Τι είναι η τεχνολογία HIFEM;
Ο όρος «HIFEM» είναι ένα αρκτικόλεξο (ακρωνύμιο), το οποίο δημιουργείται από τις λέξεις High – Intensity Focused ElectroMagnentic Technology, ή σε ελληνική απόδοση: Τεχνολογία Εστιασμένης Υψηλής Έντασης Ηλεκτρομαγνητικής Ενέργειας. Δια της τεχνολογίας αυτής επιτυγχάνεται ενεργοποίηση συγκεκριμένων νευρικών ομάδων και κατ’ επέκτασιν των μυών, τις οποίες οι συγκεκριμένες νευρικές ομάδες νευρώνουν, προκειμένου να επιτευχθεί ενδυνάμωσή τους. Η τεχνολογία HIFEM έχει πλέον πλήθος θεραπευτικών, αλλά και αισθητικών εφαρμογών.
Πριν δούμε πώς λειτουργεί η τεχνολογία HIFEM, ας μιλήσουμε συνοπτικά για το νευρικό και το μυϊκό σύστημα….
Παρακάτω έχουμε μία σχηματική απεικόνιση ενός σκελετικού μυός.
Η μυϊκή ίνα είναι όρος κατ’ ουσίαν συνώνυμος με τον όρο «μυϊκό κύτταρο». Εντός εκάστης μυϊκής ίνας συναντάμε μυϊκά ινίδια, τα οποία αποτελούνται από τις πρωτεΐνες ακτίνη και μυοσίνη, δια της αλληλεπίδρασης των οποίων επιτυγχάνεται η μυϊκή σύσπαση. Οι μυϊκές ίνες είναι οργανωμένες σε μυϊκά δεμάτια και το σύνολο των μυϊκών δεματίων περιβάλλεται από μία μεμβράνη, που ονομάζεται επιμύσιο. Από το επιμύσιο ξεκινάει o τένοντας, που μοιάζει με κορδόνι και συνδέει το μυ με το οστό.
Ακολουθεί μία σχηματική απεικόνιση μίας μυϊκής ίνας (δηλαδή ενός μυϊκού κυττάρου) σκελετικού μυός, η οποία αποτελεί και τη λειτουργική μονάδα του μυός και είναι υπεύθυνη για τη σύσπασή του. Η μυϊκή ίνα περιβάλλεται από κυτταρική μεμβράνη, η οποία στην προκειμένη περίπτωση ονομάζεται σαρκόλλημα και περιέχει ινίδια, που εμπλέκονται στη μυϊκή σύσπαση.
Παρατηρούμε, πως εν αντιθέσει με τα κοινά κύτταρα, η μυϊκή ίνα είναι κυλινδρική και περιέχει όχι έναν αλλά περισσότερους πυρήνες, οι οποίοι μάλιστα δεν εντοπίζονται στο κέντρο του κυττάρου, αλλά στην περιφέρειά του. Οι μυϊκές ίνες σχηματίζονται κατά την εμβρυϊκή ζωή δια της «συγχώνευσης» μονοπύρηνων κυττάρων, που ονομάζονται μυοβλάστες (Yablonka-Reuveni, 2011).
Η κάθε μυϊκή ίνα «ενεργοποιείται» από έναν νευρώνα, οπότε και συσπάται.
Το νευρικό σύστημα αποτελείται από μία ομάδα εξειδικευμένων κυττάρων, που ονομάζονται νευρώνες (βλ. εικόνα).
Στην ανωτέρω σχηματική απεικόνιση μπορούμε να δούμε έναν νευρώνα και να διακρίνουμε τα μέρη του:
• το κυτταρικό σώμα στο οποίο εντοπίζεται ο πυρήνας
• τους δενδρίτες οι οποίοι εκτείνονται εν είδει κλαδιών δένδρου από το σώμα και λαμβάνουν μηνύματα από γειτνιάζοντες νευρώνες
• τον νευράξονα ή νευρική ίνα ο οποίος ξεκινάει από το κυτταρικό σώμα και καταλήγει στις νευραξονικές απολήξεις, ενώ το μήκος του μπορεί να κυμαίνεται από το 0,1 χιλιοστό μέχρι και το 1 μέτρο
Τα νευρικά κύτταρα παράγουν ηλεκτρικά σήματα (ώσεις), τα οποία κινούνται από τους δενδρίτες, προς το σώμα και μέσω της νευρικής ίνας προς τις νευραξονικές απολήξεις.
Με τον όρο νευρομυϊκή σύναψη αναφερόμαστε στη σύναψη μεταξύ ενός νευρικού κυττάρου και ενός μυϊκού κυττάρου (Omar και συνεργάτες, 2023) (βλ. εικόνα).
Στο άκρο του κινητικού νευρώνα εντοπίζονται μιτοχόνδρια και τα λεγόμενα συναπτικά κυστίδια. Εντός των συναπτικών κυστιδίων απαντάται ο νευροδιαβιβαστής Ακετυλοχολίνη. Όταν η νευρική ηλεκτρική ώση διατρέξει τον κινητικό νευρώνα και φθάσει στη νευρομυϊκή σύναψη, τότε στο διάστημα μεταξύ των δύο κυττάρων απελευθερώνεται η εντός των συναπτικών κυστιδίων Ακετυλοχολίνη. Στη μεμβράνη του Μυϊκού κυττάρου εντοπίζονται ειδικά μόρια, που ονομάζονται υποδοχείς της Ακετυλοχολίνης, με τα οποία η εν λόγω ουσία συνδέεται. Η σύνδεση Ακετυλοχολίνης και υποδοχέων προκαλεί μεταβολικές αλλαγές στο μυϊκό κύτταρο και τότε τίθεται σε λειτουργία ο μηχανισμός σύσπασης του κυττάρου αυτού. Χρήσιμο είναι να σημειωθεί, πως στο χώρο μεταξύ του νευρικού και του μυϊκού κυττάρου βρίσκει κανείς το ένζυμο Ακετυλοχολινεστεράση, το οποίο «διαλύει» την Ακετυλοχολίνη, προκειμένου να μην παραταθεί υπερβολικά η μυϊκή σύσπαση.
Επομένως, η διαδικασία της μυϊκής σύσπασης βασίζεται σε ηλεκτρικά σήματα, τα οποία «ξεκινάνε» από τον εγκέφαλο, διατρέχουν τον νωτιαίο μυελό, που εντοπίζεται εντός της σπονδυλικής στήλης και φθάνουν στα νεύρα, τα οποία με τη σειρά τους «ενεργοποιούν» τη σύσπαση των μυϊκών κυττάρων.
Ποια είναι η αρχή λειτουργίας της τεχνολογίας HIFEM;
Η βάση λειτουργίας της τεχνολογίας HIFEM είναι το φυσικό φαινόμενο, που περιέγραψε το 1831 ο διάσημος Άγγλος πειραματικός φυσικός Michael Faraday (1791 – 1867) και είναι γνωστό ως ηλεκτρομαγνητική επαγωγή (Duncan, 2021; Qige και συνεργάτες, 2022; DiBernardo και συνεργάτες, 2023; Sant’Ana και συνεργάτες, 2023). Με τον όρο ηλεκτρομαγνητική επαγωγή αναφερόμαστε στην εμφάνιση ηλεκτρισμού σε ένα ηλεκτρικό κύκλωμα εξαιτίας της επίδρασης επί του συγκεκριμένου κυκλώματος ενός μαγνητικού πεδίου, του οποίου η ένταση συνεχώς μεταβάλλεται.
Στην περίπτωση της τεχνολογίας HIFEM το ηλεκτρικό κύκλωμα αποτελείται από τα νεύρα μίας συγκεκριμένης περιοχής, δια των οποίων ελέγχεται η σύσπαση των μυών της περιοχής αυτής, ενώ το μεταβαλλόμενης έντασης μαγνητικό πεδίο παράγεται από τις ειδικές κεφαλές της συσκευής HIFEM. Οι κεφαλές της συσκευής HIFEM εφάπτονται επί της περιοχής του σώματος, που μας ενδιαφέρει (βλ. εικόνα) και δια των μαγνητικών πεδίων, που αυτές παράγουν «εξάπτονται» τα υποκείμενα νεύρα. Τα συγκεκριμένα νεύρα παράγουν με τη σειρά τους ηλεκτρικές ώσεις, δια των οποίων ενεργοποιούνται οι μύες, που τα νεύρα αυτά νευρώνουν. Έτσι προκαλούνται ακούσιες μυϊκές συσπάσεις, ήτοι συσπάσεις ανεξάρτητες από την εγκεφαλική λειτουργία.
Οι συσπάσεις που παράγονται ένεκα της λειτουργίας των κεφαλών της συσκευής HIFEM διαφέρουν από τις «κανονικές» (εκούσιες) συσπάσεις;
Οι μύες αφενός στηρίζουν το σώμα μας, αφετέρου κινούν τα διάφορα μέρη του. Η κάθε ξεχωριστή μυϊκή λειτουργία απαιτεί κατά κανόνα τη συντονισμένη ενεργοποίηση περισσοτέρων μυών. Ο κάθε μυς με τη σειρά του αποτελείται, όπως είδαμε, από περισσότερες μυϊκές ίνες, εκάστη εκ των οποίων «ενεργοποιείται» και από διαφορετική νευρομυϊκή σύναψη. Ένα νεύρο ενδέχεται να συνδέεται μέσω νευρομυϊκών συνάψεων με πλέον της μίας μυϊκής ίνας. Όσο περισσότερες μυϊκές ίνες ενός μυός ενεργοποιούνται, τόσο μεγαλύτερη είναι και η δύναμη, που ο μυς αυτός παράγει. Φυσικά, κάποια στιγμή, ο μυς φθάνει στο ανώτατο επίπεδο δύναμης, που μπορεί να παράγει, όταν έχει ενεργοποιηθεί και ο μέγιστος δυνατός αριθμός των μυϊκών ινών, που τον αποτελούν. Τότε μιλάμε για Μέγιστη Εκούσια Σύσπαση (Maximal Voluntary Contraction/ MVC) του μυός.
Έχει παρατηρηθεί, ότι κατά την Μέγιστη Εκούσια Σύσπαση δεν ενεργοποιείται το 100% των μυϊκών ινών ενός μυός. Μάλιστα το ποσοστό των μυϊκών ινών, που ενεργοποιούνται σε συνθήκες Μέγιστης Εκούσιας Σύσπασης, διαφέρει από μυ σε μυ. Συγκεκριμένα, το μέγιστο ποσοστό ενεργοποίησης κάποιων μυών της άκρας χείρας (του χεριού δηλαδή) είναι μικρότερο του 60%, ενώ αυτό φθάνει το 90% στους περισσότερους μυς των άκρων και του άκρου ποδός (Duchateau & Enoka, 2022). Επομένως, θα μπορούσε κάποιος να πει, ότι ο εγκέφαλος κατά κανόνα δεν ενεργοποιεί το 100% των μυϊκών ινών ενός μυός.
Επίσης, η ένταση της Μέγιστης Εκούσιας Σύσπασης εξαρτάται και από εξωγενείς παράγοντες, οι οποίοι σε κάποιες περιπτώσεις προκαλούν τη μείωσή της. Σε άλλες περιπτώσεις αυτή αυξάνεται, όπως για παράδειγμα, όταν ακουστεί ένας πυροβολισμός, όταν το άτομο βρεθεί σε ύπνωση, φωνάζει δυνατά ή ακούσει λόγια ενθάρρυνσης κατά τη μέγιστη προσπάθεια. Εν πάσει περιπτώσει τέτοιου είδους παρατηρήσεις έχουν οδηγήσει στη διατύπωση της υπόθεσης, πως η Μέγιστη Εκούσια Σύσπαση ΔΕΝ οδηγεί στην παραγωγή της μέγιστης δύναμης, που ο μυς είναι σε θέση να παράγει (Takarada & Nozaki, 2021).
Αντίθετα, οι συσπάσεις, που επιτυγχάνονται δια της ενεργοποίησης των μυών μέσω της τεχνολογίας HIFEM υπερβαίνουν σε ισχύ τη Μέγιστη Εκούσια Σύσπαση. Στην περίπτωση αυτή μιλάμε για «υπερμέγιστη» μυϊκή ενεργοποίηση (supramaximal muscular stimulation). Αυτού του είδους η ενεργοποίηση των μυών οδηγεί σε μυϊκή υπερτροφία και μυϊκή υπερπλασία (Duncan, 2021; Qige και συνεργάτες, 2022; DiBernardo και συνεργάτες, 2023; Sant’Ana και συνεργάτες, 2023), η οποία έχει επιβεβαιωθεί και μέσω της μαγνητικής τομογραφίας (Palm, 2021).
Με τον όρο μυϊκή υπερτροφία αναφερόμαστε στην αύξηση της συνολικής μάζας, αλλά και της διαμέτρου ενός μυός. Σε γενικές γραμμές μυϊκή υπερτροφία εκδηλώνεται μετά από άσκηση με αντιστάσεις (π.χ. με βάρη ή με ελαστικούς ιμάντες) επί διαστήματος 6 με 7 εβδομάδων. Θεωρείται, πως η μυϊκή υπερτροφία οφείλεται κατά μείζονα λόγο στην υπερτροφία (δηλαδή αύξηση του μεγέθους) των μεμονωμένων μυϊκών ινών. Μόνον σε σπάνιες περιπτώσεις η αύξηση του μεγέθους των μυών φαίνεται να οφείλεται σε αύξηση του αριθμού των μυϊκών ινών, οπότε και μιλάμε για μυϊκή υπερπλασία. Ακόμα όμως τότε το ποσοστό της αύξησης της της μυϊκής μάζας, που σχετίζεται με την υπερπλασία, είναι ιδιαίτερα μικρό (Hryvniak και συνεργάτες, 2021). Κατά κανόνα η μυϊκή υπερτροφία σχετίζεται με αύξηση της μυϊκής δύναμης (Reggiani & Schiaffino, 2020).
Ποιες είναι οι εφαρμογές της τεχνολογίας HIFEM;
Με βάση τη διεθνή βιβλιογραφία, τεχνολογία HIFEM είναι αποτελεσματική στη:
• σύσφιξη των μυών της κοιλιάς και των γλουτών με συνοδό σαφή βελτίωση της εικόνας των εν λόγω περιοχών. Μάλιστα, αν αυτή συνδυάζεται με τοπική θεραπεία με ραδιοσυχνότητες, επιτυγχάνεται και μείωση του τοπικού υποδορίου λίπους (Duncan, 2021; Qige και συνεργάτες, 2022; DiBernardo και συνεργάτες, 2023; Sant’Ana και συνεργάτες, 2023)
• σύσφιξη των μυών του βραχίονα (δικέφαλος, τρικέφαλος) και της γαστροκνημίας με συνοδό βελτίωση της όψης της περιοχής (Katz & Duncan, 2021). Αξίζει να σημειωθεί, πως η τεχνολογία HIFEM έχει λάβει έγκριση από τον οργανισμό FDA των ΗΠΑ για την επίτευξη μυϊκής ενδυνάμωσης και σύσφιξης των μυών του βραχίονα, του ποδιού και της κοιλιάς (Alexiades, 2019).
• αποκατάσταση των μυϊκών τραυματισμών (Wilson, 2024).
• αποκατάσταση της στυτικής δυσλειτουργίας σε άνδρες (Brandeis & Lu, 2022; Brandeis (ι), 2024; Brandeis (ιι), 2024), ενώ διερευνάται το ενδεχόμενο να ωφελούνται και οι άνδρες, που υπεβλήθησαν σε επέμβαση αφαίρεσης του προστάτη (Azparren & Brandeis, 2024).
Ειδικά δε σε ό,τι αφορά τη γυναικολογία, η τεχνολογία HIFEM έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική στην:
• αντιμετώπιση της ακράτειας δια της ενδυνάμωσης των μυών του πυελικού εδάφους (Samuels και συνεργάτες, 2019; Ptaszkowski και συνεργάτες, 2020; Lukanović και συνεργάτες 2021; Tosun και συνεργάτες, 2024; Long και συνεργάτες, 2024; Elgayar, 2024). Μάλιστα, η θεραπεία HIFEM είναι πιο αποτελεσματική από την απλή ηλεκτρική διέγερση των μυών του πυελικού εδάφους (Silantyeva και συνεργάτες, 2020).
• αντιμετώπιση της ακράτειας μετά την εγκυμοσύνη (Silantyeva και συνεργάτες, 2020)
• σύσφιξη της κοιλιάς μετά από την εγκυμοσύνη (McCoy και συνεργάτες, 2023)
• βελτίωση της σεξουαλικής ζωής της γυναίκας (Hlavinka και συνεργάτες, 2019; Evans και συνεργάτες, 2023)
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Alexiades M. High Intensity Focused Electromagnetic Field (HIFEM) Devices in Dermatology“. J Drugs Dermatol. 2019 Nov 1;18(11):1088. PMID: 31738491.
Azparren J, Brandeis J (2024) HIFEM Procedure Enhances the Quality of Life in Elderly Men with Post-Prostatectomy Incontinence: A Pilot Study. Med Surg Urol. 13:340.
Brandeis J (ι), (126) Application of HIFEM Therapy Improves Orgasmic, Urinary and Erectile Function by Stimulation of Pelvic Floor Muscles, The Journal of Sexual Medicine, Volume 21, Issue Supplement_1, February 2024, qdae001.120, https://doi.org/10.1093/jsxmed/qda
Brandeis J (ιι) (2024) Improving Male Pelvic Health: Efficacy of HIFEM Muscle Stimulation for Urinary Function and Sexual Dysfunction in Men. Reprod Syst Sex Disord. 13:401.
Brandeis J , Lu S, Pelvic Floor HIFEM in Men Improves Ejaculation, The Journal of Sexual Medicine, Volume 19, Issue 4, Supplement 1, 2022, Page S69, ISSN 1743-6095, https://doi.org/10.1016/j.jsxm.2022.01.397.
DiBernardo B, Chilukuri S, McCoy JD, Katz B, Goldberg DJ. High-Intensity Focused Electromagnetic Field With Synchronized Radiofrequency Achieves Superior Gluteal Muscle Contouring Than High-Intensity Focused Electromagnetic Field Procedure Alone. Aesthet Surg J Open Forum. 2023 Jan 10;5:ojac087. doi: 10.1093/asjof/ojac087. PMID: 36654971; PMCID: PMC9837370.
Duchateau J, Enoka RM. Distribution of motor unit properties across human muscles. J Appl Physiol (1985). 2022 Jan 1;132(1):1-13. doi: 10.1152/japplphysiol.00290.2021. Epub 2021 Oct 28. PMID: 34709066.
Duncan DI. Combination treatment for buttock and abdominal remodeling and skin improvement using HIFEM procedure and simultaneous delivery of radiofrequency and targeted pressure energy. J Cosmet Dermatol. 2021 Dec;20(12):3893-3898. doi: 10.1111/jocd.14554. Epub 2021 Oct 22. PMID: 34679227; PMCID: PMC9298235.
Elgayar SL. Combined effects of high-intensity focused electromagnetic therapy and pelvic floor exercises on pelvic floor muscles and sexual function in postmenopausal women. Obstet Gynecol Sci. 2024 Nov;67(6):574-585. doi: 10.5468/ogs.24103. Epub 2024 Nov 5. PMID: 39500313; PMCID: PMC11581814.
Evans KL, Berenholz J, Samuels JB, Pezzella A, DeLucia CA (2023) Prospective Multi-Center Study on Long-term Effectiveness of High-Intensity Electromagnetic Field procedure for Treatment for Urinary Incontinence and Female Sexual Dysfunction. J Women’s Health Care. 12(2):625
Hlavinka TC, & Turcan, Pavel & A, Bader. (2019). The Use of HIFEM Technology in the Treatment of Pelvic Floor Muscles as a Cause of Female Sexual Dysfunction: A Multi-Center Pilot Study. Journal of Women’s Health Care. 08. 10.4172/2167-0420.1000455.
Hryvniak David, Robert P. Wilder, Jeffrey Jenkins, Siobhan M. Statuta, 15 – Therapeutic Exercise, Editor(s): David X. Cifu, Braddom’s Physical Medicine and Rehabilitation (Sixth Edition), Elsevier, 2021, Pages 291-315.e4, ISBN 9780323625395, https://doi.org/10.1016/B978-0-323-62539-5.00015-1.
Katz B, Duncan D. Lifting and Toning of Arms and Calves Using High-Intensity Focused Electromagnetic Field (HIFEM) Procedure Documented by Ultrasound Assessment. J Drugs Dermatol. 2021 Jul 1;20(7):755-759. doi: 10.36849/JDD.5878. PMID: 34232003.
Long CY, Lin KL, Yeh JL, Feng CW, Loo ZX. Effect of High-Intensity Focused Electromagnetic Technology in the Treatment of Female Stress Urinary Incontinence. Biomedicines. 2024 Dec 18;12(12):2883. doi: 10.3390/biomedicines12122883. PMID: 39767789; PMCID: PMC11673164.
Lukanović D, Kunič T, Batkoska M, Matjašič M, Barbič M. Effectiveness of Magnetic Stimulation in the Treatment of Urinary Incontinence: A Systematic Review and Results of Our Study. J Clin Med. 2021 Nov 8;10(21):5210. doi: 10.3390/jcm10215210. PMID: 34768730; PMCID: PMC8584787.
McCoy, J. D., Samuels, J. B., Pezzella, A., & Bandi, J. (2023). Improving Core Muscle Strength, Physical Function, and Quality of Life in Postpartum women by consecutive noninvasive Abdominal and Pelvic Floor treatments with High-intensity focused electromagnetic and Radiofrequency devices. J Women’s Health Care, 12(8), 672.
Omar A, Marwaha K, Bollu PC. Physiology, Neuromuscular Junction. [Updated 2023 May 1]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470413/
Palm M. Magnetic Resonance Imaging Evaluation of Changes in Gluteal Muscles After Treatments With the High-Intensity Focused Electromagnetic Procedure. Dermatol Surg. 2021 Mar 1;47(3):386-391. doi: 10.1097/DSS.0000000000002764. PMID: 32947301.
Ptaszkowski K, Malkiewicz B, Zdrojowy R, Ptaszkowska L, Paprocka-Borowicz M. Assessment of the Short-Term Effects after High-Inductive Electromagnetic Stimulation of Pelvic Floor Muscles: A Randomized, Sham-Controlled Study. J Clin Med. 2020 Mar 23;9(3):874. doi: 10.3390/jcm9030874. PMID: 32210031; PMCID: PMC7141507.
Qige Guo, Qing Pei, Jiying Dong, Advances in the research and application of high-intensity focused electromagnetic technology for fat apoptosis and body shaping, Chinese Journal of Plastic and Reconstructive Surgery, Volume 4, Issue 3, 2022, Pages 123-125, ISSN 2096-6911, https://doi.org/10.1016/j.cjprs.2022.06.005.
Reggiani C, Schiaffino S. Muscle hypertrophy and muscle strength: dependent or independent variables? A provocative review. Eur J Transl Myol. 2020 Sep 9;30(3):9311. doi: 10.4081/ejtm.2020.9311. PMID: 33117512; PMCID: PMC7582410.
Samuels JB, Pezzella A, Berenholz J, Alinsod R. Safety and Efficacy of a Non-Invasive High-Intensity Focused Electromagnetic Field (HIFEM) Device for Treatment of Urinary Incontinence and Enhancement of Quality of Life. Lasers Surg Med. 2019 Nov;51(9):760-766. doi: 10.1002/lsm.23106. Epub 2019 Jun 7. PMID: 31172580; PMCID: PMC6851770.
Sant’Ana E, Meleck M, Ferrari P, Padovan R, Camargo C, Godoi S, de Assis L. Electromagnetic field for supramaximal muscle stimulation: A retrospective study of safety, efficacy, and patient satisfaction in Brazil. J Cosmet Dermatol. 2023 Apr;22(4):1266-1272. doi: 10.1111/jocd.15606. Epub 2023 Jan 31. PMID: 36718803.
Silantyeva E, Zarkovic D, Astafeva E, Soldatskaia R, Orazov M, Belkovskaya M, Kurtser M; Academician of the Russian Academy of Sciences. A Comparative Study on the Effects of High-Intensity Focused Electromagnetic Technology and Electrostimulation for the Treatment of Pelvic Floor Muscles and Urinary Incontinence in Parous Women: Analysis of Posttreatment Data. Female Pelvic Med Reconstr Surg. 2021 Apr 1;27(4):269-273. doi: 10.1097/SPV.0000000000000807. PMID: 31860567; PMCID: PMC8016513
Takarada Y, Nozaki D. Shouting strengthens maximal voluntary force and is associated with augmented pupillary dilation. Sci Rep. 2021 Sep 16;11(1):18419. doi: 10.1038/s41598-021-97949-2. PMID: 34531493; PMCID: PMC8445920.
Tosun H, Akınsal EC, Sönmez G, Baydilli N, Demirci D. Is the High-Intensity Focused Electromagnetic Energy an Effective Treatment for Urinary Incontinence in Women? Ther Clin Risk Manag. 2024 Nov 30;20:811-816. doi: 10.2147/TCRM.S478919. PMID: 39640007; PMCID: PMC11619107.
Wilson, K. A. Aesthetic Technology Used for Functional Wellness (2024).
Yablonka-Reuveni Z. The skeletal muscle satellite cell: still young and fascinating at 50. J Histochem Cytochem. 2011 Dec;59(12):1041-59. doi: 10.1369/0022155411426780. PMID: 22147605; PMCID: P
