Τι είναι η κολποσκόπηση;
Όπως και ο ίδιος ο όρος υποδηλώνει, η κολποσκόπηση (κόλπος & σκοπός = κοιτάζω) είναι ένας τρόπος ενδελεχούς οπτικής εξέτασης του κόλπου.
Η διαδικασία είναι παρόμοια με αυτήν, που ακολουθούμε για τη λήψη επιχρίσματος για το test Παπανικολάου. Κάθεστε σε γυναικολογική θέση (θέση λιθοτομής) και ο ιατρός εισάγει στον κόλπο σας τον κολποδιαστολέα (ένα πλαστικό όργανο μίας χρήσης, που «ανοίγει» απαλά τον κόλπο, προκειμένου να μπορέσει ο ιατρός να δει τον τράχηλό σας). Στη συνέχεια χρησιμοποιώντας ένα ειδικό οπτικό εργαλείο, το κολποσκόπιο (βλ. εικόνα) παρατηρεί τον τράχηλό σας σε μεγέθυνση.
Σε τι χρησιμεύει η κολποσκόπηση;
Η κολποσκόπηση είναι αναπόσπαστο μέρος της πρόληψης για καρκίνο στον τράχηλο της μήτρας.
Μα για το λόγο αυτό δεν υποβαλλόμαστε στο test Παπανικολάου; Η κολποσκόπηση τι παραπάνω προσφέρει;
Η πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας έχει διάφορα «επίπεδα».
Καταρχήν χρειαζόμασταν έναν τρόπο φθηνό, εύκολο και αρκετά αξιόπιστο, ώστε να μπορούμε να εξετάζουμε όλες τις γυναίκες. Ο τρόπος αυτός είναι το test Παπανικολάου.
Το test Παπανικολάου κατατάσσεται σε αυτές, που ονομάζουμε εξετάσεις διαλογής (screening tests) σε ό,τι αφορά την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Με τις εξετάσεις αυτές επιλέγουμε τις γυναίκες, που έχουν υψηλότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν προκαρκινικές αλλοιώσεις στον τράχηλό τους.
Εδώ να κάνουμε μια μικρή παρένθεση και ώστε να εξηγήσουμε, πως – ευτυχώς – ο καρκίνος στον τράχηλο της μήτρας δεν εμφανίζεται (στη συντριπτική τουλάχιστον πλειοψηφία των περιπτώσεων) απευθείας ως τέτοιος. Της εμφάνισης αυτού καθαυτού του καρκίνου προηγούνται οι λεγόμενες προκαρκινικές αλλοιώσεις, οι οποίες αντιμετωπίζονται με τρόπους, που δεν θέτουν σε κίνδυνο τη γονιμότητά σας, την ποιότητα ζωής σας και – φυσικά – την υγεία σας.
Το test Παπανικολάου λοιπόν μας βοηθάει να ξεχωρίσουμε ποιες γυναίκες ενδέχεται να παρουσιάζουν τις αλλοιώσεις αυτές.
Όμως το test αυτό ναι μεν έχει το πλεονέκτημα της ευκολίας εφαρμογής και της χαμηλής τιμής, αλλά χάνει σε ακρίβεια. Με άλλα λόγια βάζει την υποψία ύπαρξης ενδεχόμενης προκαρκινικής αλλοίωσης στον τράχηλο της μήτρας, αλλά δεν μας δίνει τη δυνατότητα να διαγνώσουμε το βαθμό της αλλοίωσης αυτής ή την έκτασή της, όχι τουλάχιστον με τρόπο απολύτως αξιόπιστο.
Με τον όρο «βαθμό» αναφερόμαστε στη «σοβαρότητα» της αλλοίωσης. Ο βαθμός της αλλοίωσης είναι και αυτός, που τελικά θα καθορίσει τον τρόπο αντιμετώπισής της.
Θα μπορούσε να πει κανείς, πως αν παρομοιάζαμε τη διάγνωση των προκαρκινικών αλλοιώσεων στον τράχηλο της μήτρας με ένα σκοτεινό δωμάτιο, τότε το test Παπανικολάου θα προσομοίαζε με ένα κεράκι. Με το κερί «μπαίνουμε» στο σκοτεινό δωμάτιο και κοιτάζουμε γύρω μας. Το μόνον όμως, που μπορεί κάποιος να διακρίνει υπό το φως του κεριού είναι σκιές. Αν διακρίνουμε κάποια σκιά και θέλουμε να εξακριβώσουμε τι την προκαλεί, θα πρέπει να ρίξουμε προς τη μεριά της το φως ενός φακού.
Αυτός ακριβώς ο «φακός» είναι και η κολποσκόπηση, με την οποία επιβεβαιώνουμε την υποψία για προκαρκινικές αλλοιώσεις στον τράχηλο της μήτρας, ενώ προσδιορίζουμε και το βαθμό (το πόσο «σοβαρή» είναι) και την έκτασή τους.
Και πώς με την κολποσκόπηση εξακριβώνουμε την υποψία ύπαρξης προκαρκινικής αλλοίωσης και την έκτασή της;
Το κολποσκόπιο επιτρέπει στον ιατρό να εξετάσει τον τράχηλο σε μεγέθυνση.
Εξάλλου χρησιμοποιούμε και υγρά, με τα οποία εμποτίζουμε ένα τολύπιο (ένα κομμάτι γάζας, το οποίο είναι «τυλιγμένο» σε σφαίρα). Το τολύπιο αυτό το ακουμπάμε πάνω στον τράχηλο. Τα υγρά, που χρησιμοποιούμε έχουν την ιδιότητα να δίνουν στις περιοχές του τραχήλου, που εμφανίζουν προκαρκινικές αλλοιώσεις, χαρακτηριστική απόχρωση. Έτσι ο ιατρός – σε μερικές περιπτώσεις και με τη βοήθεια ειδικών φίλτρων φωτός – μπορεί να εντοπίσει τις περιοχές αυτές.
Στη συνέχεια συχνά από τις περιοχές αυτές λαμβάνεται μια μικρή βιοψία.
Αφού τις βλέπουμε τις περιοχές, η βιοψία σε τι χρησιμεύει;
Είναι αλήθεια, πως συχνά η εικόνα, που εμφανίζουν οι περιοχές του τραχήλου με προκαρκινικές αλλοιώσεις, αφού έρθουν σε επαφή με τα ειδικά υγρά, τα οποία χρησιμοποιούμε στην κολποσκόπηση, είναι χαρακτηριστική και μπορεί να δώσει στοιχεία για το βαθμό της αλλοίωσης.
Όμως αξιόπιστη διάγνωση δίνεται μόνον αφού το μικρό τεμάχιο βιοψίας εξετασθεί από παθολογοανατόμους κάτω από το μικροσκόπιο.
Η βιοψία πονάει;
Το τεμάχιο ιστού, που λαμβάνουμε από τον τράχηλο είναι εξαιρετικά μικρό. Θα μπορούσε κανείς να συγκρίνει το μέγεθός του με το μέγεθος μίας παρωνυχίδας. Όμως κάτω από το μικροσκόπιο του ειδικού παθολογοανατόμου φαίνεται πολύ μεγάλο και η τελική διάγνωση είναι αξιόπιστη.
Σε γενικές γραμμές η δυσφορία από τη βιοψία είναι ελάχιστη. Αν σας απασχολεί όμως ακόμα και αυτή η μικρή δυσφορία, μπορείτε λίγο πριν την κολποσκόπηση να πάρετε ένα κοινό παυσίπονο.
Η δε αιμορραγία, που ενδέχεται να προκληθεί στον τράχηλο από τη βιοψία, είναι κατά κανόνα εύκολα ελεγχόμενη με τη βοήθεια απλών αιμοστατικών υγρών, τα οποία ο ιατρός απλώνει στην περιοχή.
Το τραύμα στον τράχηλο από τη βιοψία, δεν αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης τοπικής λοίμωξης;
Οι πραγματικές πιθανότητες εμφάνισης λοίμωξης στον τράχηλο λόγω του τραύματος από τη βιοψία είναι εξαιρετικά μικρές. Εντούτοις, αφενός συχνά χορηγούνται μετά την κολποσκόπηση τοπικές αντισηπτικές αλοιφές, αφετέρου συνιστάται αποχή από ερωτική επαφή ή κολύμπι για επτά με δέκα ημέρες από την κολποσκόπηση.
Πότε συστήνεται η κολποσκόπηση;
• Αν από το test Παπανικολάου προκύψει υποψία για ύπαρξη προκαρκινικών αλλοιώσεων στον τράχηλο της μήτρας
• Αν υπάρχει επιβεβαιωμένο ιστορικό προκαρκινικών αλλοιώσεων στον τράχηλο της μήτρας, από παλαιότερη κολποσκόπηση, στα πλαίσια της τακτικής παρακολούθησης της εξέλιξής της.
• Αν υπάρχει ιστορικό λοίμωξης από τον ιό HPV
• Αν υπάρχει ιστορικό κονδυλωμάτων στο περίνεο
Δείτε ΕΔΩ πότε είναι οι γόνιμες ημέρες σας!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
