Τι είναι το καρδιοτοκογράφημα;
Με δεδομένο, πως το έμβρυο αναπτύσσεται στο ασφαλές περιβάλλον της μήτρας απομονωμένο από τον έξω κόσμο. Η κατάσταση αυτή καθιστά δυσχερή την παρακολούθηση της κατάστασής του. Το καρδιοτοκογράφημα είναι μια απλή εξέταση, η οποία μας δίνει χρήσιμα στοιχεία για το καλώς έχειν της υγείας του μωρού.
Πώς γίνεται το καρδιοτοκογράφημα;
Η διαδικασία είναι εξαιρετικά απλή και ανώδυνη.
Καταρχήν ξαπλώνετε σε ένα κρεβάτι ή με μία πολυθρόνα σε ανάκληση.
Στη συνέχεια ο ιατρός ακουμπά στην κοιλιά σας τις δύο «κεφαλές» του καρδιοτοκογράφου (βλ. εικόνα), οι οποίες και στερεώνονται στη θέση τους με ελαστικές ζώνες. Οι κεφαλές δεν είναι τίποτε άλλο παρά επίπεδοι πλαστικοί αισθητήρες. Η μία κεφαλή καταγράφει τον καρδιακό παλμό του μωρού, ενώ η άλλη τις συσπάσεις της μήτρας.
Επίσης, σας δίνεται και ένα πλαστικό κουμπί και σας ζητείται να το πατάτε, όποτε αισθάνεστε κινήσεις του μωρού.
Ο καρδιακός ρυθμός του μωρού, οι ενδεχόμενες συσπάσεις της μήτρας και οι κινήσεις του μωρού καταγράφονται σε μία επιμήκη χάρτινη ταινία, την οποία «διαβάζει» μετά το πέρας της εξέτασης ο ιατρός.
Το καρδιοτοκογράφημα διαρκεί συνήθως 15 με 20 λεπτά, αλλά δεν είναι σπάνιο να ζητηθεί κατά περίπτωσιν και παράταση της εξέτασης.
Όσο ο καρδιοτοκογράφος καταγράφει τα στοιχεία, εσείς παραμένετε ξαπλωμένη, ενώ μπορείτε να ακούτε και την καρδιά του μωρού σας να κτυπάει. Φυσικά, αφού συνήθως η εξέταση αυτή γίνεται σε ένα ξεχωριστό δωμάτιο, μπορεί να παρευρίσκεται και ο σύντροφός σας.
Αν το μωράκι σας δεν κινείται, αυτό δεν σημαίνει πως υφίσταται απαραίτητα κάποιο πρόβλημα, ενδεχομένως απλά να κοιμάται. Στην περίπτωση αυτή, ίσως διακοπεί προς στιγμήν η εξέταση, προκειμένου να φάτε κάτι γλυκό, αφού συνήθως η αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα σας, που επακολουθεί «ξυπνάει» το μωράκι, ή ο ιατρός να κινήσει απαλά το μωρό ασκώντας ήπια πίεση στην κοιλιά σας.
Τι βλέπουμε με το καρδιοτοκογράφημα;
Με την εξέταση αυτή εν πρώτοις ελέγχουμε αν η κυκλοφορία του αίματος μεταξύ εμβρύου και μητέρας είναι επαρκής.
Το καρδιοτοκογράφημα βασίζεται στην αρχή, πως αν η παροχή οξυγόνου στο έμβρυο αρκεί, για να καλύψει τις μεταβολικές του ανάγκες, τότε ο καρδιακός του ρυθμός θα κυμαίνεται εντός των φυσιολογικών παραμέτρων.
Οι φυσιολογικές παράμετροι περιλαμβάνουν:
• Μέση καρδιακή συχνότητα μεταξύ των 110 και 160 παλμών το λεπτό
• Μεταβλητότητα της καρδιακής συχνότητας (δηλαδή η «γραμμή», που καταγράφει την καρδιακή συχνότητα δεν πρέπει να είναι «επίπεδη», αλλά «οδοντωτή»
• Καταγραφή «επιταχύνσεων» (η καρδιακή συχνότητα αυξάνεται στιγμιαία σε σχέση με τη μέση της τιμή, ειδικά όταν το μωρό κινείται – αυτό καταγράφεται ως ένας μικρός «λόφος» στην γραμμή καταγραφής της καρδιακής συχνότητας)
Βέβαια, η ερμηνεία των αποτελεσμάτων του καρδιοτοκογραφήματος δεν είναι τόσο απλή, αλλά τα σημεία αυτά δίνουν τις βασικές της αρχές.
Ένα άλλο στοιχείο, που καταγράφει ο καρδιοτοκογράφος είναι και οι συσπάσεις της μήτρας. Η καταγραφή συσπάσεων πριν από τη συμπλήρωση των 37 εβδομάδων κύησης συνδέονται με αυξημένη πιθανότητα για πρόωρο τοκετό και συνιστάται η λήψη των αντίστοιχων μέτρων, που αποσκοπούν στην προστασία από το ενδεχόμενο αυτό.
Επίσης, αν παρατηρηθεί, πως η καρδιακή συχνότητα του μωρού «πέφτει» όταν υπάρχει σύσπαση, αυτό είναι μια ένδειξη ενδεχόμενης δυσχέρειας του μωρού και δεν αποκλείεται να συσταθεί άμεση πρόκληση τοκετού.
Πότε γίνεται το καρδιοτοκογράφημα;
Το καρδιοτοκογράφημα είναι αξιόπιστο σε ό,τι αφορά την ορθή οξυγόνωση του μωρού από τη συμπλήρωση 28 εβδομάδων κι έπειτα. Όμως δεν είναι σπάνιο να ζητηθεί καρδιοτοκογράφημα και πριν από το ορόσημο αυτό προκειμένου να εξακριβωθεί, αν υπάρχουν πρόωρες συσπάσεις.
Κάθε πότε συνιστάται να υποβάλλεται η έγκυος σε καρδιοτοκογραφικό έλεγχο;
Η συχνότητα του καρδιοτοκογραφικού ελέγχου εξαρτάται από το μαιευτικό ιστορικό της γυναίκας και από την ηλικία της κύησης.
Έτσι μετά από τις 28 εβδομάδες, ο έλεγχος αυτός μπορεί να είναι ανά μία ή δύο εβδομάδες, ενώ η συχνότητα αυξάνεται όσο πλησιάζει η πιθανή ημερομηνία τοκετού.
Παράγοντες, για τους οποίους ο ιατρός ενδέχεται να ζητήσει περαιτέρω αύξηση της συχνότητας ελέγχου είναι:
• Υπέρταση κύησης
• Διαβήτης κύησης
• Υπολειπόμενη ανάπτυξη (το μωράκι δεν μεγαλώνει με τον αναμενόμενο ρυθμό)
• Μειωμένη ποσότητα αμνιακού υγρού (ολιγάμνιο)
• Αυξημένη ποσότητα αμνιακού υγρού (πολυδράμνιο)
• Μειωμένη δραστηριότητα (δεν «ακούτε» το μωράκι αρκετά συχνά)
• Προβλήματα σε προηγούμενες κυήσεις
• Παράταση κύησης πέραν της πιθανής ημερομηνίας τοκετού
• Προβλήματα υγείας δικά σας, που ενδέχεται να δημιουργήσουν πρόβλημα στο μωρό (για παράδειγμα, θρομβοφιλία)
Τι σημαίνουν τα αποτελέσματα του καρδιοτοκογραφήματος;
Αν το καρδιοτοκογράφημα είναι «καλό», τότε λέμε, πως είναι αντιδραστικό ή καθησυχαστικό (reactive), αν το καρδιοτοκογράφημα δεν είναι ικανοποιητικό, τότε λέμε, πως είναι μη – αντιδραστικό ή μη – καθησυχαστικό (non – reactive).
Σε περίπτωση αντιδραστικού καρδιοτοκογραφήματος, τότε φαίνεται πως το μωράκι λαμβάνει όλο το οξυγόνου, που χρειάζεται από τον πλακούντα.
Σε περίπτωση μη – αντιδραστικού καρδιοτοκογραφήματος δεν σημαίνει απαραίτητα, πως το μωράκι σας αντιμετωπίζει πρόβλημα. Όμως τίθεται η υποψία ανεπαρκούς αιμάτωσής του. Τότε ίσως να ζητηθεί περαιτέρω έλεγχος, ή – ανάλογα και με την ηλικία της κύησης – να συστηθεί και πρόκληση τοκετού.
Το καρδιοτοκογράφημα μπορεί να είναι επικίνδυνο για το μωρό;
Η εξέταση αυτή δεν ενέχει κανέναν κίνδυνο για το μωρό, αλλά ούτε και για τη μητέρα.
Τι είναι το «βιοφυσικό προφίλ»;
Τα στοιχεία, που λαμβάνουμε από το καρδιοτοκογράφημα, συχνά τα συνδυάζουμε με στοιχεία από τον υπερηχογραφικό έλεγχο, ώστε να σχηματίσουμε πληρέστερη εικόνα για την κατάσταση του μωρού.
Ο συνδυασμός του καρδιοτοκογραφήματος με τον υπερηχογραφικό έλεγχο, ονομάζεται βιοφυσικό προφίλ.
Δείτε και το σχετικό video, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τον ιστότοπο mothersblog.gr, στην ομάδα ειδικών του οποίου ανήκουμε!
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
