Τι είναι η φαινυλεφρίνη;
Η φαινυλεφρίνη είναι μια φαρμακευτική ουσία, της οποίας η συνηθέστερη χρήση είναι αυτή του αποσυμφορητικού. Δηλαδή την ουσία αυτή τη χρησιμοποιούμε, προκειμένου να ανακουφιστούμε – παροδικά – από τη βουλωμένη μύτη.
Πού οφείλεται η ρινική συμφόρηση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;
• Κρυολόγημα
• Γρίπη
• Ιγμορίτιδα (ή Παραρρινοκολπίτιδα)
• Αλλεργίες
• Ρινίτιδα της εγκυμοσύνης
Τι είναι η ρινίτιδα της εγκυμοσύνης;
Μερικές γυναίκες κατά τη διάρκεια της κύησης αναφέρουν ρινική συμφόρηση, η οποία δεν συνδέεται με κάποια ίωση, λοίμωξη ή αλλεργία. Η ενοχλητική αυτή ρινική συμφόρηση ενδέχεται να εμφανιστεί ήδη από το πρώτο τρίμηνο της κύησης και να διαρκέσει για αρκετές εβδομάδες. Εντούτοις, δεν αποκλείεται η εμφάνισή της να λάβει χώρα σε οποιοδήποτε στάδιο της κύησης. Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων το σύμπτωμα αυτό εξαφανίζεται αυτόματα μετά από τον τοκετό.
Έχει διατυπωθεί η θεωρία, πως η αιτία της εμφάνισης της ρινίτιδας κατά την εγκυμοσύνη συνδέεται με την αύξηση της παραγωγής οιστρογόνων. Οι ορμόνες αυτές επιδρούν πάνω στη μεμβράνη, που καλύπτει εσωτερικά τη ρινική κοιλότητα και προκαλεί διόγκωση των αγγείων αφενός, αύξηση της έκκρισης βλέννης αφετέρου. Έτσι εμφανίζεται η ρινική συμφόρηση.
Πώς δρα η φαινυλεφρίνη;
Η φαρμακευτική αυτή ουσία έχει την ιδιότητα να προκαλεί σύσπαση των αιμοφόρων αγγείων. Κατά τον τρόπο αυτό μειώνεται η διάμετρος των διογκωμένων αγγείων του ρινικού βλεννογόνου – του ιστού δηλαδή, που καλύπτει την ρινική κοιλότητα – και απελευθερώνεται η αναπνοή, ενώ περιορίζεται και το αίσθημα βάρους στο κεφάλι, που συχνά συνδέεται με τη ρινική συμφόρηση.
Σε ποιες μορφές μπορούμε να βρούμε τη φαινυλεφρίνη;
Οι φαρμακευτικές μορφές της φαινυλεφρίνης είναι:
• Δισκία για λήψη από του στόματος
• Ρινικό εκνέφωμα (spary)
• Ρινικό διάλυμα (σταγόνες)
Εδώ να σημειώσουμε, πως φαινυλεφρίνη ανευρίσκεται σε δισκία για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του κρυολογήματος, τα οποία πωλούνται χωρίς συνταγή ιατρού. Τα δισκία αυτά περιέχουν – εκτός της φαινυλεφρίνης –συνδυασμό φαρμακευτικών ουσιών για την αντιμετώπιση άλλων συμπτωμάτων του κρυολογήματος, όπως ο πυρετός.
Επιτρέπεται η χορήγηση φαινυλεφρίνης στην εγκυμοσύνη;
Η από του στόματος χορήγηση της φαινυλεφρίνης δεν συνιστάται κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης, καθότι υπάρχουν ενδείξεις, πως μπορεί να προκληθούν συγγενείς ανωμαλίες στο έμβρυο. Ο κίνδυνος αυτός είναι μεν κατά τα φαινόμενα σχετικά μικρός, αλλά πάντα υπαρκτός.
Εντούτοις, φαίνεται πως ο κίνδυνος αυτός αυξάνεται, αν η λήψη φαινυλεφρίνης συνδυαστεί με το κάπνισμα, το οποίο ούτως ή άλλως «απαγορεύεται» κατά τη διάρκεια της κύησης.
Μετά τη συμπλήρωση τη 13ης εβδομάδας της κύησης τα στοιχεία δείχνουν, πως ο κίνδυνος πρόκλησης συγγενών ανωμαλιών στο έμβρυο από την από του στόματος λήψη φαινυλεφρίνης μειώνεται σχετικά. Έτσι ενδέχεται η λήψη από του στόματος της ουσίας αυτής να θεωρείται χαμηλού κινδύνου τουλάχιστον στις ενδεικνυόμενες από τον παραγωγό του φαρμάκου δοσολογίες.
Όμως, αν και στο στάδιο αυτό της κύησης o καταγεγραμμένος κίνδυνος για πρόκληση συγγενών ανωμαλιών στο έμβρυο δείχνει χαμηλότερος, η χορήγηση φαινυλεφρίνης από το στόμα δεν είναι τελείως «αθώα». Η ουσία αυτή δρα στα αγγεία προκαλώντας στη σύσπαση τους. Η δράση της δεν είναι επιλεκτική μόνο για τα αγγεία του ρινικού βλεννογόνου. Έτσι ενδέχεται να προκληθεί σύσπαση και των αγγείων, που μεταφέρουν το αίμα στη μήτρα. Συνεπώς, υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο η παροχή αίματος στο έμβρυο να μειωθεί και η μείωση αυτή να προκαλέσει προβλήματα στην ανάπτυξή του.
Δεν είναι φρόνιμο να αγνοήσουμε άλλωστε και την αλληλεπίδραση, που έχει η φαινυλεφρίνη με φάρμακα, όπως η ωκυτοκίνη, που χορηγείται κατά τον τοκετό ή η εργοταμίνη, που χορηγείται μετά τον τοκετό, προκειμένου να συσπασθεί η μήτρα και να περιοριστεί η πιθανότητα αιμορραγίας. Ο συνδυασμός της φαινυλεφρίνης με τα φάρμακα αυτά ενδέχεται να προκαλέσει άνοδο της αρτηριακής πίεσης της γυναίκας και για το λόγο αυτό συνιστάται να αποφεύγεται.
Φαίνεται, πως η τοπική χορήγηση φαινυλεφρίνης με ρινικό εκνέφωμα ή ρινικό διάλυμα στα πλαίσια της αντιμετώπισης της ρινικής συμφόρησης συνδέεται με μικρότερο κίνδυνο για το έμβρυο, αφού η απορρόφηση του φαρμάκου από τα αγγεία του ρινικού βλεννογόνου είναι μάλλον μικρή. Έτσι η ποσότητα, που τελικά εισέρχεται στην κυκλοφορία και ενδεχομένως φτάνει μέχρι το έμβρυο είναι μάλλον πολύ μικρή, για να προκαλέσει προβλήματα. Συνεπώς, η τοπική χρήση της φαινυλεφρίνης θα μπορούσε να συσταθεί ακόμα και κατά τη διάρκεια της κύησης, έχοντας βέβαια υπόψη, πως ναι μεν οι κίνδυνοι είναι σχετικά μικροί, αλλά όχι τελείως ανύπαρκτοι. Για το λόγο αυτό η χορήγησή της θα πρέπει να γίνεται με φειδώ.
Υπάρχουν άλλοι τρόποι, για να απαλλαγώ από τη ρινική συμφόρηση, οι οποίοι δεν αντενδείκνυνται στην εγκυμοσύνη;
Τέτοιοι τρόποι, οι οποίοι ενδέχεται να αποδειχθούν αποτελεσματικοί είναι:
• Η επαρκής ενυδάτωση (πίνετε πολύ νερό)
• Οι ρινικές πλύσεις με φυσιολογικό ορό ή θαλασσινό νερό
• Η εισπνοή υδρατμών (μπορείτε να δοκιμάσετε να εισπνεύσετε τους υδρατμούς από νερό, που μόλις βράσατε και βγάλατε από το μάτι τις κουζίνας – προσοχή όμως στα εγκαύματα!)
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
