Ας θυμηθούμε την ανατομία του μαστού…
Οι μαστοί βρίσκονται συμμετρικά τοποθετημένοι στο εμπρόσθιο άνω τμήμα του θώρακα και καλύπτουν τους μυς του θώρακα (κυρίως το μυ, που ονομάζεται μείζων θωρακικός).
Σε γενικές γραμμές το σχήμα τους είναι ημισφαιρικό με διάμετρο, η οποία προσεγγίζει κατά μέσο όρο τα 10 εκατοστά περίπου. Στην πραγματικότητα όμως υπάρχει μεγάλη ποικιλία τόσο ως προς το σχήμα των μαστών, όσο και ως προς το μέγεθός τους. Το τελικό σχήμα του μαστού καθορίζεται από τον τρόπο, που έχει αναπτυχθεί ο λεγόμενος μαζικός αδένας, όσο και από την ποσότητα του λίπους, που περιβάλλει τον αδένα αυτό.
Όπως μπορούμε να δούμε και στην παρακάτω εικόνα, ο μαστός εσωτερικά καταλαμβάνεται κατά κύριο λόγο από το μαστικό (ή μαζικό) αδένα και από λιπώδη ιστό, ενώ εντοπίζονται και σημαντικές ποσότητες συνδετικού ιστού. Ο συνδετικός ιστός παρεμβάλλεται μεταξύ των εσωτερικών δομών του μαστού, στις οποίες και παρέχει στήριξη. Η αναλογία λιπώδους και συνδετικού ιστού καθορίζουν την πυκνότητα και τη «σφριγηλότατα» των μαστών.
Ο μαστικός αδένας είναι το όργανο, που παράγει το γάλα κατά το θηλασμό. Ανατομικά εντοπίζεται κατά κύριο λόγο στο άνω και έξω τεταρτημόριο του μαστού. Ο μαστικός αδένας αποτελείται από λοβούς. Οι λοβοί είναι συνήθως από 10 έως 15 τον αριθμό. Από κάθε λοβό ξεκινάει ένας λεπτός σωλήνας, που ονομάζεται γαλακτοφόρος πόρος, ο οποίος καταλήγει στη θηλή. Δια των γαλακτοφόρων πόρων το γάλα φτάνει στη θηλή.
Ένα από τα σημεία του σώματός σας, που εμφανίζει από τις πιο «θεαματικές» αλλαγές είναι και οι μαστοί. Μάλιστα οι αλλαγές αυτές είναι συχνά και ένα από τα πρώτα σημάδια της κύησης. Για τις αλλαγές αυτές ευθύνονται οι ορμόνες της εγκυμοσύνης, κατά κύριο λόγο τα οιστρογόνα και δευτερευόντως η προγεστερόνη. Οι συγκεκριμένες αλλαγές μάλιστα εξελίσσονται εντός ενός ιδιαιτέρως συντόμου χρονικού διαστήματος.
Οι μαστοί αυξάνονται σε μέγεθος
Η αύξηση αυτή είναι αισθητή ήδη από τις έξι με οκτώ εβδομάδες της κύησης. Η αύξηση του μεγέθους των μαστών δεν είναι σταθερή καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ενδέχεται σε κάποιες φάσεις να είναι ταχεία, ενώ άλλοτε ίσως ο ρυθμός μεταβολής του μεγέθους να περιορίζεται ή και να αναστέλλεται.
Η μεγέθυνση των μαστών στην κύηση είναι και ο σημαντικότερος παράγων, που συνδέεται με την τότε εκδήλωση μαστωδυνίας, όπως «επιστημονικά» ονομάζεται ο πόνος στο στήθος.
Αξίζει να σημειωθεί, πως οι μαστοί μετά την εγκυμοσύνη δεν επανέρχονται ουσιαστικά ποτέ στο μέγεθος, που είχαν πριν από αυτή. Κατά συνέπεια, θα μπορούσαμε να πούμε, πως η επίδραση εκάστης εγκυμοσύνης επί των μαστών σε ό,τι αφορά το μέγεθός τους «αθροίζεται» με την επίδραση των προηγουμένων κυήσεων.
Έτσι τρόπον τινά οι μαστοί μεγεθύνονται έτι περαιτέρω μετά από κάθε επόμενη κύηση. Το μέγεθος και το βάρος των μαστών, αλλά και ο αριθμός των κυήσεων, που μία γυναίκα είχε στη ζωή της, είναι και οι σημαντικότεροι παράγοντες, που συμβάλλου στις αλλαγές του σχήματός τους και συγκεκριμένα στη σε βάθος χρόνου «πτώση» τους μετά από την εγκυμοσύνη.
Η εμφάνιση ραγάδων στους μαστούς
Καταρχάς, οι ραγάδες δεν αποτελούν «αποκλειστικό προνόμιο» της εγκυμοσύνης.
Οι ραγάδες εμφανίζονται, όταν το δέρμα τίθεται υπό τάση. Για το λόγο αυτό ραγάδες μπορούν να εμφανιστούν τόσο σε άνδρες, όσο και σε γυναίκες, όταν υπάρχουν απότομες αυξομειώσεις του βάρους, αλλά και κατά την εφηβεία, οπότε το αγόρι ή το κορίτσι παίρνει απότομα ύψος.
Η ελαστικότητα του δέρματος είναι πεπερασμένη, έχει δηλαδή κάποια όρια. Επομένως, όταν το δέρμα φτάσει στα όρια αυτά και η ελαστικότητά του δεν επαρκεί πλέον, ώστε να «ακολουθήσει» τρόπον τινά την αλλαγή του μεγέθους του σώματος, τότε έχουμε το σχηματισμό ραγάδων.
Συγκεκριμένα, αν η τάση στην οποία υπόκειται το δέρμα είναι υπερβολική, στο υπόστρωμά του εμφανίζονται κάποιου είδους ρωγμές. Τότε αρχίζει και ο σχηματισμός των ραγάδων.
Είναι προφανές, πως κατά την εγκυμοσύνη, το δέρμα «δυσκολεύεται» να ακολουθήσει τη ραγδαία αύξηση του μεγέθους των μαστών. Για το λόγο αυτό και η εκεί εμφάνιση των ραγάδων κατά την κύηση είναι πιθανή. Φυσικά, ραγάδες τότε εμφανίζονται και στην κοιλιά, αλλά και στους γλουτούς.
Υπάρχει εξάλλου και η θεωρία, η οποία όμως δεν τυγχάνει καθολικής αποδοχής από την επιστημονική κοινότητα, πως οι ορμονικές αλλαγές στην εγκυμοσύνη καθιστούν το δέρμα πιο ευαίσθητο σε ό,τι αφορά την εμφάνιση ραγάδων.
Οι αλλαγές στη θηλή
Χαρακτηριστική είναι και η αλλαγή της απόχρωσης της θηλαίας άλω, του δέρματος δηλαδή, που περιβάλλει τη θηλή, η οποία γίνεται πιο σκούρα.
Η μεταβολή αυτή είναι εμφανής και σε άλλες περιοχές του δέρματος, με χαρακτηριστικότερη την εμφάνιση της «μέλανας γραμμής» (= «μαύρη» γραμμή), η οποία διαγράφεται συχνά μεταξύ της ηβικής σύμφυσης και του ομφαλού, ενώ όχι σπάνια φθάνει μέχρι και το θώρακα.
Οι αλλαγές στην απόχρωση της θηλής, αλλά και του δέρματος γενικότερα φαίνεται, ότι συνδέονται με τη δράση των ορμονών της κύησης. Οι ορμόνες αυτές επηρεάζουν τη λειτουργία εξειδικευμένων κυττάρων του δέρματος, που ονομάζονται μελανοκύτταρα. Τα συγκεκριμένα κύτταρα παράγουν τη χρωστική μελανίνη, η οποία «ευθύνεται» και για το μαύρισμα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και μετά από έκθεση στον ήλιο.
Στη θηλαία άλω εξάλλου συχνά εμφανίζονται και μικρά επάρματα (=μικρά φουσκώματα). Πρόκειται για αδένες, που εκκρίνουν λιπαντική ουσία και προετοιμάζουν τη θηλή για το θηλασμό, οπότε η εμφάνισή τους δεν χρειάζεται να προκαλέσει καμία ανησυχία.
Εκ της θηλής εξάλλου, ήδη από την αρχή του δευτέρου τριμήνου, ενδέχεται να παρατηρηθεί η εκροή πρωτογάλακτος, που είναι υδαρές με χρώμα κιτρινωπό. Το φαινόμενο αυτό είναι φυσιολογικό στα πλαίσια της προετοιμασίας των μαστών για το θηλασμό.
Οι φλέβες του μαστού γίνονται πιο εμφανείς
Η ροή του αίματος στους μαστούς σαφώς αυξάνεται κατά τη διάρκεια της κύησης. Για το λόγο αυτό φλέβες, οι οποίες εντοπίζονται κοντά στο δέρμα των μαστών καθίστανται εμφανέστερες, όσο είστε έγκυος.
Δείτε και το σχετικό video, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τον ιστότοπο mothersblog.gr, στην ομάδα ειδικών του οποίου ανήκουμε!
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
