Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι εξαιρετικά συχνό φαινόμενο – «ενοχλητικά» συχνό φαινόμενο, θα μπορούσε εύστοχα να πει κανείς – η δημιουργία αιμορροΐδων. Η εμφάνιση αιμορροΐδων ενδέχεται να διαταράξει την ήδη ευαίσθητη ψυχική ισορροπία της εγκύου.
Οι αιμορροΐδες είναι οιδηματώδεις φλέβες στην περιοχή του ορθού. Κατά μία έννοια, δεν θα ήταν ίσως λάθος αν χαρακτηρίσουμε τις αιμορροΐδες ως κιρσούς στην περιοχή του ορθού.
Οι αιμορροΐδες μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις συνυπάρχουν κατά την εγκυμοσύνη με τους κιρσούς των κάτω άκρων ή και με κιρσούς στην περιοχή του αιδοίου. Η συνύπαρξη αυτή υποδηλώνει τον κοινό μηχανισμό πρόκλησης όλων αυτών των οχλήσεων. Όλοι αυτοί οι σχηματισμοί προκαλούνται από τη διεύρυνση των φλεβικών δικτύων στις εν λόγω περιοχές.
Υπάρχουν διάφοροι συνδεδεμένοι με την εγκυμοσύνη παράγοντες, οι οποίοι συντείνουν στη δημιουργία τόσο αιμορροΐδων, όσο και κιρσών των κάτω άκρων. Καταρχήν η αυξημένη σε μέγεθος μήτρα, ασκεί πίεση σε ένα μεγάλο αγγείο της πυέλου, που ονομάζεται κάτω κοίλη φλέβα.
Το μέγεθος της μήτρας μετά την 25η εβδομάδα της κύησης είναι πλέον αρκετό, ώστε η πίεσή της πάνω στο αγγείο αυτό να παρεμποδίζει σημαντικά τη ροή του αίματος. Στην κάτω κοίλη φλέβα όμως «εκβάλλουν» φλέβες προερχόμενες από το ορθό, τα κάτω άκρα και το αιδοίο. Έτσι η μείωση της ροής του αίματος στην κοίλη φλέβα έχει ως αποτέλεσμα ποσότητα αίματος να «λιμνάσει» στις φλέβες αυτές. Κατά τον τρόπο αυτό οι φλέβες αυτές διευρύνονται και εμφανίζονται αιμορροΐδες και κιρσοί.
Η κατάσταση αυτή επιδεινώνεται έτι περαιτέρω από τη φυσιολογική αύξηση του όγκου του αίματος, που λαμβάνει χώρα στην κύηση. Συνεπώς η ποσότητα του αίματος, που ρέει στις φλέβες είναι ούτως ή άλλως μεγαλύτερη στην εγκυμοσύνη. Ειδικά δε σε ό,τι αφορά τις φλέβες τη πυέλου, η ροή του αίματος σε αυτές είναι ενισχυμένη στην εγκυμοσύνη, λόγω του αυξημένου μεγέθους της μήτρας. Συνεπώς οι αντοχές των τοιχωμάτων των αγγείων αυτών κατά την κύηση δοκιμάζονται και ενδέχεται να ενδώσουν με αποτέλεσμα τη διεύρυνσή τους και το σχηματισμό αιμορροΐδων και κιρσών.
Τα δε τοιχώματα των φλεβών είναι στην εγκυμοσύνη ελαστικότερα εξαιτίας της δράσης σε αυτά της ορμόνης προγεστερόνης, της οποίας τα επίπεδα είναι τότε εξαιρετικά υψηλά.
Η προγεστερόνη μάλιστα έχει και μια ακόμα δράση, που προδιαθέτει για το σχηματισμό αιμορροΐδων, αφού προκαλεί μείωση της κινητικότητας του εντέρου. Η μείωση της κινητικότητας του εντέρου με τη σειρά της οδηγεί στην εμφάνιση δυσκοιλιότητας, η οποία συνδέεται με την εμφάνιση των αιμορροΐδων.
Τη δε δυσκοιλιότητα ενδέχεται να επιδεινώσει η συχνή κατά την εγκυμοσύνη χορήγηση συμπληρωμάτων σιδήρου.
Οι αιμορροΐδες συνήθως μοιάζουν με μικρά ψηλαφητά σφαιρίδια μαλακής σύστασης, τα οποία εντοπίζονται στην περιοχή του πρωκτού. Το δε μέγεθός τους ποικίλει και ενδέχεται να αντιστοιχεί σε αυτό μιας σταφίδας μέχρι σε αυτό μίας ρώγας σταφυλιού.
Οι αιμορροΐδες συνδέονται με αίσθημα κνησμού (φαγούρα) ή καύσου (κάψιμο) στον πρωκτό και στην περιπρωκτική περιοχή. Η δυσάρεστη αυτή αίσθηση συχνά επιδεινώνεται κατά την αφόδευση και ενδέχεται να εμφανιστεί κατά περίπτωση ως πραγματική δυσφορία συνοδευόμενη από πόνο στην αφόδευση.
Τα διευρυμένα αγγεία των αιμορροΐδων όχι σπάνια αιμορραγούν. Βέβαια η απώλεια αίματος κατά κανόνα δεν είναι σημαντική. Τις περισσότερες φορές πρόκειται για την εμφάνιση μίας ή δύο σταγόνων αίμα με ζωηρό κόκκινο χρώμα, στη λεκάνη ή στο χαρτί υγείας στο σκούπισμα, μετά την αφόδευση.
Ευτυχώς τις περισσότερες φορές οι αιμορροΐδες, που εμφανίζονται στην εγκυμοσύνη, εξαφανίζονται μετά τον τοκετό. Φυσικά είναι απαραίτητο κατά την κύηση να ληφθούν κάποια απλά μέτρα αντιμετώπισης των ενοχλητικών συμπτωμάτων, που τις χαρακτηρίζουν. Τα μέτρα αυτά στόχο έχουν αφενός τον περιορισμό της δυσφορίας, αφετέρου την επιτάχυνση της εξαφάνισής τους.
Κεφαλαιώδους σημασίας στα πλαίσια της αντιμετώπισης των αιμορροΐδων είναι η υιοθεσία μέτρων υγιεινής. Είναι απαραίτητο η περιοχή του πρωκτού να διατηρείται κατά το δυνατόν καθαρή.
Ο επιμελής καθαρισμός της περιοχής αμέσως μετά από κάθε κένωση είναι η αφετηρία αντιμετώπισης των αιμορροΐδων. Δεν συνιστάται η χρήση χαρτιού υγείας, το οποίο έχει χρώμα ή άρωμα, καθότι οι χρωστικές και αρωματικές ουσίες ενδέχεται να επιτείνουν τον ερεθισμό της περιοχής. Προτιμάτε ένα απαλό χαρτί υγείας, ενώ συχνά βοηθά το χαρτί να μην είναι στεγνό στη χρήση του, αλλά βρεγμένο.
Του σκουπίσματος ακολουθεί το πλύσιμο της περιοχής του πρωκτού με σαπούνι και χλιαρό νερό αρχικά και στη συνέχεια με δροσερό νερό, το οποίο φαίνεται, πως μειώνει τον ερεθισμό της περιοχής. Στο στέγνωμα μην τρίβετε την περιοχή με την πετσέτα, αλλά χρησιμοποιήστε απαλές κινήσεις.
Εξάλλου, το λουτρό της περιοχής με χλιαρό και δροσερό νερό εναλλάξ, ενδέχεται να μετριάσει το αίσθημα κνησμού και καύσου, ακόμα και όταν δεν υπάρχει κένωση. Όμως, αν δεν υπάρχει κένωση, καλό θα ήταν να μη χρησιμοποιείτε σαπούνι, διότι η υπερβολική χρήση σαπουνιού δεν αποκλείεται να προκαλέσει επιδείνωση της ενόχλησης.
Η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων των αιμορροΐδων κατά την κύηση περιλαμβάνει τόσο τη χρήση ειδικής τοπικής γέλης (gel), όσο και τη χορήγηση αναλγητικής φαρμακευτικής αγωγής. Εντούτοις, είναι απαραίτητο να χρησιμοποιούνται σκευάσματα, των οποίων η χρήση επιτρέπεται στην εγκυμοσύνη.
Μεγάλος «εχθρός» των αιμορροΐδων είναι η δυσκοιλιότητα. Συνεπώς πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη φροντίδα στην αντιμετώπισή της. Το πρώτο μέτρο αντιμετώπισης της δυσκοιλιότητας είναι ο εμπλουτισμός της διατροφής με τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες. Τέτοιες τροφές είναι τα φρούτα και τα λαχανικά, καθώς και τα δημητριακά ολικής άλεσης, ενώ ιδιαίτερη σημασία έχει και η επαρκής ενυδάτωση
Κατά περίπτωση δυνατή είναι και η χορήγηση σιροπιών, τα οποία μαλακώνουν τα κόπρανα. Έτσι το πέρασμά τους από την ερεθισμένη περιοχή του πρωκτού κατά την κένωση καθίσταται λιγότερο επώδυνο.
Η παρατεταμένη ορθοστασία επιτείνει τα συμπτώματα των αιμορροΐδων, διότι στη στάση αυτή αυξάνεται η πίεση στην κάτω κοίλη φλέβα και έτσι αυξάνεται η ποσότητα αίματος, που «λιμνάζει» στις φλέβες στο ορθό, που κατά βάση αποτελούν τις αιμορροΐδες. Συνεπώς αυτές διογκώνονται και γίνονται περισσότερο ενοχλητικές.
Προτιμάτε να ξαπλώνετε, όσο αυτό είναι δυνατόν και μάλιστα προτιμάτε να ξαπλώνετε στο αριστερό πλευρό. Στη στάση αυτή μειώνεται η πίεση από τη μήτρα στην κάτω κοίλη φλέβα και ακολούθως φαίνεται, πως μειώνεται και το μέγεθος των αιμορροΐδων.
Όταν πάλι κάθεστε, μπορείτε να χρησιμοποιείτε ειδικά μαξιλάρια για τις αιμορροΐδες. Τα μαξιλάρια αυτά είναι σχεδιασμένα κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να μειώνεται η πίεση, που ασκείται στις αιμορροΐδες.
Είναι σημαντικό η διαδικασία της αφόδευσης να έχει τη μικρότερη δυνατή διάρκεια. Στο μπάνιο να πηγαίνετε, μόνο όταν η τάση για αφόδευση γίνει αρκετά έντονη. Επίσης μην παίρνετε μαζί σας περιοδικά, κινητό ή tablet, διότι όλα αυτά μπορεί να σας κάνουν να ξεχαστείτε.
Τέλος, έχει παρατηρηθεί πως η αφόδευση γίνετε πιο εύκολη, αν όσο είστε καθισμένη στη λεκάνη πατάτε τα πόδια σας, πάνω σε ένα χαμηλό υποπόδιο (σκαμνάκι).
Οι αιμορροΐδες λοιπόν είναι ένα συνηθισμένο και αρκετά ενοχλητικό πρόβλημα κατά την περίοδο της κύησης, το οποίο επιβαρύνει την ψυχολογία της γυναίκας, αλλά υπάρχουν μέτρα αντιμετώπισης, τα οποία μπορούν να καταστήσουν τη ζωή της αρκετά πιο άνετη.
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Διαβάστε ακόμα:
– Η διαδικασία της πέψης (χώνεψης) των τροφών
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
