Τι είναι το άσθμα;
Το άσθμα είναι μια χρόνια φλεγμονή των αεραγωγών, διαμέσου των οποίων ο αέρας, που αναπνέουμε φτάνει στους πνεύμονες. Η πάθηση αυτή επηρεάζει κυρίως τους λεπτούς σωλήνες, που οδηγούν τον αέρα, που αναπνέουμε στους πνεύμονες.
Στα ασθματικά άτομα οι σωλήνες αυτοί είναι τρόπον τινά πιο ευαίσθητοι, με αποτέλεσμα, αν έρθουν σε επαφή κάποια ερεθίσματα, να εμφανίζουν οίδημα στον αυλό τους (στο εσωτερικό τους δηλαδή) και – ενδεχομένως – υπερπαραγωγή βλέννης. Έτσι η διάμετρός τους περιορίζεται και δυσχεραίνεται η ροή του αέρα μέσω αυτών.
Συνεπώς, η κίνηση του αέρα από και προς τους πνεύμονες παρεμποδίζεται και παράγεται έντονος βήχας καθώς και χαρακτηριστικός συριστικός ήχος, ειδικά κατά την εκπνοή. Η σοβαρότητα του άσθματος διαφέρει από άτομο σε άτομο και μπορεί να κυμαίνεται από ελαφρά μέχρι και βαριά.
Η πάθηση αυτή χαρακτηρίζεται από επεισόδια άσθματος, μεταξύ των οποίων μεσολαβούν περίοδοι χωρίς συμπτώματα.
Πώς προκαλείται το άσθμα;
Οι μηχανισμοί, που προκαλούν το άσθμα, είναι εν πολλοίς – προς το παρόν τουλάχιστον – ασαφείς. Δεν έχει ξεκαθαριστεί ακόμα η σημασία της κληρονομικότητας και η αλληλεπίδρασή της με ενδεχόμενους εξωτερικούς παράγοντες.
Οι παράγοντες, που εμπλέκονται στην πρόκληση της ασθματικής κρίσης είναι πολλοί:
• Διάφορα αλλεργιογόνα, όπως είναι η οικιακή σκόνη, η γύρη ή το τρίχωμα από κατοικίδια ζώα και τσιμπήματα από έντομα.
• Διάφοροι ερεθιστικοί παράγοντες, όπως το κάπνισμα, η ατμοσφαιρική ρύπανση, ο καπνός από καύση ξύλου, δυνατές μυρωδιές και τα διάφορα χημικά στον αέρα.
• Παθολογικές καταστάσεις, όπως ιώσεις του αναπνευστικού ή ιγμορίτιδα
• Διάφορα φάρμακα, όπως η ασπιρίνη ή μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη
• Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (συχνή κατά την εγκυμοσύνη)
• Η έντονη άσκηση
• Ο κρύος αέρας
• Η έμμηνος ρύση
• Η εγκυμοσύνη
• Η χρήση αντισυλληπτικών δισκίων
• Η συναισθηματική φόρτιση
Πόσο συχνές είναι οι κρίσεις άσθματος στις γυναίκες και πόσο συχνές στους άνδρες;
Κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας είναι πιο πιθανό τα αγόρια να παρουσιάσουν κρίσεις άσθματος. Όμως η κατάσταση αυτή αρχίζει να αντιστρέφεται κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Έτσι οι πιθανότητες να εμφανίσουν άσθμα τα αγόρια προοδευτικά μειώνονται, ενώ αντίθετη πορεία ακολουθούν οι πιθανότητες για τα κορίτσια.
Μετά το ορόσημο των 20 ετών οι νεαρές γυναίκες, φαίνεται πως αρχίζουν να εμφανίζουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν άσθμα από τους συνομήλικούς τους άνδρες. Τελικά το ποσοστό των ενήλικων γυναικών, που εμφανίζουν κρίσεις άσθματος ανέρχεται στο περίπου 9%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους ενήλικους άνδρες είναι περίπου 5%.
Υπάρχουν βάσιμες υποψίες, πως οι αλλαγές αυτές στη συχνότητα εμφάνισης άσθματος ανάλογα με την ηλικία της γυναίκας σχετίζονται με τις αντίστοιχες αλλαγές στα επίπεδα των ορμονών, που ρυθμίζουν τον κύκλο της. Οι αλλαγές στα επίπεδα αυτά είναι σημαντικές με το πέρασμα του κοριτσιού στην εφηβεία. Εντούτοις, τα επιστημονικά στοιχεία, που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν τις υποψίες αυτές είναι ακόμα μάλλον ελλιπή.
Όμως οι υποψίες αυτές ενισχύονται έτι περαιτέρω από το γεγονός, πως μετά την εμμηνόπαυση – οπότε και τα επίπεδα των συγκεκριμένων ορμονών ακολουθούν πτωτική τάση έως ότου σταθεροποιηθούν σε χαμηλά επίπεδα – τα ποσοστά εμφάνισης άσθματος ανδρών και γυναικών είναι παραπλήσια.
Πώς η έμμηνος ρύση επηρεάζει τις πιθανότητες μια γυναίκα να εμφανίσει κρίση άσθματος;
Η υπόθεση, πως η έλευση της έμμηνου ρύσης ενδέχεται να συνδέεται με την εμφάνιση κρίσεων άσθματος, διατυπώθηκε ήδη από το 19ο αιώνα.
Οι προαναφερθείσες ορμόνες, που ρυθμίζουν τη λειτουργία του γεννητικού συστήματος της γυναίκας, παρουσιάζουν διακυμάνσεις στα επίπεδά τους κατά τη διάρκεια του κύκλου. Έτσι πολλοί ερευνητές θεωρούν, πως οι ορμόνες αυτές ίσως επηρεάζουν και το αναπνευστικό σύστημα κάποιων γυναικών, οι οποίες παρουσιάζουν ενός είδους «ευαισθησία», με αποτέλεσμα να προκληθεί κρίση άσθματος με την έλευση της έμμηνου ρύσης.
Σε ποια φάση του κύκλου είναι πιο πιθανό οι γυναίκες, που παρουσιάζουν τη συγκεκριμένη «ευαισθησία», να εμφανίσουν κρίση άσθματος;
Η πιθανότητα μια γυναίκα, η οποία υποφέρει από κρίσεις άσθματος, να εμφανίσει τα αντίστοιχα συμπτώματα αυξάνονται προοδευτικά 7 με 10 ημέρες πριν από την αναμενόμενη έλευση της επόμενης έμμηνου ρύσης και κορυφώνονται 2 με 3 ημέρες πριν την έμμηνο ρύση. Επομένως, σε μια γυναίκα με τυπικό κύκλο 28 ημερών, οι «επικίνδυνες» ημέρες αρχίζουν από την 20η με 22η ημέρα με «πιο επικίνδυνες» τις ημέρες από την 26η και μετά.
Παρ’ όλα αυτά κάποιοι μελετητές παρατήρησαν, πως κρίσεις άσθματος ενδέχεται να εμφανιστούν με αυξημένη συχνότητα και λίγο πριν από την ωοθυλακιορρηξία στα μέσα του κύκλου.
Πόσο συχνό είναι το φαινόμενο της επιδείνωσης των συμπτωμάτων του άσθματος τις ημέρες πριν από την έλευση της έμμηνου ρύσης;
Ήδη σε μία μελέτη του 1963 η πιθανότητα αυτή καταμετρήθηκε στο 37%. Γενικά τα αντίστοιχα ποσοστά κυμαίνονται ανάλογα με τη μελέτη μεταξύ του 20% και του 40%.
Πώς αντιμετωπίζεται η συμπτωματολογία αυτή;
Ευτυχώς, σήμερα υπάρχει πληθώρα σκευασμάτων, τα οποία βοηθάνε τις γυναίκες – αλλά και τους άνδρες – που υποφέρουν από κρίσεις άσθματος να διατηρούν μια καλή ποιότητα ζωής, χωρίς περιορισμούς στις δραστηριότητές τους.
Δείτε ΕΔΩ πότε είναι οι γόνιμες ημέρες σας!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
