Η αναπνοή κατά τη διάρκεια του ύπνου
Όπως περιγράφεται σε μελέτη του 2018 κοιμόμαστε σχεδόν το 30% της ζωής μας και η ποιότητα του ύπνου μας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την εν γένει ποιότητα της ζωής μας. Ο εν ηρεμία ρυθμός της αναπνοής ενός υγιούς ενήλικα κυμαίνεται μεταξύ των 12 και 20 αναπνοών το λεπτό. Οι δε σχετιζόμενες με τον ύπνο διαταραχές της αναπνοής χαρακτηρίζονται από παθολογικές μεταβολές στη ρυθμικότητα της αναπνοής και από μείωση του αερισμού.
Στην εγκυμοσύνη οι διαταραχές της αναπνοής διαρκούντος του ύπνου είναι συχνές;
Σύμφωνα με τα στοιχεία, που παρατίθενται σε μελέτη του 2015, συχνά η αναπνοή της εγκύου παρουσιάζει διαταραχές κατά τη διάρκεια του ύπνου. Μάλιστα, τόσο η συχνότητα, όσο και η ένταση των διαταραχών αυτών αυξάνεται, όσο η κύηση προχωρά. Στο συγκεκριμένο πόνημα, που αποτελεί μία ενδελεχή ανασκόπηση της διαθέσιμης σχετικής βιβλιογραφίας, κατεγράφησαν και κάποιοι παράγοντες, η παρουσία των οποίων συνδέεται με αύξηση των πιθανοτήτων εκδήλωσης διαταραχών της αναπνοής της εγκύου στον ύπνο. Αυτοί οι παράγοντες είναι:
• το συχνό ροχαλητό πριν την εγκυμοσύνη
• η μεγαλύτερη ηλικία της γυναίκας
• η παχυσαρκία (φαίνεται, πως, αν η γυναίκα είχε πριν την εγκυμοσύνη Δείκτη Μάζας Σώματος – Body Mass Index/BMI – μεγαλύτερο των 25 kg/m2, αυξάνονται σαφώς οι πιθανότητες αυτή να παρουσιάσει διαταραχές της αναπνοής όσο κοιμάται)
Το ποσοστό των εγκύων, που παρουσιάζουν διαταραχές στην αναπνοή τους κατά τη διάρκεια του ύπνου εκτιμήθηκε στο 20%, σύμφωνα με στοιχεία, που καταγράφηκαν σε μελέτη του 2014.
Υφίσταται εξάλλου και το ενδεχόμενο η εκδήλωση τέτοιου είδους διαταραχών να συνδέεται και με αύξηση των πιθανοτήτων εκδήλωσης παθολογικών της κύησης, όπως είναι ο διαβήτης κύησης και η προεκλαμψία.
Ποιες είναι οι διαταραχές στην αναπνοή κατά τη διάρκεια της κύησης;
Επανερχόμενοι στην προαναφερθείσα μελέτη του 2015, οι διαταραχές, που αναφέρονται, είναι:
• η ρινίτιδα της εγκυμοσύνης
• το ροχαλητό
• η αποφρακτική υπνική άπνοια
Τι είναι η ρινίτιδα της εγκυμοσύνης;
Στους ιατρικούς όρους η κατάληξη « – ίτις» ή « – ίτιδα» υποδηλώνει, πως υφίσταται φλεγμονή στον ιστό, που περιγράφεται στο πρώτο ήμισυ της λέξης. Έτσι ο όρος «ρίν – ίτις» ή «ριν – ιτιδα» υποδηλώνει, ότι υφίσταται φλεγμονή στη μύτη και συγκεκριμένα στο βλεννογόνο της ρινικής κοιλότητας.
Όπως περιγράφεται και σε μελέτη του 2021, με τον όρο ρινίτιδα της εγκυμοσύνης αναφερόμαστε σε μία μορφή χρόνιας και μη – αλλεργικής ρινίτιδας, που εκδηλώνεται κατά τη διάρκεια της κύησης σε γυναίκες, οι οποίες δεν ανέφεραν συμπτώματα ρινίτιδας πριν την εγκυμοσύνη. Κατά κανόνα τα σχετικά συμπτώματα υποχωρούν μετά τον τοκετό.
Σε μελέτη του 2003 αναφέρεται εξάλλου, πως τα συμπτώματα του είδους αυτού της ρινίτιδας εκδηλώνονται κατά τις 6 τελευταίες εβδομάδες της εγκυμοσύνης ή ακόμα και πριν από αυτές, ενώ λύονται αυτόματα εντός 2 εβδομάδων από τον τοκετό.
Σε μελέτη του 2016 στα πλαίσια της οποίας έγινε ανασκόπηση της σχετικής επιστημονικής βιβλιογραφίας, γίνεται διαχωρισμός μεταξύ των όρων «ρινίτιδα της εγκυμοσύνης» και «ρινίτιδα κατά την εγκυμοσύνη». Με τον όρο «ρινίτιδα κατά την εγκυμοσύνη» αναφερόμαστε σε είδη ρινίτιδας, που ενδεχομένως να εκδηλωθούν κατά την κύηση, αλλά περιλαμβάνει όλους τους τύπους ρινίτιδας (αλλεργική, φαρμακευτική κ.α.).
Πόσο συχνό είναι το ροχαλητό στην εγκυμοσύνη;
Χαρακτηριστικά είναι τα ευρήματα μελέτης του 2022, στην οποία συμμετείχαν 1305 έγκυες. Η ερώτηση, που τέθηκε στις συμμετέχουσες ήταν αν ροχάλιζαν περισσότερες από 3 νύχτες την εβδομάδα (συχνό ροχαλητό). Συχνό ροχαλητό ανέφεραν περίπου το ένα τρίτο των γυναικών πριν από την εγκυμοσύνη. Όμως ένα πρόσθετο 23% ανέφερε, ότι το συχνό ροχαλητό ξεκίνησε με την κύηση.
Ανάλογα είναι και τα σχετικά ποσοστά, που αναφέρονται στην προαναφερθείσα μελέτη του 2015. Σύμφωνα με το συντάκτη του πονήματος αυτού, η συχνότητα του ροχαλητού είναι σχετικά χαμηλή μεταξύ των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας, ενώ κυμαίνεται μεταξύ του 11,9% και του 49% μεταξύ εγκύων, που διανύουν το τρίτο τρίμηνο της κύησης. Από μελέτες, στα πλαίσια των οποίων παρακολουθήθηκαν έγκυες καθ’ όλη τη διάρκεια της κύησης, φαίνεται μάλιστα, πως το ποσοστό αυτών, που αναφέρουν συχνό ροχαλητό κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης κυμαίνεται μεταξύ του 7% και του 11%, ενώ ανεβαίνει στο 16% με 25% στο τρίτο τρίμηνο.
Η αποφρακτική υπνική άπνοια στην εγκυμοσύνη
Με τον αποφρακτική υπνική άπνοια αναφερόμαστε στη διακοπή της αναπνοής κατά τον ύπνο, η οποία οφείλεται σε απόφραξη της ανώτερης αναπνευστικής οδού.
Τα άτομα, που πάσχουν από το είδος αυτό της άπνοιας, εμφανίζουν κατά τον ύπνο δυσκολίες στην αναπνοή τους. Κάποια στιγμή μάλιστα η αναπνοή τους ενδέχεται να σταματήσει τελείως για διάστημα 20 περίπου δευτερολέπτων, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις το διάστημα αυτό μπορεί να φτάσει ακόμα και τα 40 δευτερόλεπτα.
Όταν ο εγκέφαλος «αντιληφθεί», πως τα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα έχουν πέσει κάτω από ένα όριο, τότε το σώμα αντιδρά: το άτομο παίρνει μια «πνιχτή» ανάσα και η αναπνοή αρχίζει ξανά (συνήθως με ροχαλητό, αφού τα άτομα, που πάσχουν από αυτό το είδος της άπνοιας τυπικά ροχαλίζουν). Τέτοια επεισόδια μπορεί να επαναληφθούν μέσα σε μία ώρα από 15 έως και 30 ή και περισσότερες φορές.
Σπάνια τα άτομα, που πάσχουν από Αποφρακτική Υπνική Άπνοια το γνωρίζουν, διότι δεν θυμούνται τα επεισόδια άπνοιας. Συνήθως, ο σύντροφος είναι αυτός, που θα το καταλάβει.
Οι συντάκτες μελέτης του 2013 μέτρησαν τη συχνότητα της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας σε δείγμα 105 εγκύων και κατέληξαν στο συμπέρασμα, πως το 10,5% των εγκύων παρουσιάζουν αποφρακτική υπνική άπνοια στο πρώτο τρίμηνο έναντι ποσοστού 26,7% στο τρίτο τρίμηνο. Στη συγκεκριμένη έρευνα μεγάλο ποσοστό των συμμετεχουσών ήταν παχύσαρκες. Για το λόγο αυτό, οι συγγραφείς στη στατιστική τους ανάλυση έλαβαν υπόψη τους και το BMI του γενικού πληθυσμού των εγκύων. Έτσι εκτίμησαν, πως το τελικό ποσοστό των εγκύων, που παρουσιάζουν υπνική άπνοια ανήρχετο στο 8,4% στο πρώτο τρίμηνο και στο 19,7% στο τρίτο τρίμηνο.
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Fang Y, Jiang Z, Wang H. A Novel Sleep Respiratory Rate Detection Method for Obstructive Sleep Apnea Based on Characteristic Moment Waveform. J Healthc Eng. 2018 Jan 10;2018:1902176. doi: 10.1155/2018/1902176. PMID: 29599944; PMCID: PMC5823419.
Izci Balserak B. Sleep disordered breathing in pregnancy. Breathe (Sheff). 2015 Dec;11(4):268-77. doi: 10.1183/20734735.009215. PMID: 27064321; PMCID: PMC4818216.
Facco FL, Ouyang DW, Zee PC, Grobman WA. Sleep disordered breathing in a high-risk cohort prevalence and severity across pregnancy. Am J Perinatol. 2014 Nov;31(10):899-904. doi: 10.1055/s-0033-1363768. Epub 2014 Feb 10. PMID: 24515622; PMCID: PMC4531051.
Baudoin T, Šimunjak T, Bacan N, Jelavić B, Kuna K, Košec A. Redefining Pregnancy-Induced Rhinitis. Am J Rhinol Allergy. 2021 May;35(3):315-322. doi: 10.1177/1945892420957490. Epub 2020 Sep 9. PMID: 32903019.
Ellegård EK. The etiology and management of pregnancy rhinitis. Am J Respir Med. 2003;2(6):469-75. doi: 10.1007/BF03256674. PMID: 14719986.
Caparroz FA, Gregorio LL, Bongiovanni G, Izu SC, Kosugi EM. Rhinitis and pregnancy: literature review. Braz J Otorhinolaryngol. 2016 Jan-Feb;82(1):105-11. doi: 10.1016/j.bjorl.2015.04.011. Epub 2015 Sep 21. PMID: 26601995; PMCID: PMC9444647.
Pien GW, Pack AI, Jackson N, Maislin G, Macones GA, Schwab RJ. Risk factors for sleep-disordered breathing in pregnancy. Thorax. 2014 Apr;69(4):371-7. doi: 10.1136/thoraxjnl-2012-202718. Epub 2013 Nov 21. PMID: 24262432; PMCID: PMC6994201.
