να συλλάβει, αν έρθει σε ερωτική επαφή και ο άνδρας εκσπερματώσει εντός του κόλπου της.
Κεντρικό γεγονός στον εμμηνορρυσιακό κύκλο της γυναίκας, που καθορίζει και τη γονιμότητά της, είναι η ωοθυλακιορρηξία (ή ωορρηξία), δηλαδή η απελευθέρωση του ωρίμου ωαρίου.
Επομένως, η εύρεση των γονίμων ημερών σχετίζεται με τον εντοπισμό της ημέρας ωορρηξίας.
Ο εντοπισμός των γονίμων ημερών της γυναίκας μπορεί να επιτευχθεί με:
• «πρακτικούς» τρόπους –τρόπους για την εφαρμογή των οποίων δεν απαιτείται κάποια εξέταση
• «κλινικούς» τρόπους – τρόπους για την εφαρμογή των οποίων απαιτείται κάποιου είδους εξέταση με κάποια εργαστηριακή δοκιμασία (test) ή εξέταση από τον ιατρό
Ποιοι είναι οι «πρακτικοί» τρόποι εντοπισμού των γονίμων ημερών;
Οι «πρακτικοί» τρόποι εντοπισμού των γονίμων ημερών είναι μεν οι «ευκολότεροι», αλλά και οι κατά τεκμήριο λιγότερο αξιόπιστοι.
Ο κατάλογος με τους τρόπους αυτούς περιλαμβάνει:
• το ημερολόγιο περιόδου
• το ημερολόγιο των κολπικών υγρών
• τους πόνους ωορρηξίας
Το ημερολόγιο περιόδου ή μετρώντας ημέρες…
Σε γυναίκες με σταθερό κύκλο η ωοθυλακιορρηξία λαμβάνει χώρα συνήθως στο μέσο του κύκλου περίπου. Έτσι αν μια γυναίκα έχει διάρκεια κύκλου 28 ημέρες, τότε η ωοθυλακιορρηξία συνήθως λαμβάνει χώρα τη 14η ημέρα.
Για να γονιμοποιηθεί το ωάριο, είναι απαραίτητο να συναντήσει ζωντανά σπερματοζωάρια μέσα στη σάλπιγγα.
Το ελεύθερο ωάριο επιβιώνει μέσα στη σάλπιγγα μετά την ωοθυλακιορρηξία για 12 με 24 ώρες. Αντίθετα το σπέρμα επιβιώνει από 3 έως και 7 ημέρες.
Επομένως μπορούμε να πούμε πως οι γόνιμες ημέρες μίας γυναίκας είναι +3 ημέρες και -3 ημέρες από το μέσο του κύκλου της.
Άρα μία γυναίκα με διάρκεια κύκλου 28 ημέρες είναι γόνιμη από τη 12η μέχρι τη 17η ημέρα του κύκλου της.
Φυσικά σε γυναίκες με ασταθή κύκλο ο υπολογισμός της ωορρηξίας με τη μέτρηση ημερών είναι πρακτικά μάλλον αδύνατος.
Το ημερολόγιο θερμοκρασίας ή μετρώντας τη θερμοκρασία…
Η βασική θερμοκρασία της γυναίκας μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια του κύκλου. Φαίνεται μάλιστα, πως, όταν πλησιάζει η ημέρα της ωορρηξίας, η οποία σηματοδοτεί και τις γόνιμες ημέρες, η θερμοκρασία του σώματος παρουσιάζει μία κάποια ελαφρά άνοδο.
Έχει διατυπωθεί η άποψη, πως η καταγραφή της βασικής θερμοκρασίας σε «ημερολόγιο» και ο εντοπισμός της ημέρας, στην οποία αυτή παρουσιάζεται αυξημένη, είναι ένας «πρακτικός» τρόπος εντοπισμού των γονίμων ημερών.
Παρακολουθώντας την υφή των κολπικών υγρών…
Οι γόνιμες ημέρες καθορίζονται από ορμονικά ερεθίσματα. Τα ορμονικά αυτά ερεθίσματα επηρεάζουν και την ποσότητα και την ποιότητα της παραγόμενης από τον τράχηλο βλέννης. Συνεπώς, ανάλογα με τα ερεθίσματα αυτά μεταβάλλεται και η υφή της βλέννης.
Από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του 1960 περίπου ο Αυστραλός ιατρός John Billings δημιούργησε την ομώνυμη μέθοδο προσδιορισμού της ωορρηξίας (Billings Ovulation Method). Μέσω της μεθόδου αυτής μπορεί μια γυναίκα, δια της παρακολούθησης της υφής της τραχηλικής της βλέννης, να προσδιορίσει πότε έχει ωορρηξία.
Συγκεκριμένα, στις γόνιμες ημέρες της γυναίκας ο κόλπος εμφανίζει καλή λίπανση και δίνει υγρή αίσθηση. Η παραγωγή τραχηλικής βλέννης αυξάνεται και αυτή καθίσταται διαυγής και υδαρής. Η υφή της είναι παρόμοια με αυτήν του ασπραδιού από αβγό.
Με βάση τους πόνους ωορρηξίας…
Φαίνεται πως 1 στις 5 γυναίκες αναφέρουν πόνους ωορρηξίας. Ο διεθνής όρος, που περιγράφει τον πόνο ωορρηξίας είναι η γερμανική λέξη Mittelschmerz. Ο όρος αυτός μεταφράζεται ως «μέσος πόνος», ο οποίος αντιστοιχεί στον ελληνικό όρο «μεσοκυκλικό άλγος».
Οι πόνοι ωορρηξίας δεν είναι αξιόπιστο μέσο για τον εντοπισμό των γόνιμων ημερών¸ προκειμένου να έρθετε σε επαφή και να αυξηθούν οι πιθανότητες σύλληψης.
Καταρχάς, οι πόνοι, που ενδεχομένως να αισθάνεστε περίπου στο μέσο του κύκλου, δεν εξυπακούεται, πως οφείλονται σε ωορρηξία.
Επίσης, δεν είναι ξεκάθαρο, πως αυτή καθαυτή η ωορρηξία λαμβάνει χώρα, όταν εσείς αισθάνεστε τον πόνο. Δεν αποκλείεται η ωορρηξία να λαμβάνει χώρα πριν ή μετά την εκδήλωση του μεσοκυκλικού άλγους.
Ακόμα όμως και αν η ωορρηξία συμπίπτει χρονικά με τον ομώνυμο πόνο, δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικός τρόπος, για να καθορίστε το πότε θα πρέπει να έρθετε σε επαφή. Αυτό συμβαίνει γιατί το ωάριο μετά από την ωορρηξία καταστρέφεται, αν δεν γονιμοποιηθεί εντός 12 με 24 ωρών. Επομένως, το παράθυρο, που σας δίνεται είναι ιδιαίτερα μικρό.
Με δεδομένο, πως το σπερματοζωάριο επιβιώνει ακόμα και για 72 ώρες μετά την εκσπερμάτωση, οι γόνιμες ημέρες σας ξεκινάνε πριν από αυτήν καθαυτήν την ωορρηξία και εκτείνονται λίγες μόνον ώρες μετά από αυτήν.
Ποιοι είναι οι «κλινικοί» τρόποι εντοπισμού των γονίμων ημερών;
Οι «κλινικοί» τρόποι εντοπισμού των γονίμων ημερών είναι δύο:
• η χρήση tests ωορρηξίας, που μία γυναίκα μπορεί να προμηθευθεί από κάποιο φαρμακείο
• η υπερηχογραφική παρακολούθηση της ωορρηξίας από το γυναικολόγο
Πώς εντοπίζονται οι γόνιμες ημέρες με test από φαρμακείο;
Τα tests ωορρηξίας, τα οποία μπορεί κάποια να προμηθευθεί από ένα φαρμακείο μοιάζουν στη χρήση τους με τα tests κύησης. Πρόκειται για δείκτες, οι οποίοι ερχόμενοι σε επαφή με τα ούρα της γυναίκας αλλάζουν χρώμα ανάλογα με τα επίπεδα κάποιας ορμόνης σε αυτά. Όσον αφορά τα tests κύησης η ορμόνη, που ανιχνεύουν είναι η β – χοριακή.
Τα tests ωορρηξίας ανιχνεύουν στα ούρα της γυναίκας την ορμόνη LH, τα επίπεδα της οποίας στο αίμα ανεβαίνουν 24 έως 36 ώρες πριν την ωορρηξία. Η άνοδος των επιπέδων της συγκεκριμένης ορμόνης στο αίμα αντικατοπτρίζεται και στα επίπεδά της στα ούρα της γυναίκας. Μόλις τα επίπεδα στα ούρα υπερβούν κάποιο προκαθορισμένο επίπεδο, τότε το test ωορρηξίας γίνεται θετικό και το ζευγάρι συνιστάται να έρθει σε επαφή.
Πώς εντοπίζουμε τις γόνιμες ημέρες με υπερηχογράφημα;
Πρόκειται για τον μακράν πιο αξιόπιστο τρόπο εντοπισμού των γονίμων ημερών της γυναίκας.
Ο ιατρός εξετάζει με διακολπικό υπερηχογράφημα τις ωοθήκες και τη μήτρα αρχικά λίγο μετά την πρώτη ημέρα της εμμήνου ρύσεως. Εν συνεχεία συνιστά επανεξέταση σε συγκεκριμένες ημέρες του κύκλου. Έτσι μπορεί να δει σε πραγματικό χρόνο το θυλάκιο (τη «σφαίρα»), μέσα στο οποίο ωριμάζει το ωάριο (το ωοθυλάκιο δηλαδή) να μεγαλώνει και το πάχος του ενδομητρίου να αυξάνεται.
Όταν η διάμετρος του ωοθυλακίου φθάσει και ξεπεράσει για λίγο τα 20 χιλιοστά, γνωρίζουμε ότι επίκειται ωοθυλακιορρηξία και τότε λέμε, πως η γυναίκα βρίσκεται στις γόνιμες ημέρες της.
Η υπερηχογραφική παρακολούθηση της ωορρηξίας είναι και ο τρόπος καθορισμού της ημέρας της σπερματέγχυσης ακόμα και αν η γυναίκα έχει λάβει ειδικά φάρμακα, που προκαλούν ωορρηξία.
Αντί επιλόγου…
Ο εντοπισμός των γονίμων ημερών λιγότερο συχνά χρησιμοποιείται από τη γυναίκα και ως μέσο αντισύλληψης, αφού τις ημέρες αυτές είτε αποφεύγει την ερωτική επαφή, είτε τότε χρησιμοποιεί πρόσθετα μέσα αντισύλληψης.
Η πλειοψηφία όμως των γυναικών, που θέλουν να εντοπίσουν τις γόνιμες ημέρες τους αποσκοπούν στην επίτευξη κύησης. Οι γυναίκες αυτές μπορούν να χρησιμοποιήσουν όποιον από τους ανωτέρω αναφερθέντες τρόπους τους βολεύει καλύτερα.
Όμως με δεδομένο ότι η ηλικία της γυναίκας επηρεάζει αρνητικά τη γονιμότητά της, αλλά ακόμη και τις πιθανότητες επιτυχίας των μεθόδων υποβοηθουμένης αναπαραγωγής, είναι σημαντικό να μην καθυστερήσει η αναζήτηση ιατρικής συμβουλής και χαθεί πολύτιμος χρόνος.
Δείτε και το σχετικό video, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τον ιστότοπο mothersblog.gr, στην ομάδα ειδικών του οποίου ανήκουμε!
Δείτε ΕΔΩ πότε είναι οι γόνιμες ημέρες σας!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
