Ολίγον από ιστορία
Μια από τις παλαιότερες αναφορές σε κάποιας μορφής προφυλακτικού εντοπίζονται σε ένα δοκίμιο για τη σύφιλη του ανατόμου Gabriele Falloppio το 1564. Εκεί περιγράφονται ειδικές «θήκες» από λινό ύφασμα, το οποίο έχει υποστεί ειδική επεξεργασία, που καλύπτουν το πέος και κρατούνται στη θέση τους με ειδικές κορδέλες.
Τα πρώτα προφυλακτικά από καουτσούκ εμφανίστηκαν το 1855, ενώ τα πρώτα προφυλακτικά από latex εμφανίστηκαν το 1920.
Πόσο αποτελεσματικός τρόπος αντισύλληψης είναι το προφυλακτικό;
Με βάση τις διεθνείς στατιστικές ο δείκτης Pearl σε ό,τι αφορά τη συνήθη χρήση του κυμαίνεται από το 10 μέχρι το 18, ενώ σε ό,τι αφορά τη βέλτιστή του χρήση είναι περίπου 2.
Πόσο αποτελεσματική είναι η χρήση προφυλακτικού στην πρόληψη αφροδίσιων νοσημάτων;
Η χρήση του προφυλακτικού δεν προστατεύει μόνο έναντι μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης, αλλά και έναντι νοσημάτων, που μεταδίδονται με την ερωτική επαφή.
Συγκεκριμένα φαίνεται πως η χρήση προφυλακτικού μειώνει τη μετάδοση του ιού το AIDS κατά 85%, ενώ υπάρχουν και μελέτες, οι οποίες «ανεβάζουν» το ποσοστό αυτό ακόμα και στο 95%.
Φαίνεται εξάλλου, πως η χρήση προφυλακτικού μειώνει τη μετάδοση του ιού HPV ακόμα και κατά 70%. Εδώ φυσικά τονίζουμε, πως η προστασία, που το προφυλακτικό παρέχει κατά της μετάδοσης του HPV δεν είναι απόλυτη.
Ανάλογα είναι και τα ποσοστά για προστασία από άλλα αφροδίσια νοσήματα, όπως είναι η γονόρροια, η σύφιλη και ο έρπης.
Ποιοι είναι οι βασικοί λόγοι αποτυχίας του προφυλακτικού;
• Μπορεί να βγει μόνο του μετά την εκσπερμάτιση
• Μπορεί να σπάσει εξαιτίας λανθασμένης τοποθέτησης
• Ρήξη κατά την αφαίρεση του περιτυλίγματος
• Ρήξη λόγω μειωμένης αντοχής (από χρήση μετά την ημερομηνία λήξης, κακής αποθήκευσης, έκθεσή του σε έλαια, που το διαβρώνουν)
Τα ποσοστά ρήξης του προφυλακτικού κυμαίνονται μεταξύ του 0,4% και 2,3%, ενώ το προφυλακτικό βγαίνει από μόνο του σε ποσοστά μεταξύ του 0,6% και 1,3%.
Ακόμα και αν το προφυλακτικό δεν βγει και δεν σπάσει, στο 1% με 3% των γυναικών θα ανιχνευθεί σπέρμα στον κόλπο τους.
Ποιος είναι ο σωστός τρόπος εφαρμογής του προφυλακτικού;
1. Η ορθή χρήση του προφυλακτικού προϋποθέτει, πως η ερωτική επαφή δεν ξεκινάει πριν από την ορθή εφαρμογή του προφυλακτικού. Συνιστάται μάλιστα να γεννητικά όργανα να μην έρχονται καθόλου σε επαφή πριν την εφαρμογή του προφυλακτικού.
2. Στη συσκευασία του προφυλακτικού αναγράφεται η ημερομηνία λήξης του. Είναι σημαντικό να την ελέγξετε. Μην το χρησιμοποιήσετε, αν η ημερομηνία αυτή έχει παρέλθει.
3. Προσέξτε πώς θα βγάλετε το προφυλακτικό από τη συσκευασία του, γιατί ενδέχεται να προκαλέσετε άθελά σας ρήξη του. Συνήθως οι συσκευασίες έχουν κάποιου είδους ένδειξη, που σας δείχνουν από πού να την ανοίξετε. Αποφύγετε τη χρήση των δοντιών σας για να ανοίξετε τη συσκευασία. Η ύπαρξη μυτερών νυχιών και κοσμημάτων ενδέχεται να «τραυματίσουν» το προφυλακτικό.
4. Μόλις το προφυλακτικό βγει από τη συσκευασία του είναι έτοιμο για να «ξετυλιχθεί» και να καλύψει το πέος, όπως φαίνεται στην εικόνα 1. Μοιάζει με καπελάκι. Μπορείτε να το ξετυλίξετε λίγο πριν από την εφαρμογή του προκειμένου να σιγουρευτείτε, πως η φορά του είναι η σωστή. Αν παρ’ ελπίδα τοποθετήσετε το προφυλακτικό στο πέος με τη λανθασμένη φορά, μην το γυρίσετε από την άλλη, ώστε να το χρησιμοποιήσετε. Πετάξτε το και χρησιμοποιήστε άλλο.
5. Το πέος πρέπει να βρίσκεται σε πλήρη στύση, πριν τοποθετηθεί το προφυλακτικό (βλ. εικόνα 2)
6. «Τσιμπήστε» την κορυφή του προφυλακτικού πριν το τοποθετήσετε στην κεφαλή του πέους. Έτσι βγαίνει ο αέρας από το προφυλακτικό και αφήνεται χώρος για να μαζευτεί το σπέρμα (βλ. εικόνα 2). Επίσης, αν το μικρό «εξόγκωμα», που βρίσκεται στην κορυφή του προφυλακτικού μείνει «ξεφούσκωτο» μετά την τοποθέτηση, αυτό σημαίνει πως το προφυλακτικό έχει εφαρμόσει σωστά.
7. Ξετυλίξτε το προφυλακτικό μέχρι τη βάση του πέους
8. Τώρα μπορείτε να έρθετε σε επαφή.
9. Μετά την εκσπερμάτιση είναι σημαντικό να προσέξετε πώς θα βγάλετε το προφυλακτικό. Μετά την εκσπερμάτιση κρατήστε τη βάση του προφυλακτικού και τραβήξτε το πέος έξω από το σώμα της συντρόφου σας. Είναι σημαντικό η διαδικασία αυτή να γίνει πριν το πέος χάσει τη στύση του. Αν το πέος χάσει τη στύση του, η εφαρμογή του προφυλακτικού παύει να είναι απόλυτη και είναι πιθανό να υπάρξει διαρροή σπέρματος (εικόνα 3).
10. Αφαιρέστε προσεκτικά το προφυλακτικό από το πέος, ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο διαρροής (εικόνα 4). Ελέγξτε. πως μέσα στο προφυλακτικό υπάρχει σπέρμα. Πετάξτε το προφυλακτικό στα σκουπίδια και όχι στην τουαλέτα, διότι μπορεί να προκληθεί απόφραξη της αποχέτευσης.
Τα «προς αποφυγήν» της χρήσης προφυλακτικού
• Μην κρατάτε τα προφυλακτικά στο πορτοφόλι σας, διότι η ζέστη και η τριβή, μπορεί να τους προκαλέσουν ζημιά. Τα προφυλακτικά αποθηκεύονται σε χώρο δροσερό και ξηρό
• Η χρήση σπερματοκτόνων ενδέχεται να προκαλέσουν ερεθισμό, ενώ δεν έχει επιβεβαιωθεί πως μειώνουν σημαντικά τις πιθανότητες εγκυμοσύνης
• Μην χρησιμοποιείτε για λίπανση λάδι, ενυδατικές λοσιόν, βαζελίνη ή λάδι, διότι ενδέχεται να μειώσουν την αντοχή του προφυλακτικού. Για λίπανση χρησιμοποιείτε μόνο λιπαντικές γέλες (gels), που είναι υδατοδιαλυτές και έχουν σαν βάση τους το νερό.
• Μη χρησιμοποιείτε περισσότερα από ένα προφυλακτικά ταυτόχρονα. Η μέθοδος αυτή όχι μόνο δεν μειώνει τις πιθανότητες ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης, αλλά αντίθετα – λόγω της τριβής μεταξύ των προφυλακτικών – αυξάνουν την πιθανότητα ρήξης.
• Μην επαναχρησιμοποιείτε σε καμία περίπτωση το προφυλακτικό. Το κάθε προφυλακτικό είναι μίας χρήσης.
Τι γίνεται, αν σπάσει το προφυλακτικό;
Σε αυτήν την περίπτωση ίσως να χρειαστεί η λεγόμενη επείγουσα αντισύλληψη, η οποία όμως χορηγείται μόνο κατόπιν ιατρικής συμβουλής. Οι πιο συνηθισμένες μέθοδοι επείγουσας αντισύλληψης είναι το ενδομήτριο σπείραμα (spiral) και το λεγόμενο «χάπι της επόμενης ημέρας».
Βέβαια, το προφυλακτικό δεν παρεμποδίζει μόνο την ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, αλλά προστατεύει και από αφροδίσια νοσήματα. Ειδικά στην περίπτωση, που ο ερωτικός σύντροφος ήταν περιστασιακός και εν πολλοίς άγνωστος, ίσως να χρειαστεί ο σχετικός έλεγχος μετά από εύλογο χρονικό διάστημα.
Τι γίνεται εάν έχω αλλεργία στο υλικό του προφυλακτικού;
Το σύνηθες υλικό, από το οποίο είναι κατασκευασμένα τα προφυλακτικά είναι το latex. Υπάρχουν όμως άνθρωποι, που έχουν αλλεργία στο υλικό αυτό.
Έτσι η επαφή των γεννητικών οργάνων με προφυλακτικά από το υλικό αυτό προκαλεί αίσθηση καύσους, κνησμό, ερύθημα και την εμφάνιση βλατίδων. Σε ακραίες δε περιπτώσεις ενδέχεται να προκληθεί ακόμα και αλλεργικό σοκ.
Αν και εσείς ανήκετε σε αυτήν την κατηγορία, τότε μπορείτε να χρησιμοποιήσετε προφυλακτικά από το υλικό πολυουρεθάνη.
Το προφυλακτικό χρησιμοποιείται μόνον, όταν υπάρχει κολπική διείσδυση;
Το προφυλακτικό δεν προστατεύει μόνο από το ενδεχόμενο ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης, αλλά και από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Τα νοσήματα αυτά δεν μεταδίδονται μόνον με την κολπική διείσδυση, αλλά και όταν η διείσδυση είναι πρωκτική και κατά την στοματική ερωτική επαφή. Επομένως, η καλή πρακτική επιβάλλει η χρήση προφυλακτικού να επεκτείνεται και σε αυτού του είδους ερωτικών επαφών, ειδικά αν πρόκειται για περιστασιακούς ερωτικούς συντρόφους.
Μπορώ να χρησιμοποιώ το προφυλακτικό σε συνδυασμό με κάποια άλλη μέθοδο αντισύλληψης;
Η αποτελεσματικότητα της χρήσης προφυλακτικού σε ό,τι αφορά την αποτροπή του ενδεχόμενου ανεπιθύμητης κύησης δεν είναι απόλυτη. Για το λόγο αυτό, αν αυτό στα πλαίσια της αντισύλληψης, το προφυλακτικό μπορεί να συνδυαστεί με άλλη σχετική μέθοδο, όπως είναι το αντισυλληπτικό δισκίο ή το ενδομήτριο σπείραμα (spiral). Φυσικά οι μέθοδοι αυτοί δεν προστατεύουν, όπως το προφυλακτικό από τα αφροδίσια νοσήματα.
Δείτε και το σχετικό video, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με το ιστότοπο mothersblog.gr, στην ομάδα ειδικών του οποίου ανήκουμε!
Δείτε ΕΔΩ πότε είναι οι γόνιμες ημέρες σας!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
