Τι σημαίνει «αργεί η περίοδός μου»;
Ο εμμηνορρυσιακός κύκλος ονομάζεται και περίοδος, ακριβώς διότι είναι ένα «περιοδικό» γεγονός. Υπό αυτήν την έννοια είναι ένα γεγονός, το οποίο επαναλαμβάνεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Έτσι η γυναίκα έχει έμμηνο ρύση ανά περίπου σταθερό αριθμό ημερών.
Καθυστέρηση ονομάζουμε τη μη εμφάνιση εμμήνου ρύσεως την αναμενόμενη ημερομηνία και για κάποιες ημέρες μετά. Συγκεκριμένα, σε ό,τι αφορά γυναίκες με σταθερή διάρκεια του κύκλουμεταξύ των 21 και 35 ημερών, ως καθυστέρηση εκλαμβάνεται η μη εμφάνιση της επομένης εμμήνου ρύσεως 3 ημέρες μετά την αναμενόμενη ημερομηνία της.
Πιο πολύπλοκο είναι να οριστεί η καθυστέρηση, αν πρόκειται για γυναίκα με ασταθή κύκλο, όπως συμβαίνει επί παραδείγματι, με όσες παρουσιάζουν συμπτώματα του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών. Τότε ορίζουμε την καθυστέρηση ως την παρέλευση 38 ημερών από την πρώτη ημέρα της τελευταίας εμμήνου ρύσεως χωρίς την έναρξη της επομένης.
Ας δούμε ποιοι είναι οι λόγοι, που θα μπορούσαν να προκαλέσουν καθυστέρηση στην περίοδο…
Η Εγκυμοσύνη
Η καθυστέρηση συγκαταλέγεται μεταξύ των πρώτων συμπτωμάτων της αρχομένης κύησης και μάλιστα είναι το σημαντικότερο από αυτά. Ως εκ τούτου θα πρέπει να τονισθεί, πως το ενδεχόμενο κύησης είναι και το πρώτο, που θα πρέπει να αποκλειστεί, όταν μία γυναίκα αναφέρει καθυστέρηση.
Η διερεύνηση της πιθανότητας αρχομένης κύησης σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να γίνει με υπερηχογράφημα, καθότι αρκετό χρονικό διάστημα θα πρέπει να παρέλθει από τη γονιμοποίηση προτού να καταστεί εφικτός ο εντοπισμός εμβρυϊκών στοιχείων δια της εξέτασης αυτής.
Επομένως, η επιβεβαίωση της κύησης στα πρώτα στάδια αυτής επιτυγχάνεται δια εργαστηριακών μεθόδων. Οι μέθοδοι αυτές είναι δύο:
• δοκιμασία (test) κύησης από φαρμακείο – δια της μεθόδου αυτής επιδιώκουμε τον εντοπισμό στα πρωινά ούρα της γυναίκας της ορμόνης β-χοριακής
• η μέτρηση των επιπέδων της β-χοριακής στο αίμα της γυναίκας μετά από αιμοληψία σε κάποιο μικροβιολογικό εργαστήριο
Αμφότερες οι εξετάσεις είναι πιθανό να καταδείξουν αρχόμενη κύηση ακόμα και μετά από καθυστέρηση μόλις δύο ημερών. Πάντως κατά κανόνα συνιστάται να διενεργηθούν μετά από 5 με 7 ημέρες καθυστέρησης σε γυναίκα με σταθερό κύκλο και 38 ημερών σε γυναίκα με ασταθή κύκλο.
Η ψυχολογική πίεση (το stress)
Μία έρευνα στη διεθνή επιστημονική αρθρογραφία αναδεικνύει την ύπαρξη αρκετών μελετών, που καταπιάνονται με τη σχέση του stress και ενδεχομένων διαταραχών στον κύκλο.
Καταρχήν, μελέτη του 1997 κατέδειξε, πως η ψυχολογική πίεση συνδέεται σε αρκετές περιπτώσεις με την εκδήλωση αμηνόρροιας (αναστολής της περιόδου).
Σε ανάλογα συμπεράσματα κατέληξαν και οι συντάκτες μελέτης του 2007, οι οποίοι παρατήρησαν ιδιαίτερα υψηλή συχνότητα αμηνόρροιας και γενικότερα διαταραχών στον κύκλο μεταξύ γυναικών, οι οποίες ήταν έγκλειστες στη φυλακή. Οι συγκεκριμένοι επιστήμονες συνέδεσαν το φαινόμενο αυτό με την ψυχολογική πίεση, στην οποία υπόκεινται οι γυναίκες σε αυτήν την κατάσταση.
Όμως και ερευνητές, που συνέταξαν μελέτη του 2015, διεπίστωσαν, ότι γυναίκες, οι οποίες βρίσκονταν υπό μεγάλη ψυχολογική πίεση, ήταν πιθανότερο να παρουσιάσουν διαταραχές στον κύκλο τους.
Διαταραχές του κιρκαδίου ρυθμού
Με τον όρο κιρκάδιος ρυθμός περιγράφουμε τις μεταβολές στις φυσιολογικές διεργασίες, στις πνευματικές λειτουργίες, αλλά και στη συμπεριφορά, οι οποίες ακολουθούν έναν ημερήσιο κύκλο.
Το βασικό ερέθισμα, που ρυθμίζει τον Κιρκάδιο κύκλο είναι οι εναλλαγές του φωτός και του σκότους στο περιβάλλον, μέσα στο οποίο κάποιος άνθρωπος ή έμβιο ον γενικότερα διαβιεί. Επομένως, ο κύκλος ημέρας και νύχτας είναι από τα βασικά ερεθίσματα, που καθορίζουν τον «κυκλικό» τρόπο, με τον οποίο επιτελούνται διάφορες σωματικές και πνευματικές λειτουργίες.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα λειτουργίας, που εξαρτάται από τον κύκλο ημέρας και νύχτας είναι ο κύκλος ύπνου και εγρήγορσης.
Φαίνεται, πως ο κιρκάδιος ρυθμός ρυθμίζεται από κέντρα του εγκεφάλου, η λειτουργία των οποίων επηρεάζει και τη λειτουργία των κέντρων του εγκεφάλου, τα οποία ρυθμίζουν έμμηνο ρύση. Κατά συνέπεια αλλαγές στον κιρκάδιο ρυθμό μεταβάλλουν τη λειτουργία των κέντρων, που ρυθμίζουν τη φυσιολογική αυτή διεργασία και κατ’ επέκτασιν μεταβάλλεται και η λειτουργία των αντιστοίχων κέντρων, που ρυθμίζουν την έμμηνο ρύση, εξού και η καθυστέρηση στην έλευση αυτής.
Καταστάσεις, που θα μπορούσαν να προκαλέσουν μεταβολές στον κιρκάδιο ρυθμό και καθυστέρηση συμπεριλαμβάνουν τα ταξίδια, τα οποία διαταράσσουν το καθημερινό μας «πρόγραμμα». Αυτός είναι και ο λόγος, που πολλές γυναίκες τότε αναφέρουν καθυστέρηση. Η καθυστέρηση αυτή μάλιστα ενδέχεται να είναι μεγαλύτερη σε πιο μακρινά ταξίδια, στα οποία και διασχίζουμε περισσότερες ζώνες ώρας.
Τα ταξίδια είναι συχνά και ο λόγος, που το καλοκαίρι, οπότε και οι εκδρομές είναι συχνότερες, αρκετές γυναίκες τότε αναφέρουν διαταραχές στην περίοδό τους.
Μία ασθένεια
Το ανοσοποιητικό σύστημα, αλλά και λίγο έως πολύ το σώμα στην ολότητά του, τρόπον τινά δοκιμάζονται εν μέσω μίας ασθενείας και έτσι δεν αποκλείεται να διαπιστωθεί τότε καθυστέρηση στην περίοδο.
Μεταβολές στο σωματικό βάρος
Οι εντατικές δίαιτες, ιδιαίτερα αν συνδυάζονται και με έντονη άσκηση, οι οποίες αποσκοπούν στη γρήγορη απώλεια βάρους είναι δυνατόν να προκαλέσουν απότομη πτώση του ποσοστού λίπους στο σώμα. Η πτώση του ποσοστού λιπώδους ιστού έχει συνδεθεί με διαταραχές του κύκλου και κατά κύριο λόγο με καθυστέρηση στην περίοδο. Αυτός είναι και ο λόγος, που γυναίκες, οι οποίες ασχολούνται με αθλητισμό, συχνά αναφέρουν «ασταθή» κύκλο.
Μία ξεχωριστή περίπτωση, που η πτώση του ποσοστού λίπους συνδέεται με εμφάνιση καθυστέρησης – ακόμα και με πλήρη αναστολή της εμμήνου ρύσεως – είναι η νευρογενής ανορεξία. Πρόκειται για μία κλινική οντότητα, η οποία αντιμετωπίζεται με τη βοήθεια επαγγελματιών της ψυχικής υγείας, που δεν αποκλείεται να θέσει σε κίνδυνο και αυτήν ακόμα τη ζωή της γυναίκας.
Η περιεμμηνόπαυση
Με τον όρο αυτόν αναφερόμαστε στην περίοδο της ζωής της γυναίκας, που μεσολαβεί μεταξύ της αναπαραγωγικής ηλικίας και της εμμηνόπαυσης. Λέμε, πως μια γυναίκα έχει μπει στην εμμηνόπαυση, όταν για δώδεκα συναπτούς μήνες δεν έχει περίοδο.
Κατά μέσο όρο η εμμηνόπαυση επέρχεται στην ηλικία των 51 ετών. Το ηλικιακό φάσμα εντός του οποίου είναι πιθανότερο μια γυναίκα να έχει την εμπειρία της εμμηνόπαυσης κυμαίνεται μεταξύ των 48 και των 55 ετών.
Υπάρχει όμως και ποσοστό 1% περίπου των γυναικών, οι οποίες θα βιώσουν τη λεγόμενη πρόωρη (ή πρώιμη) εμμηνόπαυση πριν την συμπλήρωση του 40ου έτους της ηλικίας τους.
Η τυπική διάρκεια της περιεμμηνόπαυσης κυμαίνεται μεταξύ των 4 και των 8 ετών και χαρακτηρίζεται μεταξύ άλλων από διαταραχές στην περίοδο, όπως είναι η καθυστέρησή της. Επομένως, στην περιεμμηνόπαυση μία γυναίκα είναι δυνατόν να εισέλθει προς το τέλος της τέταρτης δεκαετίας της ζωής της (τα 30) ή κατά τη διάρκεια της πέμπτης δεκαετίας της ζωής της (τα 40), οπότε και είναι πιθανότερο να διαπιστώσει καθυστερήσεις στην περίοδό της.
Ορμονικές διαταραχές
Στην κατηγορία των ορμονικών διαταραχών, η εκδήλωση των οποίων ενδεχομένως να προκαλέσει καθυστέρηση στην περίοδο περιλαμβάνονται:
• προλακτινώματα (πρόκειται για καλοήθεις όγκους στην περιοχή του εγκεφάλου, που ονομάζεται υπόφυση, εκ των οποίων εκκρίνεται η ορμόνη Προλακτίνη)
• διαβήτης (σύμφωνα με μελέτη του 2019, στην οποία γίνεται ανασκόπηση της σχετικής επιστημονικής βιβλιογραφίας, η εκδήλωση διαβήτη τύπου Ι πριν τη συμπλήρωση των 30 ετών ή τύπου ΙΙ μεταξύ των 30 και των 39 ετών, συνδέεται με αυξημένες πιθανότητας πρώιμης εμμηνόπαυσης)
Δείτε ΕΔΩ πότε είναι οι γόνιμες ημέρες σας!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Xiao E, Ferin M. Stress-related disturbances of the menstrual cycle. Ann Med. 1997 Jun;29(3):215-9. doi: 10.3109/07853899708999339. PMID: 9240627.
Allsworth JE, Clarke J, Peipert JF, Hebert MR, Cooper A, Boardman LA. The influence of stress on the menstrual cycle among newly incarcerated women. Womens Health Issues. 2007;17(4):202-209. doi:10.1016/j.whi.2007.02.002
Nagma S, Kapoor G, Bharti R, et al. To evaluate the effect of perceived stress on menstrual function. J Clin Diagn Res. 2015;9(3):QC01-QC3. doi:10.7860/JCDR/2015/6906.5611
Yazdkhasti M, Tourzani ZM, Roozbeh N, Hasanpour V, Saeieh SE, Abdi F. The association between diabetes and age at the onset of menopause: a systematic review protocol. Syst Rev. 2019 Apr 2;8(1):80. doi: 10.1186/s13643-019-0989-5. PMID: 30940191; PMCID: PMC6444491.
