Το χρώμα των μαλλιών μας αν και αποτελεί ένα βασικό στοιχείο της εμφάνισής μας, είναι και το στοιχείο αυτό πάνω στο οποίο μπορούμε να επέμβουμε σχετικά εύκολα, χάρη στις διάφορες βαφές.
Το φυσικό χρώμα των μαλλιών εξαρτάται από τη συγκέντρωση στην τρίχα χρωστικών, οι οποίες ανήκουν στην οικογένεια των χρωστικών της μελανίνης. Οι χρωστικές της οικογένειας αυτής δεν καθορίζουν μόνο το χρώμα των μαλλιών, αλλά και του δέρματος και της ίριδας του ματιού. Οι χρωστικές, από τις οποίες εξαρτάται το χρώμα των μαλλιών είναι δύο: η ευμελανίνη, η οποία έχει βαθιά καφέ απόχρωση και η φαιομελανίνη, η οποία έχει κοκκινωπή απόχρωση.
Το χρώμα των μαλλιών εξαρτάται κατά βάση από δύο παράγοντες. Αφενός από τη συγκέντρωση της χρωστικής στην τρίχα, δεύτερον από την αναλογία ευμελανίνης και φαιομελανίνης. Σχηματικά μπορούμε να πούμε πως όσο περισσότερη ευμελανίνη έχει η τρίχα, τόσο πιο σκούρα είναι τα μαλλιά. Η φαιομελανίνη δίνει ανάλογα με την συγκέντρωσή της την κοκκινωπή απόχρωση.
Οι παραγωγή των χρωστικών αυτών εξαρτάται καταρχήν από διάφορα γονίδια. Οι ακριβείς γενετικοί μηχανισμοί, με τους οποίους τα διάφορα γονίδια, που επηρεάζουν το χρώμα των μαλλιών, κληροδοτούνται από τους γονείς στα παιδιά, δεν έχουν ακόμα πλήρως διασαφηνισθεί.
Ένα σχηματικό πρότυπο, το οποίο φαίνεται πως εξηγεί εν μέρει τις διάφορες αποχρώσεις του καστανού, από το ξανθό μέχρι το μαύρο, βασίζεται στην υπόθεση, πως κάθε ένας από εμάς έχει οκτώ (8) γονίδια, που ελέγχουν την παραγωγή της ευμελανίνης. Τέσσερα γονίδια έχει κληρονομήσει από τη μητέρα του και τέσσερα από τον πατέρα του.
Τα γονίδια αυτά απαντώνται σε δύο εκδοχές, στη μία εκδοχή το γονίδιο προάγει την παραγωγή ευμελανίνης, ας το ονομάσουμε συμβατικά «Ε», ενώ στην άλλη εκδοχή το γονίδιο δεν παράγει τη χρωστική αυτή, ας το ονομάσουμε συμβατικά «ε». Όσα περισσότερα «Ε» γονίδια έχει κάποιος, τόσα πιο σκούρα είναι τα μαλλιά του, αντίστοιχα, όσο περισσότερα «ε» γονίδια έχει κάποιος, τόσο πιο ανοιχτόχρωμα είναι τα μαλλιά του.
Ας δούμε ένα παράδειγμα: Ας υποθέσουμε, πως η μητέρα έχει μαλλιά σκούρα καστανά και διαθέτει 6 «Ε» γονίδια και 2 «ε» (δηλαδή ΕΕΕΕΕΕεε), ας υποθέσουμε, πως ο πατέρας είναι επίσης καστανός, αλλά με πιο ανοιχτόχρωμη απόχρωση από τη μητέρα και διαθέτει 4 «Ε» γονίδια και 4 «ε» γονίδια (δηλαδή ΕΕΕΕεεεε). Αν το παιδί κληρονομήσει από τον πατέρα τα 4 «ε» και από τη μητέρα 2 «ε» και 2 «Ε», τότε το παιδί θα είναι ΕΕεεεεεε, επομένως το χρώμα των μαλλιών του θα τείνει προς το ξανθό. Αν όμως από τους γονείς του κληρονομήσει περισσότερα «Ε» γονίδια, τότε το χρώμα των μαλλιών του θα είναι πιο σκούρο. Έτσι θα μπορούσε να κληρονομήσει 4 «Ε» γονίδια από τη μητέρα του και 4 «Ε» γονίδια από τον πατέρα του και τότε θα είναι μελαχρινό.
Τι γίνεται όμως με τα κόκκινα μαλλιά;
Η κοκκινωπή απόχρωση των μαλλιών οφείλεται στη χρωστική φαιομελανίνη. Η παραγωγή της χρωστικής αυτής εξαρτάται από ένα ζευγάρι γονιδίων εκ των οποίων ένα κληρονομεί το παιδί από τον πατέρα και ένα από τη μητέρα. Υπάρχουν διάφορα είδη γονιδίων, που ελέγχουν την παραγωγή της φαιομελανίνης. Το κάθε ένα από τα γονίδια αυτά φαίνεται πως δεν προάγει στον ίδιο βαθμό την παραγωγή της φαιομελανίνης, κάποια προάγουν την αυξημένη παραγωγή της και κάποια άλλα δεν προάγουν την παραγωγή της. Ανάλογα με το είδος των γονιδίων, που διαθέτει ο καθένας η παραγωγή της φαιομελανίνης είναι υψηλή ή χαμηλή και αντίστοιχα τα μαλλιά του έχουν περισσότερο ή λιγότερο κοκκινωπή απόχρωση.
Όμως το τελικό κόκκινο χρώμα εξαρτάται και από το ύψος της παραγωγής της ευμελανίνης. Αν η παραγωγή της ευμελανίνης είναι υψηλή, τότε το καφέ χρώμα «καλύπτει» κατά κάποιον τρόπο το κόκκινο.
Υπάρχουν κάποια εργαλεία, τα οποία βασιζόμενα στο χρώμα μαλλιών των γονέων, προσπαθούν να προβλέψουν το χρώμα μαλλιών των παιδιών. Φυσικά τα εργαλεία αυτά δεν είναι απολύτως ακριβή. Ένα τέτοιο εργαλείο μπορείτε να βρείτε ΕΔΩ.
Φυσικά το χρώμα των μαλλιών δεν καθορίζεται μόνο από τα γονίδια. Ας μην αναφερθούμε στις διάφορες βαφές. Το χρώμα των μαλλιών καθορίζεται και από το περιβάλλον. Έτσι, για παράδειγμα, η υπερβολική έκθεση στον ήλιο τείνει να «ανοίξει» το χρώμα των μαλλιών, κάτι που το βλέπουμε το καλοκαίρι. Επίσης το χρώμα των μαλλιών επηρεάζεται και από την ηλικία, δεν είναι πολύ συνηθισμένο τα παιδιά, που είναι ξανθά, να παραμένουν και στην ενήλικη ζωή τους ξανθά, στις περισσότερες περιπτώσεις το χρώμα σκουραίνει.
Το φυσικό χρώμα των μαλλιών λοιπόν εξαρτάται σε κάποιο βαθμό από το χρώμα των μαλλιών των γονέων. Όμως δεν έχουν ξεκαθαριστεί με απόλυτο τρόπο οι γενετικοί μηχανισμοί, που τελικά ελέγχουν το χρώμα αυτό, μόνο υποθέσεις έχουν διατυπωθεί. Ενώ το τελικό χρώμα εξαρτάται και από άλλους παράγοντες, όπως το περιβάλλον και η ηλικία.
Δείτε και το σχετικό video, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τον ιστότοπο mothersblog.gr, στην ομάδα ειδικών του οποίου ανήκουμε!
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
