Τι είναι ο πρόωρος τοκετός;
Ως πρόωρο ορίζουμε τον τοκετό, που λαμβάνει χώρα πριν από τη συμπλήρωση 37 εβδομάδων κύησης.
Τι επιπτώσεις έχει η προωρότητα στο νεογνό;
Η προωρότητα δεν «δίνει τον απαραίτητο χρόνο» στο νεογνό να επωφεληθεί του προστατευμένου περιβάλλοντος της μήτρας, προκειμένου να αναπτυχθούν τα διάφορα συστήματα του σώματός του.
Έτσι, ανάλογα και με το βαθμό προωρότητας, υφίσταται σοβαρό ενδεχόμενο το μωράκι μετά από τη γέννησή του να αντιμετωπίσει βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα προβλήματα τόσο στην υγεία, όσο και στη σωματική, πνευματική, αλλά και ψυχική ανάπτυξή του.
Είναι συχνός ο πρόωρος τοκετός;
Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, το 2011 γεννήθηκαν περί τα 15 εκατομμύρια πρόωρα νεογνά. Εντούτοις, ο αριθμός αυτός φαίνεται, πως εμφανίζει αυξητική τάση.
Ανάλογα αυξητική τάση εμφανίζουν τα περιστατικά πρόωρου τοκετού και στην Ελλάδα. Σε μία μελέτη του 2013, η οποία ανέλυσε στοιχεία των ετών 1980 – 2008, καταγράφηκε σημαντική αύξηση των περιστατικών πρόωρου τοκετού στη χώρα μας. Οι επιστήμονες απέδωσαν την αύξηση αυτή στην άνοδο του μέσου όρου της ηλικίας των γυναικών, που αποφασίζουν να γίνουν μητέρες. Άλλοι παράγοντες, οι οποίοι ενδεχομένως να συμβάλλουν στην αύξηση αυτή, είναι η μητρική παχυσαρκία και η υπέρταση.
Μπορούμε να προβλέψουμε τον πρόωρο τοκετό;
Θα μπορούσαμε να πούμε, πως δύο είναι τα βασικά σημεία, τα οποία «προμηνύουν» το ενδεχόμενο πρόωρου τοκετού:
• Οι συσπάσεις της μήτρας
• Η ανεπάρκεια του τραχήλου της μήτρας
Η εμφάνιση πρόωρων συσπάσεων της μήτρας, μπορεί να διαγνωσθεί με την κλινική εξέταση (ο ιατρός βάζει το χέρι τους στην κοιλιά της εγκύου και νιώθει τις συσπάσεις αυτές), ενώ συχνά και η ίδια η κυοφορούσα είναι σε θέση να περιγράψει συσπάσεις της μήτρας της (περιγράφει τα λεγόμενα «πετρώματα» της κοιλιάς. Οι συσπάσεις της μήτρας καταγράφονται και με το Καρδιοτοκογράφημα (Non Stress Test – NST).
Η ανεπάρκεια του τραχήλου της μήτρας διαγιγνώσκεται με τη βοήθεια του υπερηχογραφικού ελέγχου.
Τόσο οι συσπάσεις της μήτρας, όσο και η ανεπάρκεια του τραχήλου εντοπίζονται στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων κατά το δεύτερο τρίμηνο της κύησης ή και αργότερα.
Είναι δυνατόν να προβλέψουμε τον πρόωρο τοκετό πριν από το δεύτερο τρίμηνο;
Αν και το έμβρυο παίρνει το 90% του τελικού του βάρους κατά το δεύτερο μισό της κύησης, φαίνεται πως ο μεταβολισμός της μητέρας αλλάζει ριζικά ήδη από το πρώτο τρίμηνο. Οι αλλαγές αυτές αποσκοπούν στην υποβοήθηση της εμφύτευσης του εμβρύου αφενός, και στη διευκόλυνση της ανάπτυξής του ειδικά κατά τους πρώτους μήνες της κύησης.
Επομένως, ενδεχόμενες «παρεκτροπές» στο μεταβολισμό της μητέρας ήδη από το πρώτο τρίμηνο της κύησης, θα μπορούσαν να δημιουργήσουν προβλήματα στην ανάπτυξη του εμβρύου.
Επιστήμονες του Πανεπιστημίου Κρήτης σε συνεργασία με συναδέλφους τους από το Imperial College του Λονδίνου εκπόνησαν το 2014 μελέτη, σύμφωνα με την οποία είναι δυνατόν να εντοπιστούν ήδη από το πρώτο τρίμηνο υποπροϊόντα του μεταβολισμού της μητέρας στα ούρα της, τα υψηλά επίπεδα των οποίων ενδεχομένως να συνδέονται με αύξηση της πιθανότητας για πρόωρο τοκετό.
Είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε νωρίς, πως μια έγκυος αντιμετωπίζει αυξημένη πιθανότητα για πρόωρο τοκετό;
Σε όσο πιο πρώιμο στάδιο γνωρίζουμε, πως υφίσταται το ενδεχόμενο αυτό, τόσο πιο αποτελεσματική φαίνεται, πως είναι η προτεινόμενη θεραπεία, όπως η ενδοκολπική χορήγηση προγεστερόνης.
Είμαι έγκυος, μπορώ να κάνω το test ούρων για πρόωρο τοκετό;
Η μέθοδος αυτή δεν έχει ακόμα ενσωματωθεί στην πάγια κλινική πρακτική, καθώς χρειάζονται περαιτέρω στοιχεία, τα οποία να καταδεικνύουν την χρησιμότητά της.
Εντούτοις, δεν αποκλείεται στο μέλλον να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο στα χέρια των μαιευτήρων, στα πλαίσια της αντιμετώπισης του πρόωρου τοκετού.
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
