Η κρυοπηξία είναι μια απλή και εξαιρετικά αξιόπιστη μέθοδος αντιμετώπισης των προκαρκινικών αλλοιώσεων, που εμφανίζονται στον τράχηλο της μήτρας, η οποία χρησιμοποιείται με επιτυχία εδώ και πολλές δεκαετίες. Μάλιστα νεώτερες μέθοδοι αντιμετώπισης των αλλοιώσεων αυτών, όπως είναι η εξάχνωση με laser δεν κατέστη δυνατόν να την εκτοπίσουν στην πάγια κλινική πρακτική.
1) Ας δούμε τον εξοπλισμό, που χρησιμοποιούμε…
Στην παρακάτω φωτογραφία βλέπουμε τον εξοπλισμό, που χρησιμοποιούμε.
Διακρίνουμε:
• Την κρυοχειρολαβή: πρόκειται για μία συσκευή, που μοιάζει με πιστόλι (εξού και ο αγγλικός όρος «cryogun»), το ένα άκρο της οποίας συνδέεται μέσω σωλήνα με τον κύλινδρο οξειδίου του αζώτου και στο άλλο άκρο της οποίας προσαρμόζεται το κατάλληλο κρυόδιο.
• Τον κύλινδρο οξειδίου του αζώτου. Το αέριο αυτό διοχετεύεται υπό πίεση μέσω του σωλήνα στη χειρολαβή και δια αυτής στο κρυόδιο και έτσι επιτυγχάνεται πτώση της θερμοκρασίας του κρυοδίου.
• Το ειδικό πιεσόμετρο, μέσω του οποίου ελέγχουμε την πίεση του οξειδίου του αζώτου μέσα στον κύλινδρο.
• Συλλογή από κρυόδια διαφόρων μεγεθών και σχημάτων (βλ. φωτογραφία), ώστε να προσαρμόζονται στο σχήμα και στην έκταση της βλάβης.
2) Ποια είναι η διαδικασία της κρυοπηξίας;
Η ασθενής λαμβάνει τη θέση λιθοτριψίας (είναι η γνωστή «γυναικολογική» θέση, στην οποία λαμβάνεται το test Παπανικολάου).
Ο ιατρός εισάγει εντός του κόλπου ένα πλαστικό εργαλείο μίας χρήσης, που ονομάζεται κολποδιαστολέας, ώστε να εντοπίσει τον τράχηλο, πάνω στον οποίο ακουμπάει (με τη βοήθεια ειδικής λαβίδας) ένα τολύπιο (μία μικρή σφαίρα από γάζα), που είναι εμποτισμένο με οξικό οξύ. Ο εμποτισμός του τραχήλου της μήτρας με οξικό οξύ καθιστά ορατή τη βλάβη, που θέλουμε να καταστρέψουμε.
Ακολουθεί η επιλογή του κατάλληλου για τη συγκεκριμένη βλάβη κρυοδίου, το οποίο και προσαρμόζεται στην άκρη της κρυοχειρολαβής. Στη συνέχεια το κρυόδιο επαλείφεται με ειδική γέλη (gel) και εισάγεται στον κόλπο, ώστε να έρθει σε επαφή με τον τράχηλο.
Τότε ξεκινάει η διοχέτευση διοξειδίου του αζώτου και η ψύξη του κρυοδίου για 3 με 5 λεπτά περίπου. Μετά το πέρας του διαστήματος αυτού ακολουθεί η προσεκτική μετακίνηση του κρυοδίου, ώστε να χάσει την επαφή του με τον τράχηλο, που αποψύχεται για 5 λεπτά περίπου. Τέλος πραγματοποιείται μία δεύτερη διαδικασία ψύξης του τραχήλου για άλλα 3 με 5 λεπτά. Η τεχνική της διπλής ψύξης (ψύξη – απόψυξη – ψύξη) φαίνεται, πως έχει καλύτερα αποτελέσματα από τη μονή ψύξη. Έτσι τελειώνει η όλη διαδικασία.
3) Σε ποια φάση του κύκλου γίνεται;
Γενικά, προτιμάμε η διαδικασία της κρυοπηξίας να λαμβάνει χώρα περίπου 7 ημέρες μετά από την έναρξη της έμμηνου ρύσης. Έτσι αφενός εξασφαλίζουμε, ότι η γυναίκα δεν είναι έγκυος, αφετέρου δίδεται χρόνο στον τράχηλο να επανέλθει στην αρχική του κατάσταση, τρόπον τινά να επουλωθεί. Αν η κρυοπηξία γίνει αμέσως πριν την έμμηνο ρύση, υφίσταται το ενδεχόμενο στον τράχηλο να εμφανιστεί οίδημα (πρήξιμο) και να παρεμποδιστεί η ροή της περιόδου, κάτι που συνδέεται με την εμφάνιση πόνων περιόδου.
4) Πονάει η κρυοπηξία;
Ενδέχεται κατά τη διάρκεια της διαδικασίας της κρυοπηξίας η γυναίκα να αναφέρει πόνο, που μοιάζει με τους πόνους περιόδου. Φαίνεται, πως η εμφάνιση του πόνου αυτού συνδέεται με την απελευθέρωση από τον τράχηλο ουσιών, που ονομάζονται προσταγλανδίνες.
Εντούτοις, στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων το σύμπτωμα αυτό είναι μάλλον αβληχρό (ελαφρύ) και αντιμετωπίζεται με τη χορήγηση κοινών αναλγητικών δισκίων. Μάλιστα, συχνά συστήνεται η λήψη τέτοιων δισκίων 20 λεπτά πριν από αυτή καθαυτή τη διαδικασία της κρυοπηξίας, ώστε να επιτευχθεί αναλγησία κατά τη διάρκειά της.
Το ποσοστό των γυναικών, που αναφέρουν ισχυρότερο άλγος κατά τη διάρκεια της κρυοπηξίας και έχουν ανάγκη τη χορήγηση ισχυρότερων αναλγητικών είναι εξαιρετικά μικρό.
Μία 1 στις 5 γυναίκες περίπου αναφέρουν αίσθημα ζάλης και έξαψη κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Για το λόγο αυτό σε κάθε περίπτωση καλόν είναι να μη σηκώνεστε αμέσως μετά το πέρας της διαδικασίας, αλλά να μένετε για λίγο ξαπλωμένη.
5) Χρειάζεται κάποια προετοιμασία;
Δεν χρειάζεται από μέρους της γυναίκας καμία ιδιαίτερη προετοιμασία εν όψει της κρυοπηξίας
6) Τι γίνεται μετά την κρυοπηξία;
Μετά την κρυοπηξία είναι πιθανόν να διαπιστώσετε την εκροή από τον κόλπο υγρών. Η ροή των υγρών αυτών διαρκεί συνήθως 2 με 3 εβδομάδες, διάστημα κατά το οποίο καλόν είναι να φοράτε σερβιέτα και να αποφεύγετε τη σεξουαλική επαφή.
7) Ποιες είναι οι ενδείξεις;
Σύμφωνα και με τις σχετικές οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (World Health Organization – WHO) υπό προϋποθέσεις, η κρυοπηξία μπορεί με αξιοπιστία να χρησιμοποιηθεί ακόμα και στα πλαίσια της θεραπείας υψηλού βαθμού προκαρκινικών αλλοιώσεων στον τράχηλο της μήτρας. Εντούτοις, συνήθως η τεχνική αυτή χρησιμοποιείται ως μέσο αντιμετώπισης αλλοιώσεων χαμηλού βαθμού, δηλαδή κοινών αλλοιώσεων, που προκλήθηκαν από HPV ή αλλοιώσεων CIN 1.
Βέβαια προϋπόθεση σύστασης για υποβολή σε κρυοπηξία του τραχήλου της μήτρας είναι ο προηγούμενος έλεγχος με test Παπανικολάου και κολποσκόπηση.
8) Σε ποιες άλλες περιπτώσεις χρησιμοποιείται η κρυοπηξία;
Η κρυοπηξίας παράλληλα με τη θεραπεία προκαρκινικών αλλοιώσεων στον τράχηλο της μήτρας χρησιμοποιείται με αξιοπιστία στην καταστροφή των κονδυλωμάτων.
Κονδυλώματα είναι μικρά σκληρά μορφώματα με αδρή («άγρια») επιφάνεια και με χρώμα παραπλήσιο με αυτό του δέρματος, τα οποία εμφανίζονται στην επιφάνεια τη δέρματος σε διάφορα μέρη του σώματος, όπως είναι τα χέρια (οπότε και ονομάζονται και «μυρμηγκιές») ή το περίνεο (έτσι καλείται η περιοχή, που εκτείνεται από τον πρωκτό μέχρι το αιδοίο στη γυναίκα και το όσχεο στον άνδρα). Η εμφάνιση των κονδυλωμάτων συνδέεται με λοίμωξη από τον HPV.
Η κρυοπηξία εξάλλου χρησιμοποιείται και στα πλαίσια της θεραπείας χρόνιων φλεγμονών του τραχήλου της μήτρας, που είναι γνωστές και ως χρόνιες τραχηλίτιδες.
9) Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της κρυοπηξίας;
Παρά την έλευση μεθόδων «υψηλής τεχνολογίας» για την αντιμετώπιση των προκαρκινικών αλλοιώσεων του τραχήλου της μήτρας, όπως είναι η εξάχνωση με laser, η κρυοπηξία δεν έχει χάσει σε καμία περίπτωση την χρησιμότητά της, αφού έχει κάποια σημαντικά πλεονεκτήματα:
• Εγνωσμένη αξιοπιστία, η οποία αποδεικνύεται και από τα συσσωρευμένα επιστημονικά στοιχεία.
• Απλότητα, αφού μπορεί να γίνει χωρίς κανένα πρόβλημα στα πλαίσια του ιατρείου.
• Λελογισμένο κόστος
• Ασφάλεια, αφού επιπλοκές σπανιότατα καταγράφονται μετά από κρυοπηξία.
10) Επηρεάζεται η γονιμότητα της γυναίκας από την κρυοπηξία;
Δεν υπάρχουν στη διεθνή βιβλιογραφία στοιχεία, που να καταδεικνύουν εμφάνιση προβλημάτων γονιμότητας ή προβλημάτων κατά τη διάρκεια εγκυμοσύνης σε γυναίκες, που υπεβλήθησαν σε κρυοπηξία του τραχήλου της μήτρας.
Δείτε ΕΔΩ πότε είναι οι γόνιμες ημέρες σας!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
