Πόσο συχνό φαινόμενο είναι η κολπική αιμόρροια μετά από σεξουαλική επαφή;
Σύμφωνα με μελέτη του 2014 ο επιπολασμός (η συχνότητα δηλαδή) της εκδήλωσης αιμορραγίας μετά από κολπική διείσδυση κυμαίνεται μεταξύ του 0,7% και του 9% ενώ φαίνεται, πως κατά μέσο όρο το 6% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας σε ετήσια βάση θα αναφέρουν το σύμπτωμα αυτό.
Είναι δυνατόν η αιμόρροια αυτή να εξαφανιστεί από μόνη της;
Σύμφωνα με τα στοιχεία μελέτης του 2013 η κολπική αιμόρροια μετά από επαφή εξαφανίζεται αυτόματα στο 51% των περιπτώσεων εντός διετίας χωρίς να υφίστανται σημεία υποτροπής.
Ποια είναι τα αίτια, που ενδέχεται να συνδέονται με την εκδήλωση κολπικής αιμόρροιας μετά από σεξουαλική επαφή;
Τα υποφώσκοντα αίτια της κατάστασης αυτής μπορούν να χωριστούν σχηματικά σε δύο διακριτές κατηγορίες:
• Καρκίνος
• Μη – καρκινικά αίτια
Φλεγμονή
Η φλεγμονή εξαιτίας παθογόνων μικροοργανισμών ενδέχεται να αφορά τον τράχηλο της μήτρας, οπότε και ονομάζεται τραχηλίτιδα (ή τραχηλίτις), τον κόλπο, οπότε ονομάζεται κολπίτιδα (κολπίτις) αλλά και τον ιστό, που καλύπτει την κοιλότητα της μήτρας και ονομάζεται ενδομήτριο, οπότε αναφερόμαστε σε ενδομητρίτιδα.
Όπως αναφέρεται και σε άρθρο του 2022 το βακτήριο Χλαμύδια είναι και ο συνηθέστερος «ένοχος» για αυτού του είδους της φλεγμονές. Η λοίμωξη από Χλαμύδια είναι ένα σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα, το οποίο προσβάλλει το 7% περίπου των γυναικών με ηλικία μικρότερη των 25 ετών. Ενώ παράγοντες, που αυξάνουν τον κίνδυνο για εκδήλωση του νοσήματος αυτού, είναι η ηλικία της γυναίκας μικρότερη των 25 ετών, η επαφή με πλέον του ενός συντρόφου το τελευταίο έτος και η μη χρήση προφυλακτικού.
Εκτρόπιο
Στην παρακάτω εικόνα μπορούμε να δούμε, πως ο ιστός, ο οποίος καλύπτει τον τράχηλο και ονομάζεται επιθήλιο, δεν είναι ομοιόμορφος καθ’ όλη την έκτασή του. Συγκεκριμένα, ο αυλός (το «εσωτερικό» του σωλήνα δηλαδή) καλύπτεται από επιθήλιο με κυλινδρικής μορφής κύτταρα (εξού και το όνομα «κυλινδρικό» επιθήλιο) και το τμήμα, του τραχήλου, που είναι στραμμένο προς τον κόλπο από επιθήλιο με κύτταρα πλακώδους μορφής (εξού και το όνομα «πλακώδες» επιθήλιο). Το «όριο» μεταξύ των δύο επιθηλίων είναι η λεγομένη «ζώνη μετάπλασης» (στην εικόνα σημειούται ως «ζ.μ.»).
Τυπικά, η ζώνη μετάπλασης σε μία γυναίκα αναπαραγωγικής ηλικίας εντοπίζεται πλησίον του έξω τραχηλικού στομίου. Σε μία γυναίκα με εκτρόπιο όμως το κυλινδρικό επιθήλιο εκτείνεται και πέραν του έξω τραχηλικού στομίου.
Στην ακόλουθη εικόνα μπορούμε να δούμε τι βλέπει ο γυναικολόγος, όταν εξετάζει εξ όψεως τον τράχηλο μίας γυναίκας, ο οποίος εμφανίζει εκτρόπιο, κατά τη διαδικασία λήψης του test Παπανικολάου.
Παρατηρούμε, πως γύρω από το έξω τραχηλικό στόμιο είναι εμφανής μία ζώνη παρουσιάζουσα έντονη ερυθρότητα. Αυτή ακριβώς η ζώνη είναι και το εκτρόπιο.
Φαίνεται, πως η εμφάνιση του εκτροπίου συνδέεται με διακυμάνσεις των επιπέδων των ορμονών, που παράγονται από τις ωοθήκες, αλλά και με τη χρήση αντισυλληπτικών δισκίων.
Πολύποδες της μήτρας
Οι πολύποδες της μήτρας είναι μικρά καλοήθη, στην συντριπτική τους πλειοψηφία, ογκίδια, που μπορούν να εμφανισθούν στην εσωτερική επένδυση της ενδομητρικής κοιλότητος, δηλαδή στο ενδομήτριο (ενδομητρικός πουλύπους) ή στον τράχηλο της μήτρας (τραχηλικός πολύπους).
Οι πολύποδες της μήτρας μπορεί να έχουν μέγεθος, που κυμαίνεται από λίγα χιλιοστά (όσο ένας κόκκος σουσάμι) μέχρι και αρκετά εκατοστά.
Συνήθως οι πολύποδες, η παρουσία των οποίων συνδέεται με εκδήλωση αιμορραγίας μετά από σεξουαλική επαφή, είναι αυτοί, που προβάλλουν από το έξω τραχηλικό στόμιο, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα.
Τα συγκεκριμένα μορφώματα είναι εύθρυπτα και παρουσιάζουν αυξημένη τάση προς αιμορραγία μετά από τριβή.
Σε παλαιότερη μελέτη του 1961 καταγράφηκε συχνότητα παρουσίας πολυπόδων σε γυναίκες, που υπεβλήθησαν σε γυναικολογική εξέταση, που προσήγγιζε το 4% περίπου.
Αξίζει όμως, να αναφέρουμε και μελέτη του 2001, στην οποία συμμετείχαν 314 γυναίκες, που ανέφεραν αιμορραγία μετά τη σεξουαλική επαφή, το 5% εκ των οποίων έφεραν τελικά πολύποδα στον τράχηλό τους.
Σε ανάλογα συμπεράσματα κατέληξε και μελέτη του 2006. Στη μελέτη αυτή η συμμετοχή ανήρχετο στις 142 γυναίκες με αιμορραγία μετά από σεξουαλική επαφή. Εξ αυτών οι 7 (ποσοστό 4,9%) έφεραν τραχηλικό πολύποδα.
Χαλάρωση κόλπου και πρόπτωση πυελικών οργάνων
Το πυελικό έδαφος και ο κόλπος «στηρίζουν» τα όργανα, τα οποία εντοπίζονται εντός της πυέλου. Έτσι, αν μειωθεί η αντοχή των μυών και του συνδετικού ιστού του πυελικού εδάφους και επέλθει χαλάρωση, η στήριξη των πυελικών οργάνων απολείπει. Συνεπώς, τα όργανα αυτά «υποκύπτουν» στη βαρύτητα, οπότε και «γλιστράνε» προς τα κάτω.
Πριν προχωρήσουμε, θα πρέπει να εξοικειωθούμε με τον όρο «κήλη». Πρόκειται για έναν ιατρικό όρο, ο οποίος περιγράφει την προβολή ενός σπλάχνου ή τμήματος αυτού, που προβάλλει («προεξέχει») από ένα μη φυσιολογικό σημείο.
Σε ό,τι αφορά το πυελικό έδαφος η κήλη κάποιου εκ των σπλαχνικών οργάνων, που εντοπίζονται εντός της πυέλου (ουροδόχος κύστη, ορθό και μήτρα), περιγράφει την προβολή (δηλαδή την «προεξοχή») του οργάνου αυτού εκ του πυελικού εδάφους.
Στην παρακάτω εικόνα βλέπουμε είδη κήλης από το πυελικό έδαφος. Η κήλη αυτή εμφανίζεται, όταν το πυελικό έδαφος «χαλαρώσει», δηλαδή χάσει την αντοχή του και την ικανότητά του να «υποστηρίξει» τα πυελικά όργανα.
Η πιθανότητα εκδήλωσης πρόπτωσης των πυελικών οργάνων αυξάνεται με:
• την ηλικία
• τον αριθμό των τοκετών
• την παχυσαρκία
Άλλοι παράγοντες, που έχουν συνδεθεί με την εκδήλωση πρόπτωσης είναι και η χρόνια δυσκοιλιότητα, αλλά και ο χρόνιος βήχας.
Η πρόπτωση των οργάνων «εκθέτει» τρόπον τινά τόσο τον τράχηλο της μήτρας, όσο και τον κόλπο. Έτσι επ’ αυτών εμφανίζονται συχνά φλεγμονές, αλλά και τραυματισμοί, που επιτείνονται κατά τη σεξουαλική επαφή και εκδηλώνεται κολπική αιμόρροια.
«Βίαιη» σεξουαλική επαφή
Η βίαιη σεξουαλική επαφή ενδέχεται να είναι συναινετική με ή χωρίς τη χρήση βοηθημάτων, που θα μπορούσαν να προκαλέσουν τραυματισμό στον κόλπο και κολπική αιμόρροια.
Όμως ακόμα δυσκολότερο να «διαγνωστεί» είναι η βίαιη σεξουαλική επαφή στα πλαίσια σεξουαλικής κακοποίησης, αφού τα θύματα σε κάποιες περιπτώσεις διστάζουν να αναφέρουν το περιστατικό…
Εγκυμοσύνη
Η εγκυμοσύνη είναι ένα ενδεχόμενο, που θα πρέπει πάντα να εξακριβώνεται, όταν μία γυναίκα αναφέρει κολπική αιμόρροια μετά από σεξουαλική επαφή.
Κολπική ξηρότητα
Η κολπική ξηρότητα είναι εκ των βασικών «καλοηθών» καταστάσεων, η παρουσία των οποίων συνδέεται με την εκδήλωση αιμορραγίας μετά από τη σεξουαλική επαφή.
Η κολπική ξηρότητα σε σημαντικό βαθμό οφείλεται στην διαταραχή της παραγωγής κολλαγόνου από τα κύτταρα του τοιχώματος του κόλπου, η οποία συνδέεται με διαταραχές στην παραγωγή ορμονών από τις ωοθήκες της γυναίκας.
Χαρακτηριστικές καταστάσεις, που προδιαθέτουν για τις ορμονικές αυτές διαταραχές και την εκδήλωση κολπικής ξηρότητας είναι:
• ο τοκετός
• ο θηλασμός
• η φυσιολογικές αλλαγές, που λαμβάνουν χώρα στον κόλπο, όσο η ηλικία της γυναίκας προχωρά και πλησιάζει η εμμηνόπαυση.
Δείτε ΕΔΩ πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε ριζικά την κολπική ξηρότητα, χάρη στους υπερήχους HIFU!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Διαβάστε ακόμα
– Είχα σεξουαλική επαφή και είδα αίμα… Τι γίνεται τώρα;
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Tarney CM, Han J. Postcoital bleeding: a review on etiology, diagnosis, and management. Obstet Gynecol Int. 2014;2014:192087. doi:10.1155/2014/192087
Shapley M, Blagojevic-Bucknall M, Jordan KP, Croft PR. The epidemiology of self-reported intermenstrual and postcoital bleeding in the perimenopausal years. BJOG. 2013 Oct;120(11):1348-55. doi: 10.1111/1471-0528.12218. Epub 2013 Mar 26. PMID: 23530690.
Owens, GL, Wood, NJ, Martin-Hirsch, P. Investigation and management of postcoital bleeding. The Obstetrician & Gynaecologist 2022; 24: 24– 30. https://doi.org/10.1111/tog.12780
FARRAR HK Jr, NEDOSS BR. Benign tumors of the uterine cervix. Am J Obstet Gynecol. 1961 Jan;81:124-37. doi: 10.1016/s0002-9378(16)36314-1. PMID: 13698265.
Rosenthal AN, Panoskaltsis T, Smith T, Soutter WP. The frequency of significant pathology in women attending a general gynaecological service for postcoital bleeding. BJOG. 2001 Jan;108(1):103-6. doi: 10.1111/j.1471-0528.2001.00008.x. PMID: 11212982.
Abu J, Davies Q, Ireland D. Should women with postcoital bleeding be referred for colposcopy? J Obstet Gynaecol. 2006 Jan;26(1):45-7. doi: 10.1080/01443610500378624. PMID: 16390710.
