Ποια είναι αυτή η νέα τεχνική;
Η νέα αυτή τεχνική βασίζεται στη γνωστή μαγνητική τομογραφία.
Μα η μαγνητική τομογραφία δεν είναι και τόσο «νέα» τεχνική! Τι άλλαξε;
Η μαγνητική τομογραφία πράγματι δεν είναι «νέα» τεχνική απεικόνισης της ανατομίας του σώματος, προκειμένου να εντοπιστούν ενδεχόμενες δομικές ανωμαλίες. Η τεχνική αυτή μάλιστα άρχισε να αναπτύσσεται τη δεκαετία του ’70 και του ’80.
Όμως μία από τις δυσκολίες της απεικονιστικής αυτής τεχνικής είναι η εγγενής αδυναμία λήψης κινούμενων εικόνων. Όποιος έχει υποβληθεί σε μαγνητική τομογραφία γνωρίζει, πως ο τεχνικός του ζητά να μείνει ακίνητος για μερικά δευτερόλεπτα, προκειμένου το μηχάνημα να λάβει καθαρές εικόνες. Οτιδήποτε κινείται δεν απεικονίζεται καθαρά.
Επομένως είναι προφανώς εξαιρετικά δύσκολο να ληφθούν εικόνες από ένα έμβρυο, ειδικά αν αυτό βρίσκεται στα πρώτα στάδια της κύησης, οπότε και κινείται συνεχώς. Επίσης η απεικόνιση δομών, που κινούνται συνεχώς είναι εξαιρετικά δυσχερής. Τέτοια δομή είναι και η καρδιά, η οποία στο έμβρυο πάλλεται με συχνότητα άνω των 120 παλμών/ λεπτό.
Επομένως, η πρόοδος στην τεχνική της μαγνητικής τομογραφίας αφορά τη δυνατότητα να λάβουμε καθαρές εικόνες κινούμενου εμβρύου. Αυτό επετεύχθη χάρη στην εξέλιξη τόσο των μηχανημάτων, όσο και του λογισμικού, που χρησιμοποιούμε, προκειμένου να σχηματίσουμε τις εικόνες.
Παρακάτω βλέπουμε ένα video, το οποίο οι ερευνητές, που ασχολούνται με την εξέλιξη της τεχνικής αυτής δημοσίευσαν στον ιστότοπο www.channelmum.com. Σε αυτό απεικονίζεται έμβρυο 20 εβδομάδων, το οποίο κινείται, καταπίνει και παίζει με τον ομφάλιο λώρο!
Μήπως όμως η μαγνητική τομογραφία είναι επικίνδυνη για το έμβρυο;
Η μαγνητική τομογραφία βασίζεται στη χρήση μαγνητικών πεδίων, τα οποία δεν είναι επικίνδυνα για το έμβρυο.
Μα και με τον υπερηχογράφο δεν μπορούμε να δούμε το έμβρυο;
Η απάντηση είναι ένα ανεπιφύλακτο ναι.
Όμως και η υπερηχογραφική απεικόνιση του εμβρύου έχει και αυτή τα τεχνικά όριά της. Έτσι είναι συχνά δύσκολο να λάβουμε καθαρές εικόνες από δομές όπως είναι η καρδιά, αν η θέση του εμβρύου δεν είναι κατάλληλη, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις, που ο σωματότυπος της μητέρας ενδέχεται να μας προκαλέσει προβλήματα, όπως αν αυτή έχει παραπανίσια κιλά και αυξημένο σωματικό λίπος.
Επίσης ο υπερηχογράφος δεν δύναται να διαπεράσει οστέινες δομές, όπως το κρανίο του εμβρύου. Έτσι σε πιο προχωρημένα στάδια της κύησης – συνήθως μετά την 28η εβδομάδα – οπότε και τα οστά του κρανίου είναι πιο «πυκνά», η υπερηχογραφική απεικόνιση των δομών του εγκεφάλου δεν είναι απόλυτα αξιόπιστη.
Με τη μαγνητική τομογραφία φαίνεται, πως είμαστε σε θέση να υπερπηδήσουμε σε κάποιο βαθμό αυτά τα εμπόδια.
Δηλαδή η μαγνητική τομογραφία θα υποκαταστήσει τον υπερηχογραφικό έλεγχο;
Ακόμα είμαστε μακριά από το να δηλώσουμε, πως «πέρασε η εποχή της χρήσης του υπερηχογράφου στην παρακολούθηση του εμβρύου».
Ο υπερηχογράφος μπορεί να μη δίνει εικόνες το ίδιο «εντυπωσιακές» με τη μαγνητική τομογραφία του εμβρύου, αφού στα μάτια του ανεκπαίδευτου πρόκειται κατά βάση για μια σειρά ασπρόμαυρων συνήθως εικόνων, που μόνο μια ιδέα μας δίνουν για την ανατομία του εμβρύου. Στα μάτια όμως ενός κατάλληλα εκπαιδευμένου ιατρού οι εικόνες αυτές είναι «καθαρές». Ο χειριστής του μηχανήματος μπορεί από τις εικόνες αυτές να βγάλει σημαντικά συμπεράσματα για την πιθανότητα ύπαρξης ανατομικής ανωμαλίας στο έμβρυο, ακόμα και για την καρδιά του, η οποία κινείται διαρκώς.
Εξάλλου, δεν πρέπει να ξεχνάμε, πως και οι υπερηχογράφοι εξελίσσονται συνεχώς. Κατά συνέπεια και οι υπερηχογραφικές εικόνες γίνονται ολοένα και καθαρότερες.
Έτσι είναι μάλλον νωρίς ακόμα για να μπορέσει να πει κανείς, πως η μαγνητική τομογραφία θα αποδειχθεί ανώτερο διαγνωστικό εργαλείο του υπερηχογράφου και θα δικαιολογήσει το – καθόλου ευκαταφρόνητο – επιπλέον κόστος ώστε και να υποκαταστήσει τον υπερηχογραφικό έλεγχο του εμβρύου.
Οι ίδιοι άλλωστε οι επιστήμονες, που δημιούργησαν το video, που έγινε αφορμή για αυτό το άρθρο, συνεργάζονται σε ένα ερευνητικό σχέδιο (project iFIND), το οποίο αποσκοπεί όχι στην αντικατάσταση του υπερηχογραφικού ελέγχου του εμβρύου με την αντίστοιχη μαγνητική τομογραφία, αλλά στη βελτίωση της ακρίβειας αυτού καθαυτού του υπερηχογραφικού ελέγχου αφενός και στην διερεύνηση της πιθανότητας συμπλήρωσής του από τη μαγνητική τομογραφία αφετέρου.
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
