Τι ονομάζουμε δυσκοιλιότητα;
Όλοι γνωρίζουμε σε γενικές γραμμές τι σημαίνει δυσκοιλιότητα. Εντούτοις, για να μπορέσει ένας ιατρός να θέσει τη διάγνωση της κλινικής αυτής οντότητας, θα πρέπει να βασίσει τη γνώμη του σε συγκεκριμένα κριτήρια, ο κατάλογος των οποίων έχει καταρτιστεί με βάση στατιστικές μελέτες.
Για την κλινική διάγνωση καταστάσεων, που αφορούν το πεπτικό σύστημα, μεταξύ των οποίων είναι και η δυσκοιλιότητα, μπορούμε να αναφερθούμε στα κριτήρια της Ρώμης. Σύμφωνα με τα κριτήρια της Ρώμης (4η αναθεώρηση), προκειμένου να τεθεί η διάγνωση δυσκοιλιότητας, θα πρέπει κάποιος να αναφέρει δύο εκ των κάτωθι συμπτωμάτων κατά τους τρεις τελευταίους μήνες:
• Λιγότερες από 3 κενώσεις την εβδομάδα μετά από έπειξη (= «τάση») για αφόδευση.
• Πλέον του 25% των κενώσεων επιτυγχάνονται μετά από υπέρμετρη προσπάθεια.
• Σκληρά κόπρανα σε πλέον του 25% των προσπαθειών για κένωση.
• Αίσθημα απόφραξης στην περιοχή του πρωκτού και του ορθού σε πλέον του 25% των προσπαθειών για κένωση.
• Αίσθημα ατελούς κένωσης σε πλέον του 25% των προσπαθειών κένωσης.
• Χρεία δακτυλικής υποβοήθησης σε πλέον του 25% των προσπαθειών κένωσης.
Θα πρέπει να διευκρινίσουμε, πως ναι μεν αυτά είναι τα τρόπον τινά «αυστηρά ιατρικά» κριτήρια, αλλά η ενόχληση ενδέχεται να προκύψει και με «ελαφρότερη» συμπτωματολογία, την οποία δεν πρέπει να αγνοήσουμε.
Τι ονομάζουμε χαλάρωση κόλπου;
Το πυελικό έδαφος (βλ. εικόνα 1) υποστηρίζει τα όργανα, που βρίσκονται εντός της πυέλου (ορθό, μήτρα και ουροδόχος κύστη). Μέρος της «υποστηρικτικής» αυτής δομής είναι και ο κόλπος. Η διατήρηση της ορθής θέσης των πυελικών οργάνων, είναι σημαντική μεταξύ άλλων για τη διατήρηση του ελέγχου της ούρησης και της αφόδευσης.
Σε περίπτωση απώλειας της στήριξης του πυελικού εδάφους και χαλάρωσης του κόλπου, τα πυελικά όργανα «τείνουν» να «γλιστρήσουν» προς το έδαφος, οπότε έχουμε την εμφάνιση κήλης. Στην παρακάτω εικόνα 2 απεικονίζονται κάποια είδη κήλης οργάνων του πυελικού εδάφους και συγκεκριμένα:
• Κυστεοκήλη
• Ορθοκήλη
• Εντεροκήλη (συνήθως το είδος αυτό της κήλης εμφανίζεται μόνον μετά από υστερεκτομή)
Η απώλεια στήριξης πυελικού εδάφους ενδέχεται να οδηγήσει και στην κήλη της μήτρας, η οποία ονομάζεται πρόπτωση μήτρας. Όσο η μήτρα μετακινείται προς το έδαφος «παρασύρει» μαζί της και τον κόλπο (βλ εικόνα 3)
Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε, πως υφίσταται το ενδεχόμενο να «συνυπάρχουν» διαφορετικές κήλες. Έτσι επί παραδείγματι μπορεί να συναντήσουμε κυστεοκήλη μαζί με ορθοκήλη.
Ποιοι παράγοντες αυξάνουν την πιθανότητα χαλάρωσης κόλπου;
Παράγοντες, η παρουσία των οποίων έχει συσχετισθεί με αυξημένες πιθανότητας εκδήλωσης χαλάρωσης κόλπου είναι:
• η κληρονομικότητα
• η παχυσαρκία
• η τακτική άρση βάρους
• χρόνια ιατρικά προβλήματα (διαβήτης, άσθμα, χρόνια βρογχίτιδα)
• το κάπνισμα
• διαφοροποιήσεις στην παραγωγή κολλαγόνου
• η εγκυμοσύνη και ο φυσιολογικός τοκετός
• η ηλικία
Ποια η σχέση της χαλάρωσης κόλπου και της δυσκοιλιότητας;
Οι γυναίκες με χαλάρωση του κόλπου έχουν αυξημένες πιθανότητες να εκδηλώσουν και δυσκοιλιότητα.
Ενδεικτικά, συντάκτες μελέτης του 2005 κατέληξαν στο συμπέρασμα, πως η παρουσία χαλάρωσης του πυελικού εδάφους στη γυναίκα συνδέεται με αύξηση των πιθανοτήτων εκδήλωσης δυσκοιλιότητας κατά 4 φορές περίπου. Στο πόνημα εξάλλου αυτό, οι επιστήμονες κατέγραψαν και συσχέτιση των πιθανοτήτων εκδήλωσης δυσκοιλιότητας με την μικρή ποσότητα φυτικών ινών στη δίαιτα μίας εκάστης. Πάντως, οι πιθανότητες εμφάνισης της δυσάρεστης αυτής συμπτωματολογίας παρέμενε υψηλή μεταξύ των γυναικών με χαλάρωση κόλπου, ακόμα και αν η κατανάλωση φυτικών ινών αυξανόταν. Απλά ο σχετικός κίνδυνος καταγραφόταν ως 3 φορές περίπου υψηλότερος σε τέτοιες περιπτώσεις.
Σε μελέτη του 2022 αναφέρεται, πως η πιθανότητα εκδήλωσης δυσκοιλιότητας στις γυναίκες είναι ούτως ή άλλως υψηλότερη, από ό,τι συμβαίνει στους άνδρες, ενώ φθάνει ακόμα και το 53% παρουσία χαλάρωσης του πυελικού εδάφους.
Γιατί η δυσκοιλιότητα είναι συχνότερη, αν υφίσταται και χαλάρωση του πυελικού εδάφους;
Το ερώτημα αυτό αντιμετωπίζεται από τους επιστήμονες, όπως το αντίστοιχο: «η κότα έκανε το αβγό ή το αβγό την κότα;». Δεν έχει ξεκαθαριστεί, αν η δυσκοιλιότητα προκλήθηκε από την χαλάρωση του κόλπου ή αν η χαλάρωση του κόλπου προκλήθηκε εξαιτίας της δυσκοιλιότητας.
Όπως αναφέρεται και σε μελέτη του 2018 δεν αποκλείεται η εκδήλωση δυσκοιλιότητας εν αρχήν να οδήγησε τρόπον τινά στην χαλάρωση του πυελικού εδάφους, ένεκα της αυξημένης πίεσης στην κοιλιά, που προκαλείται κατά τις επανειλημένες προσπάθειες αφόδευσης. Οι συντάκτες της μελέτης αυτής πάντως αποδέχονται τη θεωρία της «αρνητικής συνέργειας» μεταξύ των δύο κλινικών καταστάσεων: η δυσκοιλιότητα επιδεινώνει τη χαλάρωση κόλπου και η χαλάρωση κόλπου με τη σειρά της οδηγεί σε επιδείνωση της δυσκοιλιότητας – φαύλος κύκλος.
Συντάκτες έτερης μελέτης του 2005 πάντως μάλλον προκρίνουν την πιθανότητα η εκδήλωση δυσκοιλιότητας να συνδράμει σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό στην αύξηση των πιθανοτήτων εμφάνισης χαλάρωσης του κόλπου και ακράτειας ούρων. Μάλιστα οι συντάκτες της συγκεκριμένης μελέτης παρατηρούν, πως οι πιθανότητες εκδήλωσης δυσκοιλιότητας είναι παρόμοιες τόσο στις «σοβαρές» περιπτώσεις χαλάρωσης, όσο και στις «λιγότερο σοβαρές» τέτοιες περιπτώσεις.
Πώς αντιμετωπίζεται η δυσκοιλιότητα, που σχετίζεται με τη χαλάρωση του κόλπου;
Όπως περιγράφεται και στην προαναφερθείσα μελέτη του 2022, τα μέσα αντιμετώπισης αποφασίζονται κατά περίπτωσιν και ενίοτε περιλαμβάνουν τόσο μη χειρουργικές μεθόδους, όσο και χειρουργικές επεμβάσεις.
Κερδίστε την υγεία του κόλπου σας χάρη στους υπερήχους HIFU!
Δείτε και το σχετικό video, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τον ιστότοπο mothersblog.gr, στην ομάδα ειδικών του οποίου ανήκουμε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Arya LA, Novi JM, Shaunik A, Morgan MA, Bradley CS. Pelvic organ prolapse, constipation, and dietary fiber intake in women: a case-control study. Am J Obstet Gynecol. 2005 May;192(5):1687-91. doi: 10.1016/j.ajog.2004.11.032. PMID: 15902178.
Hamahata Y, Akagi K, Maeda T, Nemoto K, Koike J. Management of Pelvic Organ Prolapse (POP) and Rectal Prolapse. J Anus Rectum Colon. 2022;6(2):83-91. Published 2022 Apr 27. doi:10.23922/jarc.2020-007
Yuk JS, Lee JH, Hur JY, Shin JH. The prevalence and treatment pattern of clinically diagnosed pelvic organ prolapse: a Korean National Health Insurance Database-based cross-sectional study 2009-2015. Sci Rep. 2018;8(1):1334. Published 2018 Jan 22. doi:10.1038/s41598-018-19692-5
Jelovsek JE, Barber MD, Paraiso MF, Walters MD. Functional bowel and anorectal disorders in patients with pelvic organ prolapse and incontinence. Am J Obstet Gynecol. 2005 Dec;193(6):2105-11. doi: 10.1016/j.ajog.2005.07.016. PMID: 16325624.
