Τι είναι το μεταβολικό σύνδρομο;
Με τον όρο μεταβολικό σύνδρομο αναφερόμαστε σε μία κλινική οντότητα, που χαρακτηρίζεται από την συνύπαρξη παχυσαρκίας και την αντίστασης στην ινσουλίνη. Η συχνότητά του είναι ιδιαίτερα υψηλή στο γενικό πληθυσμό, αλλά αυτή αυξάνεται με την ηλικία.
Ποιες είναι οι συνέπειες του μεταβολικού συνδρόμου;
Τα άτομα, που πληρούν τα κριτήρια του μεταβολικού συνδρόμου διατρέχουν 2 φορές υψηλότερο κίνδυνο να εκδηλώσουν καρδιαγγειακό νόσημα εξαιτίας αθηροσκλήρωσης και 5 φορές υψηλότερο κίνδυνο να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες του διαβήτη τύπου 2 (Swarup και συνεργάτες, 2024).
Το μεταβολικό σύνδρομο έχει δε συσχετισθεί και με αύξηση των πιθανοτήτων εκδήλωσης έκπτωσης των γνωσιακών δυνατοτήτων (Koutsonida και συνεργάτες, 2023).
Πόσο συχνό είναι το μεταβολικό σύνδρομο;
Η συχνότητα του μεταβολικού συνδρόμου «ακολουθεί» την αντίστοιχη συχνότητα της παχυσαρκίας. Εντούτοις, οι πιθανότητες κάποιο άτομο να παρουσιάσει μεταβολικό σύνδρομο επηρεάζονται σημαντικά από παράγοντες όπως (Rochlani και συνεργάτες, 2017):
• το φύλο (είναι ελαφρώς συχνότερο στους άνδρες)
• η ηλικία (η συχνότητα αυξάνεται με την ηλικία)
• η φυλή
• τα διαγνωστικά κριτήρια
Σε γενικές γραμμές θεωρείται, πως πλέον του ενός πέμπτου του πληθυσμού των Η.Π.Α. και το ένα τέταρτο του πληθυσμού της Ευρώπης πληρούν τα κριτήρια του μεταβολικού συνδρόμου, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά είναι ελαφρώς χαμηλότερα στην Ασία, αλλά παρουσιάζουν ταχεία άνοδο και τάση εξίσωσης με τα καταγραφέντα στο δυτικό κόσμο ποσοστά (Rochlani και συνεργάτες, 2017).
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, ενδιαφέρον έχει μελέτη του 2005 (Athyros και συνεργάτες, 2005), στην οποία συμμετείχαν 4153 ενήλικα άτομα. Το ποσοστό αυτών με μεταβολικό σύνδρομο ανήλθε στο 23,6% (24,2% στους άνδρες και 22,8% στις γυναίκες), ενώ τα σχετικά ποσοστά αυξάνονταν ανάλογα με την ηλικία: έτσι τα ποσοστά αυτά ήταν:
• 4,8% για το ηλικιακό φάσμα μεταξύ των 19 και των 29 ετών
• 43% για το ηλικιακό φάσμα άνω των 70 ετών
Το 61% του πληθυσμού, που συμμετείχε στη συγκεκριμένη μελέτη πληρούσε 3 διαγνωστικά κριτήρια, το 29% πληρούσε 4 και το 10% πληρούσε και τα πέντε κριτήρια. Η κεντρική παχυσαρκία (συσσώρευση λίπους στην κοιλιά) ήταν παρούσα στο 82% των συμμετεχόντων και η υπέρταση στο 78% αυτών.
Πώς αντιμετωπίζεται το μεταβολικό σύνδρομο;
Οι βασικοί παράγοντες, που έχουν συσχετισθεί με την εκδήλωση του μεταβολικού συνδρόμου, είναι η κατανάλωση τροφής με υπερβολικά υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες και χαμηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και η καθιστική ζωή με τη μειωμένη σωματική δραστηριότητα (Saklayen, 2018).
Επομένως, η αντιμετώπιση του μεταβολικού συνδρόμου βασίζεται στην απώλεια βάρους. Σε γενικές γραμμές ο στόχος είναι η απώλεια του 7% έως 10% του σωματικού βάρους σε μία περίοδο 6 έως 12 μηνών, αλλά και ο περιορισμός της πρόσληψης θερμίδων κατά 500 έως 1000 θερμίδες ημερησίως.
Άλλα διαιτητικά μέτρα συστήνεται να στρέφονται κατά της υπέρτασης (π.χ. μείωση πρόσληψης αλατιού) και της δυσλιπιδαιμίας (π.χ. χαμηλή πρόσληψη κορεσμένων λιπών), αλλά και του σακχάρου (μείωση της πρόσληψης υδατανθράκων). Συνήθως, συστήνεται η πρόσληψη λιπών να κυμαίνεται μεταξύ του 25% και του 35% της καθημερινής πρόσληψης θερμίδων.
Σημαντική είναι εξάλλου και η καθημερινή σωματική άσκηση μέτριας έντασης και διάρκειας 30 έως 60 λεπτά ημερησίως.
Σε επιλεγμένες περιπτώσεις ενδέχεται να γίνει παραπομπή για βαριατρική χειρουργική αντιμετώπιση (Rochlani και συνεργάτες, 2017).
Φυσικά, το όποιο πρόγραμμα προσαρμόζεται στις ανάγκες ενός εκάστου σύμφωνα πάντα με τις οδηγίες του ιατρού, ενώ, όταν αυτό κρίνεται σκόπιμο χορηγείται και η ανάλογη φαρμακευτική αγωγή.
Φαίνεται δε, πως ιδιαίτερα αποτελεσματική στην αντιμετώπιση του μεταβολικού συνδρόμου είναι η Μεσογειακή Δίαιτα (Babio και συνεργάτες, 2014).
Κλείστε ΕΔΩ το ραντεβού σας, για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα, που σας απασχολεί!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Athyros VG, Bouloukos VI, Pehlivanidis AN, Papageorgiou AA, Dionysopoulou SG, Symeonidis AN, Petridis DI, Kapousouzi MI, Satsoglou EA, Mikhailidis DP; MetS-Greece Collaborative Group. The prevalence of the metabolic syndrome in Greece: the MetS-Greece Multicentre Study. Diabetes Obes Metab. 2005 Jul;7(4):397-405. doi: 10.1111/j.1463-1326.2004.00409.x. PMID: 15955126.
Babio N, Toledo E, Estruch R, Ros E, Martínez-González MA, Castañer O, Bulló M, Corella D, Arós F, Gómez-Gracia E, Ruiz-Gutiérrez V, Fiol M, Lapetra J, Lamuela-Raventos RM, Serra-Majem L, Pintó X, Basora J, Sorlí JV, Salas-Salvadó J; PREDIMED Study Investigators. Mediterranean diets and metabolic syndrome status in the PREDIMED randomized trial. CMAJ. 2014 Nov 18;186(17):E649-57. doi: 10.1503/cmaj.140764. Epub 2014 Oct 14. PMID: 25316904; PMCID: PMC4234734.
Koutsonida M, Koskeridis F, Markozannes G, Kanellopoulou A, Mousas A, Ntotsikas E, Ioannidis P, Aretouli E, Tsilidis KK. Metabolic syndrome and cognitive deficits in the Greek cohort of Epirus Health Study. Neurol Sci. 2023 Oct;44(10):3523-3533. doi: 10.1007/s10072-023-06835-4. Epub 2023 May 10. PMID: 37162663; PMCID: PMC10495510.
Rochlani Y, Pothineni NV, Kovelamudi S, Mehta JL. Metabolic syndrome: pathophysiology, management, and modulation by natural compounds. Ther Adv Cardiovasc Dis. 2017 Aug;11(8):215-225. doi: 10.1177/1753944717711379. Epub 2017 Jun 22. PMID: 28639538; PMCID: PMC5933580.
Saklayen MG. The Global Epidemic of the Metabolic Syndrome. Curr Hypertens Rep. 2018 Feb 26;20(2):12. doi: 10.1007/s11906-018-0812-z. PMID: 29480368; PMCID: PMC5866840.
Swarup S, Ahmed I, Grigorova Y, et al. Metabolic Syndrome. [Updated 2024 Mar 7]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459248/
