Ας θυμηθούμε την ανατομία της μήτρας…
Η μήτρα (αρχαιοελληνικός όρος: «ὑστέρα») είναι ένα όργανο με σχήμα ανεστραμμένου αχλαδιού και αποτελεί μέρος του αναπαραγωγικού συστήματος της γυναίκας.
Πρόκειται για ένα κοίλο όργανο (= όργανο με κοιλότητα). Η κοιλότητα της μήτρας ονομάζεται ενδομητρική κοιλότητα και εντός αυτής αναπτύσσεται προστατευμένο το μωρό κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Η ενδομητρική κοιλότητα έχει σχήμα ανάποδου τριγώνου. Στις γωνίες του τριγώνου της ενδομητρικής κοιλότητας απαντώνται τρεις οπές. Η οπή που συναντάμε στην κάτω γωνία ονομάζεται έσω τραχηλικό στόμιο και συνδέει την ενδομητρική κοιλότητα μέσω του ενδοτραχηλικού σωλήνα με τον κόλπο. Στις δύο πάνω γωνίες του τριγώνου συναντάμε τα σαλπιγγικά στόμια.
Η μήτρα, όπως φαίνεται και στην παρακάτω εικόνα εντοπίζεται εντός της πυέλου (λεκάνης) της γυναίκας.
Εκατέρωθεν της μήτρας εντοπίζονται οι ωοθήκες, οι οποίες αποτελούν την έδρα παραγωγής αφενός των ωρίμων ωαρίων, τα οποία είναι έτοιμα προς γονιμοποίηση, αφετέρου των ορμονών, που ρυθμίζουν τον εμμηνορρυσιακό κύκλο, δηλαδή την περίοδο.
Η κοιλότητα της μήτρας καλύπτεται εσωτερικά από έναν εξειδικευμένο ιστό, που ονομάζεται ενδομήτριο.
Αν πρόκειται για γυναίκα αναπαραγωγικής ηλικίας στο ενδομήτριο διακρίνουμε δύο στρώματα (στιβάδες):
• Τη βασική στιβάδα, της οποίας η δομή παραμένει αμετάβλητη κατά τη διάρκεια του εμμηνορρυσιακού κύκλου.
• Τη λειτουργική στοιβάδα, η οποία υπό την επιρροή των ορμονών, που ρυθμίζουν τον κύκλο¸ εμπλουτίζεται σε αγγεία και θρεπτικά στοιχεία, ώστε περί τα μέσα του κύκλου να είναι έτοιμη να «υποδεχθεί» το έμβρυο (αν επέλθει γονιμοποίηση) και να υποστηρίξει την ανάπτυξή του. Αν δεν επέλθει γονιμοποίηση, τότε η λειτουργική στιβάδα αποπίπτει («πέφτει») και εξέρχεται εκ του τραχήλου και του κόλπου υπό τη μορφή τεμαχίων ιστού αναμεμιγμένων με αίμα κατά την έμμηνο ρύση (την περίοδο δηλαδή).
Οι δομικές αλλαγές της λειτουργικής στοιβάδας αντικατοπτρίζονται στο συνολικό πάχος του ενδομητρίου, το οποίο είναι:
• λεπτό κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως (όταν δηλαδή υπάρχει ροή αίματος), αλλά και κατά την πρώιμη Ωοθυλακική Φάση του κύκλου (έτσι ονομάζεται το πρώτο μισό του εμμηνορρυσιακού κύκλου)
• το πάχος του προοδευτικά αυξάνεται έως το τέλος της Ωοθυλακικής Φάσης μέχρι και την Ωοθυλακιορρηξία (στην απελευθέρωση από τις ωοθήκες του ωαρίου)
• στην Παραγωγική Φάση του κύκλου (έτσι ονομάζεται το διάστημα μεταξύ της ωοθυλακιορρηξίας και της έναρξης της επομένης εμμήνου ρύσεως) το πάχος του ενδομητρίου φθάνει στις μέγιστες τιμές του.
Πώς οι αλλαγές στη δομή του ενδομητρίου απεικονίζονται στον υπερηχογραφικό έλεγχο;
Είναι δυνατόν να μετρήσουμε το πάχος του ενδομητρίου με διακολπικό υπερηχογράφημα:
• κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως αυτό κυμαίνεται συνήθως μεταξύ των 2 και των 4 χιλιοστών του μέτρου
• κατά τη διάρκεια της Ωοθυλακικής φάσης κυμαίνεται μεταξύ των 5 και των 11 χιλιοστών του μέτρου
• κατά την εκκριτική φάση καταγράφονται και οι μέγιστες τιμές του, οι οποίες συνήθως κυμαίνονται μεταξύ των 7 και των 16 χιλιοστών του μέτρου
Στην παρακάτω εικόνα απεικονίζεται η μήτρα (η σκιά, που περικλείεται από την κόκκινη γραμμή) και το ενδομήτριο (η σκιά, που περικλείεται από την κίτρινη γραμμή). Η εικόνα αυτή ελήφθη κατά τη διάρκεια της περιόδου. Το μετρημένο πάχος του ενδομητρίου ισούται με περίπου 0,44 εκατοστά, αυτό θεωρείται «λεπτό».
Παρακάτω απεικονίζεται η μήτρα (η σκιά, που περικλείεται από την κόκκινη γραμμή) και το ενδομήτριο (η σκιά, που περικλείεται από την κίτρινη γραμμή). Η εικόνα αυτή ελήφθη κατά την ύστερη Ωοθυλακική Φάση. Το μετρούμενο πάχος του ενδομητρίου έχει φθάσει πλέον τα 0,96 εκατοστά, έχει δηλαδή «παχύνει».
Τέλος την ακόλουθη εικόνα απεικονίζεται η μήτρα (η σκιά, που περικλείεται από την κόκκινη γραμμή) και το ενδομήτριο (η σκιά, που περικλείεται από την κίτρινη γραμμή). Η εικόνα αυτή ελήφθη λίγο πριν την Ωοθυλακιορρηξία Το μετρούμενο πάχος το ενδομητρίου έχει φθάσει πλέον το 1,13 εκατοστό και θεωρείται «πεπαχυσμένο», κάτι που αντικατοπτρίζει τον εμπλουτισμό του σε αγγεία και θρεπτικά συστατικά. Ενδομήτριο με την όψη αυτή θεωρείται «έτοιμο» να στηρίξει την ανάπτυξη ενός εμβρύου, που εμφυτεύεται επ’ αυτού.
Θα πρέπει να τονίσουμε, πως ο υπερηχογραφικός έλεγχος δεν αποτελεί παρά μέρος της κλινικής εικόνας και προκειμένου τα ευρήματα της απεικονιστικής αυτής εξέτασης να ερμηνευθούν, είναι απαραίτητο να συνδυαστούν με την κλινική εξέταση και με το ιστορικό της γυναίκας.
Δείτε και το σχετικό video, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τον ιστότοπο mothersblog.gr, στην ομάδα ειδικών του οποίου ανήκουμε!
Διαβάστε ακόμα:
– Υπογονιμότητα: Πώς με το υπερηχογράφημα διαγιγνώσκουμε παθολογίες στο εσωτερικό της μήτρας;
Δείτε ΕΔΩ πότε είναι οι γόνιμες ημέρες σας!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Πληροφορίες για το παρόν πόνημα αντλήθηκαν από την ιστοσελίδα Radiopedia
