Λίγα λόγια εισαγωγικά…
Η μήτρα (αρχαιοελληνικός όρος: «ὑστέρα») είναι ένα όργανο με σχήμα ανεστραμμένου αχλαδιού και αποτελεί μέρος του αναπαραγωγικού συστήματος της γυναίκας.
Πρόκειται για ένα κοίλο όργανο (= όργανο με κοιλότητα). Η κοιλότητα της μήτρας ονομάζεται ενδομητρική κοιλότητα και εντός αυτής αναπτύσσεται προστατευμένο το μωρό κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Η ενδομητρική κοιλότητα έχει σχήμα ανάποδου τριγώνου. Στις γωνίες του τριγώνου της ενδομητρικής κοιλότητας απαντώνται τρεις οπές. Η οπή που συναντάμε στην κάτω γωνία ονομάζεται έσω τραχηλικό στόμιο και συνδέει την ενδομητρική κοιλότητα μέσω του ενδοτραχηλικού σωλήνα με τον κόλπο. Στις δύο πάνω γωνίες του τριγώνου συναντάμε τα σαλπιγγικά στόμια.
Η μήτρα, όπως φαίνεται και στην παρακάτω εικόνα εντοπίζεται εντός της πυέλου (λεκάνης) της γυναίκας.
Εκατέρωθεν της μήτρας απαντώνται οι ωοθήκες, από τις οποίες απελευθερώνεται με την ωοθυλακιορρηξία ένα (συνήθως) ωάριο στα μέσα κάθε εμμηνορρυσιακού κύκλου. Το απελευθερωθέν ωάριο εισέρχεται στις σάλπιγγες. Αν εκεί συναντήσει ζωντανά σπερματοζωάρια, τότε επέρχεται η γονιμοποίησή του και το προκύψαν έμβρυο κινείται προς την ενδομητρική κοιλότητα, στο τοίχωμα της οποίας και εμφυτεύεται. Αν αντίθετα δεν επιτευχθεί γονιμοποίηση, το ωάριο επιβιώνει εντός των σαλπίγγων για 12 με 24 ώρες.
Στην ακόλουθη σχηματική απεικόνιση βλέπουμε, πως η πρόσθια επιφάνεια της μήτρας έρχεται σε επαφή με την ουροδόχο κύστη, ενώ η οπίσθια επιφάνεια αυτής με το ορθό.
Ποιες είναι οι διαστάσεις της μήτρας;
Οι διαστάσεις της μήτρας (εκτός εγκυμοσύνης) είναι οι ακόλουθες:
• Μήκος: 6 έως 8 εκατοστά
• Πλάτος: 4 με 5 εκατοστά (στον ισθμό το πλάτος είναι το μισό περίπου)
• Πάχος: 3 εκατοστά περίπου
Η μήτρα εκτός εγκυμοσύνης ζυγίζει περίπου 60 γραμμάρια.
Η ανατομία της μήτρας…
Στη μήτρα διακρίνουμε τρεις ανατομικές περιοχές (βλ. εικόνα):
• Το θόλο, που είναι το ανώτερο καμπύλο τμήμα της μήτρας, όπου και συναντάμε τα έσω σαλπιγγικά στόμια
• Το σώμα, που είναι το τμήμα της μήτρας, το οποίο εκτείνεται κάτω από το θόλο μέχρι το σημείο, όπου στενεύει τόσο το τοίχωμα της μήτρας, όσο και η ενδομητρική κοιλότητα.
• Τον ισθμό, που είναι η κατώτατη και πιο στενή περιοχή της μήτρας, από την οποία ξεκινά και ο τράχηλος.
Η μήτρα από κοντά…
Εξωτερικά η μήτρα καλύπτεται από ένα λεπτό στρώμα ιστού, που ονομάζεται ορογόνος χιτών.
Το τοίχωμα της μήτρας έχει πάχος 2 με 3 εκατοστά και σε αυτό διακρίνουμε δύο βασικά στρώματα:
• Το μυομήτριο, που είναι το εξωτερικό στρώμα και – όπως υποδηλώνει και το όνομά του – αποτελείται από μυϊκό ιστό.
• Το ενδομήτριο, το οποίο είναι ο ιστός, που καλύπτει εσωτερικά την ενδομητρική κοιλότητα.
Στο ενδομήτριο διακρίνουμε δύο στρώματα (στιβάδες):
• Τη βασική στιβάδα, της οποίας η δομή παραμένει αμετάβλητη κατά τη διάρκεια του εμμηνορρυσιακού κύκλου.
• Τη λειτουργική στοιβάδα, η οποία υπό την επιρροή των ορμονών, που ρυθμίζουν τον κύκλο¸ εμπλουτίζεται σε αγγεία και θρεπτικά στοιχεία, ώστε περί τα μέσα του κύκλου να είναι έτοιμη να «υποδεχθεί» το έμβρυο (αν επέλθει γονιμοποίηση) και να υποστηρίξει την ανάπτυξή του. Αν δεν επέλθει γονιμοποίηση, τότε η λειτουργική στιβάδα αποπίπτει («πέφτει») και εξέρχεται εκ του τραχήλου και του κόλπου υπό τη μορφή τεμαχίων ιστού αναμεμιγμένων με αίμα κατά την έμμηνο ρύση (την περίοδο δηλαδή).
Ποια είναι η σύσταση της λειτουργικής στοιβάδας του ενδομητρίου κατά τις γόνιμες ημέρες της γυναίκας;
Κατά τις γόνιμες ημέρες της γυναίκας από το ενδομήτριο παράγονται εκκρίσεις, οι οποίες είναι πλούσιες σε συστατικά, που υποβοηθούν την επιβίωση των σπερματοζωαρίων, ώστε να αυξηθούν οι πιθανότητες γονιμοποίησης του ωαρίου.
Η ανάλυση των εκκρίσεων αυτών καταδεικνύει υψηλά ποσοστά νερού, σιδήρου, καλίου, νατρίου, χλωρίου, γλυκόζης και πρωτεϊνών. Η γλυκόζη είναι θρεπτική ουσία για τα σπερματοζωάρια, ενώ φαίνεται, πως οι πρωτεΐνες συμμετέχουν στην εμφύτευση του εμβρύου, που θα προκύψει μετά από ενδεχόμενη γονιμοποίηση του ωαρίου.
Σε γενικές γραμμές, μπορεί κάποιος να πει, ότι κατά τις γόνιμες ημέρες της γυναίκας το ενδομήτριο με τις εκκρίσεις του παρέχει ένα περιβάλλον κατάλληλο για την προστασία και την ανάπτυξη του εμβρύου κατά τα πρώτα κρίσιμα στάδια της κύησης.
Δείτε ΕΔΩ πότε είναι οι γόνιμες ημέρες σας!
Διαβάστε ακόμα:
– Η ανατομία του αναπαραγωγικού συστήματος της γυναίκας
– Πόσο μεγαλώνει η μήτρα κατά την εγκυμοσύνη;
– Πώς αλλάζει η μήτρα κατά τη διάρκεια της ζωής της γυναίκας;
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
